بازگشت نیم میلیون افغان از ایران به دلیل سقوط ارزش ریال
۱۳۹۷ مرداد ۱۹, جمعه
از آغاز سال جاری میلادی حدود نیم میلیون نفر از افغانهای مقیم ایران به کشورشان بازگشتهاند. علت موج بازگشت مهاجران افغان کاهش ارزش ریال در بازارهای بینالمللی ارزیابی شده است.
تبلیغات
سازمان جهانی مهاجرت (آی او ام) در گزارشی که روز سهشنبه ۷ اوت منتشر کرده است، از روند رو به افزایش بازگشت مهاجران افغان از ایران به کشورشان خبر داده است.
از آغاز سال جاری میلادی تا اول ماه اوت تعداد افغانهایی که خاک ایران را ترک کردهاند، بیش از ۴۴۲ هزار نفر گزارش شده است. این تعداد تقریبا برابر با مجموع تعداد افغانهایی است که در سال گذشته میلادی از ایران خارج شدهاند.
در سال ۲۰۱۷ در مجموع ۴۶۶ هزار نفر از افغانها خاک ایران را ترک کرده بودند.
آمار منتشر شده از سوی سازمان بینالمللی مهاجرت مربوط به شمار افغانهایی است که نام آنها از سوی این سازمان به عنوان مهاجر در ایران ثبت نشده است. در واقع این افغانها کسانی هستند که بدون اسناد شناسایی معتبر در ایران کار و زندگی میکردند.
بنا به گزارش مقامات مسئول ایران، هنوز میان یک و نیم میلیون تا دو میلیون مهاجر افغان بدون اوراق شناسایی در ایران زندگی میکنند.
سعید بیات، مدیرکل امور اتباع و مهاجران خارجی استان تهران، در تیرماه سال جاری با اشاره به جمعیت حدود سه میلیون نفری "اتباع بیگانه" در ایران، گفته بود که نیمی از این افراد که اکثراَ افغان هستند، به شکل مجاز و نیم دیگر به شکل "غیرمجاز" در ایران زندگی میکنند.
در گزارش سازمان بینالمللی مهاجرت آمده است که علت بازگشت گروهی افغانها، بحران اقتصادی حاکم بر ایران و بیارزش شدن ریال است.
خبرگزاری آلمان در توضیح وضعیت اقتصادی ایران نوشته است که ریال از اول سال جاری میلادی دو سوم ارزش خود را در مقابل دلار آمریکا و یک پنجم ارزش خود را در مقابل افغانی، واحد پول افغانستان، از دست داده است.
مهاجران افغان در ایران برای یافتن کار، ایران را به مقصد ترکیه یا امارات متحده عربی نیز ترک کردهاند.
طبق گزارش مرکز آمار ایران ،در خرداد ۱۳۹۶ افغانها با حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر، بزرگترین جمعیت مهاجر در ایران را تشکیل میدادند. محل زندگی آنها عمدتا استانهای تهران بزرگ، خراسان رضوی و قم است. افغانها در ایران بیشتر به کارهای سخت و توانفرسا مشـغول بوده و هستند.
در بحران کنونی اقتصادی ایران تعداد زیادی مشاغل خود را از دست دادهاند. مهاجران افغان مقیم ایران، به عنوان کسانی که در پایینترین ردههای اقتصادی به کار مشغولاند، بیش از پیش در خطر بیکاری قرار گرفتهاند.
گزارش تصویری: موج اخراج گروهی مهاجران افغان از ایران
بازگشت مهاجران فاقد سند هویت افغان از ایران به شدت افزایش یافته و ولایتهای هرات و نیمروز شاهد عودت و اخراج هزاران مهاجر افغان از ایران هستند. شعیب تنها، خبرنگار دویچهوله به مرز رفته و این گزارش تصویری را تهیه کرده است.
عکس: DW/S. Tanha
زمستان ۹۶
هوا به شدت سرد و پخبندان است، اما بازگشت و اخراج توده وار مهاجران ثبت نشده افغان از ایران متوقف نمیشود.
عکس: DW/S. Tanha
پاییز ۹۶
آژانس مهاجرت سازمان ملل متحد گزارش داده که از ۲۸ آبان تا ۴ آذر ۹۶ نزدیک به ۱۴ هزار مهاجر افغان فاقد مدرک هویت، از ایران وارد افغانستان شدهاند.
عکس: DW/S. Tanha
فشار مقامات جمهوری اسلامی
سازمان بینالمللی مهاجرت میگوید از این میان نزدیک به ۵۵۰۰ نفرشان که اکثرا مردان مجرد بودهاند، با اعمال فشار مقامات ایران اخراج شدهاند.
عکس: DW/S. Tanha
خانوادههایی که بازگردانده شدند
براساس گزارش این سازمان از مجموع مهاجرانی که از مرز ایران در جریان پنج روز بررسی شده در ماه نوامبر (آذرماه) وارد هرات و نیمروز شده اند، ۱۱ درصدشان خانوادهها بودهاند.
عکس: DW/S. Tanha
آژانس مهاجرت سازمان ملل متحد گفته است که کودکان و زنان بدون همراه نیز در میان اخراج شدگان از ایران هستند.
عکس: DW/S. Tanha
این نهاد بینالمللی میگوید که در میان این اخراجشدگان از ایران ۱۲۷ نوجوان پایینتر از سن قانونی ۱۸ سال نیز بودهاند.
عکس: DW/S. Tanha
افراد کهنسال نیز از اخراج در امان نماندهاند.
عکس: DW/S. Tanha
زنان، کودکان و بیماران در میان اخراجشدگان
در گزارش سازمان ملل همچنان گفته شده که ایران دستکم ۸۰ مهاجر بدون مدرک هویت را اخراج کرده که واقعا بیمار بوده و به خدمات درمانی نیاز عاجل داشتهاند.
عکس: DW/S. Tanha
برخی از مهاجران اخراج شده میگویند که نیروهای نظامی ایران با آنان برخورد غیرانسانی کرده است. این جوان در هوای سرد و یخبندان، پس از بازداشتش با این وضع از ایران اخراج شده است.
عکس: DW/S. Tanha
برخی از آنان نیز مانند این مرد میگویند که از سوی نظامیان ایران زندانی شده و به شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفتهاند. این مرد زخمهای پاهایش را نشان داد و گفت نیروهای امنیتی ایران او را به خاطر همراه نداشتن سند هویت مورد ضرب و شتم قرار دادهاند.
عکس: DW/S. Tanha
مقامات اداره امور مهاجرین و عودتکنندگان در هرات و نیمروز از بازگشت و اخراج گروهی مهاجران افغان از ایران ابراز نگرانی کرده و خواهان کمکهای بیشتر برای آنان از سوی سازمانهای بینالمللی شدهاند.
عکس: DW/S. Tanha
آژانس مهاجرت سازمان ملل گفته که از مجموع مهاجران بدون مدرکی که از ایران بازگشته و یا اخراج شده اند، فقط به پنج درصدشان امدادرسانی کرده و تلاش می کند میزان این کمک دهی را بالا ببرد.
عکس: DW/S. Tanha
"بازگشت عزتمند"
ایران، افغانستان و کمیساریای عالی سازمان ملل متحد موافقتنامه سهجانبهای دارند که جوانب را به رعایت مفادش مستلزم میسازد. این توافقنامه تاکید می کند: «بازگشت باید دواطلبانه، عزتمند و مرحلهوار باشد و عودتکنندگان باید شامل برنامههای اولویت ملی و برنامههای همبستگی ملی گردند تا از بابت سرپناه، معیشت، اشتغال و دسترسی به خدمات اولیه نگرانی نداشته باشند.»
عکس: DW/S. Tanha
مهاجران؛ ابزار فشار سیاسی
اما مهاجران افغان میگویند کشورهای میزبان همواره از آنان به عنوان عامل فشار سیاسی استفاده میکند. آژانس مهاجرت سازمان ملل متحد نیز در گزارش اخیرش گفته است: «این نرخ بازگشت مهاجران بدون مدرک، تحت تاثیر تعدادی عوامل سیاسی، امنیتی و دیگر عوامل، هم در افغانستان و هم در کشورهای همسایهاش میباشد که میزبان مهاجران هستند.»
عکس: DW/S. Tanha
این روزها با وصف سردی هوا، مناطق مرزی اسلام قلعه در هرات و میلک در نیمروز شاهد ورود جمعیت بزرگی از مهاجران ثبت نشده افغان هستند، اما برعکس موج بازگشتی که از سال گذشته در پاکستان آغاز شده بود، به خاطر روند ثبت نام مهاجران افغان در آن کشور از شدت آن کاسته شده است.
عکس: DW/S. Tanha
اخیرا سرکنسول جمهوری اسلامی در هرات به خبرنگار دویچه وله گفته است که کشورش سیاست سختگیرانهای در قبال مهاجران افغان پیش نگرفته و فقط تلاش میکند "حضور اتباع در ایران را قانونمند سازد".