دمیتری پسکوف، سخنگوی ریاست جمهوری روسیه در واکنش به اظهارات علی اکبر ولایتی، مشاور آیت‌الله خامنه‌ای در امور بین‌الملل مبنی بر آمادگی روسیه برای سرمایه‌گذاری گسترده در عرصه نفت و گاز ایران گفت که نمی‌تواند این مسئله را تایید کند یا جزئیات بیشتری در باره آن ارائه دهد.

علی‌اکبر ولایتی روز پنجشنبه (۱۲ ژوئیه)  پس از دیدار با ولادیمیر پوتین  گفت که یکی از شرکت‌های مهم نفتی روسیه با وزارت نفت ایران قراردادی را به مبلغ ۴ میلیارد دلار منعقد کرده که به زودی عملیاتی می‌شود. ولایتیهمچنین مدعی شده بود که با دو شرکت نفتی مهم روسیه یعنی روس‌نفت و گازپروم نفت صحبت‌هایی آغاز شده و آنها می‌توانند قراردادهایی تا ۱۰ میلیارد دلار انجام دهند. او پا را فراتر گذاشت و گفت : «آماری که پوتین در این جلسه بیان کرد حاکی از این بود که وی تاکید داشت روابط نفتی ایران و روسیه تا سقف ۵۰ میلیارد دلار ادامه پیدا کند؛ یعنی روسیه آمادگی دارد در حوزه‌های نفتی و گازی ایران تا سقف ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند و این رقم بالایی است و این می‌تواند جایگزین شرکت‌های غربی شوند که ایران را ترک کرده‌اند.»

روز شنبه،  الکساندر نوواک، وزیر انرژی روسیه گفت که با اجرایی شدن دور جدید تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران، امکان توافق بین جمهوری اسلامی و روسیه در مورد مبادله نفت با کالا وجود دارد.

نوواک گفته است که در حال حاضر، دولت روسیه مشغول بررسی “مسایل حقوقی مرتبط با قرارداد احتمالی بین دو طرف در این زمینه است.”

سابقه تجارت پایاپای نفت ایران با کالاهای روسی آن گونه که مقام‌های روسیه عنوان کردند به سال ۲۰۱۴ و قبل از اجرایی شدن برجام باز می‌گردد. این طرح تنها بر مبادله ۵۰۰ هزار بشکه نفت  ایران دربرابر غلات و تجهیزات ساختمانی روسی استوار بود. مقام‌های  ایران هیچگاه حاضر به تایید این مبادله نشدند.

آمادگی روسیه برای افزایش تولید نفت

وزیر انرژی روسیه در اظهاراتی دیگری از آمادگی کشورش به افزایش تولید نفت حتی فراتر از تصمیم اوپک خبر داده است. او به خبرنگاران گفته است: «اگر نیازی به عرضه بیش از یک میلیون بشکه نفت در روز وجود داشته باشد ما می‌توانیم به سرعت در این باره گفت‌وگو کرده و تصمیمات لازم را اتخاذ کنیم.»

روسیه درچارچوب توافق اخیر اوپک و شماری از کشورهای دیگر تولید‌کننده نفت (موسوم به اوپک پلاس) متعهد شده است تولید نفت خود را ۲۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد.

در باره ماهیت تصمیم اجلاس اوپک پلاس، ایران روایت متفاوتی از روسیه و عربستان داشته است. در متن بیانیه اجلاس اوپک اشاره‌ای به افزایش تولید و سهم کشورهای مختلف از این افزایش احتمالی نشده، بلکه گفته شده است که اعضا به توافق قبلی خود در سال ۲۰۱۶ پایبند باشند.

اعضای اوپک و برخی از کشورهای غیرعضو که در راس آنها روسیه قرار دارد اواخر سال ۲۰۱۶ متعهد شدند تولید نفت خود را از سطح اکتبر سال ۲۰۱۶ حدود ۱ میلیون و هشتصد هزار بشکه در روز کاهش دهند تا مازاد ذخایر نفت جهانی کاهش پیدا کند و میان عرضه و تقاضا تعادل دوباره‌ای برقرار شود. این توافق از ژانویه ۲۰۱۷ به اجرا درآمد و تاریخ انقضای آن ماه مارس سال ۲۰۱۸ اعلام شد.

بیانیه پایانی اجلاس اخیر اوپک می‌گوید اعضا پس از توافق قبلی، تولید خود را بیش از آنچه که متعهد بودند پایین آوردند و حال تصمیم بر آن است که در مجموع سطح تولید را تنها در سطح تعهد قبلی پایین نگه دارند. تفسیرهای متفاوتی از این بیانیه شده است و به خصوص روسیه و عربستان آن را به معنای افزایش اسمی تولید اوپک به میزان یک میلیون بشکه در روز تعبیر کرده‌اند. به خصوص ایستادن روسیه در کنار عربستان برای این تغییر سقف تولید موجب ناخشنودی ایران شده بود، هر چند که وزیر نفت ایران در اظهاراتی کم‌سابقه این موضع روسیه را عادی توصیف کرد و گفت که ایران دوست دائمی ندارد، بلکه منافع دائمی دارد.

تهران علاوه بر تهدید به بستن تنگه هرمز در صورت تحریم کامل نفت این کشور، این امید و انتظار را هم داشته که تحریم یادشده که از پایان سال جاری میلادی شروع می‌شود به دلیل نبود جایگزین برای نفت ایران با شکست روبرو شود. آمادگی روسیه برای افزایش تولید نفت در جهت این امید و خواست ایران تلقی نمی‌شود.