جان بولتون، مشاور امنیت ملی رئیس جمهوری آمریکا، در نشستی خبری در روز چهارشنبه (۲۲ اوت/ ۳۱ مرداد) در اورشلیم (بیت‌المقدس) از جمله گفت که ایالات متحده در پی تغییر رژیم جمهوری اسلامی نیست.

بولتون که یکشنبه گذشته برای دیداری سه روزه به اسرائیل سفر کرده بود، با بیان اینکه تحریم‌های آمریکا به قصد تغییر رژیم ایران نیست،  تصریح کرد: «روشن بگویم که تغییر رژیم ایران سیاست آمریکا نیست. آنچه ما می‌خواهیم تغییری چشمگیر در رفتار این حکومت است».

جان بولتون که از ابتدا از مخالفان سرسخت برجام بود، پیش از قرار گرفتن در سمت مشاور امنیت ملی آمریکا از تغییر حکومت ایران حمایت می‌کرد. او اما پس از منصوب شدن به این سمت، از جمله در اواسط ماه مه گذشته اعلام کرد که سیاست آمریکا نه تغییر حکومت جمهوری اسلامی، بلکه حصول اطمینان از دست نیافتن ایران به بمب اتمی است.

وزیر خارجه آمریکا در راستای فشار بر جمهوری اسلامی، چند روز پیش از تشکیل کارگروه ویژه‌ای در امور ایران خبر داد. مایک پمپئو وظیفه اصلی "گروه اقدام ایران" را هماهنگی تمام اقدامات و تصمیمات ایالات متحده در قبال تهران عنوان کرد.

برایان هوک، مسئول "گروه اقدام" نیز پنجشنبه گذشته ضمن تأکید بر تمرکز این گروه بر برنامه اتمی ایران، تروریسم و بازداشت "خودسرانه" شهروندان آمریکایی، نه از تغییر رژیم، بلکه از تلاش ایالات متحده برای "تغییر بنیادین رفتار" جمهوری اسلامی سخن گفته بود. جیمز متیس، وزیر دفاع ایالات متحده نیز اواخر ژوئیه گذشته گفته بود که آمریکا نه در پی تغییر رژیم و نه به دنبال سرنگونی حکومت جمهوری اسلامی است.

دفاع از "اقدام مشروع" اسرا‌ئیل

بولتون در سخنان امروز خود در نشست خبری اورشلیم، همچنین حملات اسرائیل به پایگاه‌های جمهوری اسلامی در سوریه را "اقدام مشروع دفاعی" این کشور خواند و از آن حمایت کرد.

اسرائیل در ماه‌های اخیر بارها به پایگاه‌های نظامی سوریه و نیروهای ایرانی مستقر در این کشور حمله کرده که در جریان آنها ده‌ها نفر، از جمله نیروهای جمهوری اسلامی کشته شده‌اند.

از جمله اواسط ماه مه گذشته اسرائیل در واکنش به حملات موشکی به نیروهای خود در بلندی‌های جولان، به چندین پایگاه جمهوری اسلامی در سوریه حمله کرد. به گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه مستقر در لندن، دست‌کم ۱۱ ایرانی در جریان حملات اسرائیل کشته شده بودند. اسرائیل مسئول این حملات موشکی به بلندی‌های جولان را نیروی قدس سپاه پاسداران دانسته بود.

"فرصت مناسب" برای خروج ایران از سوریه

جان بولتون روز گذشته نیز در مصاحبه‌ای با خبرگزاری رویترز، با اشاره به "گرفتاری" روسیه در سوریه و تلاش مسکو برای تأمین مالی بازسازی این کشور جنگ‌زده، از فرصت مناسب واشنگتن برای اعمال فشار در راستای خروج جمهوری اسلامی از سوریه خبر داده بود.

گرچه ولادیمیر پوتین در دیدار ۱۹ ژوئیه خود با همتای آمریکایی‌اش دونالد ترامپ در هلسینکی، گفته بود که روسیه نمی‌تواند ایران را مجبور به ترک سوریه کند، اما بولتون هم‌زمان با استناد به سخنان رئیس جمهوری روسیه، به رویترز گفته است که مسکو و تهران منافع و اهداف مختلفی را در دمشق دنبال می‌کنند.

مشاور امنیت ملی رئیس جمهوری آمریکا افزوده است که گرچه تأثیر تحریم‌های آمریکا بر ایران "بیش از حد انتظار" بوده، اما فعالیت‌های جمهوری اسلامی در منطقه، از جمله در عراق، سوریه، یمن و اقدامات مشترک با حزب‌الله لبنان و نیز تهدید به بستن تنگه هرمز ادامه داشته است.

پیام به روسیه

جان بولتون در گفت‌وگوی خود با خبرگزاری رویترز با پیامی روشن برای روسیه، تأکید کرده است که دو موضوع "تهدید داعش" و "حضور نیروهای ایرانی در سوریه" آمریکا را در این کشور جنگ‌زده نگه داشته است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی و تلاش ایران برای گسترش نفوذ خود در خاورمیانه در کنار برنامه موشک‌های بالستیک این کشور، دلایل اصلی خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران بودند.

کشورهای اروپایی، به‌خصوص بریتانیا، فرانسه و آلمان نیز به‌رغم تأیید برجام و تلاش برای حفظ آن، ضمن انتقاد از برنامه موشکی ایران، خواستار نرمش این کشور برای مذاکره بر سر برنامه موشک‌های بالستیک و همچنین سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی شده‌اند.

بولتون در بخش دیگری از سخنان روز گذشته خود تأکید کرد، برای اروپایی‌ها روشن است که بین معامله و همکاری با ایران و آمریکا کدامیک را انتخاب کنند.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، روز ۸ ماه مه گذشته (۱۸ اردیبهشت) خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران را اعلام کرد. دور نخست تحریم‌ها ۱۵ مرداد گذشته از جمله در حوزه‌های خرید و تهیه دلار توسط جمهوری اسلامی، تجارت طلا و فلزات گرانبها و خودروسازی، آغاز شد. روز ۱۳ آبان‌ماه آینده نیز تحریم‌های آمریکا در حوزه نفت و انرژی و مبادلات بانک مرکزی ایران اعمال خواهد شد.

بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران حتی پیش از اجرایی شدن تأثیرات خود را بر اقتصاد ایران گذاشت. در پی التهابات شدید بازار ارز از اوایل سال جاری (۱۳۹۷) ارزش ریال ایران تقریبا نصف شد. التهاب بازار ارز هم‌زمان بود با هجوم شهروندان ایران برای خرید دلار؛ اقدامی که مردم به قصد حفاظت از ارزش دارایی‌های نقدی خود انجام می‌دادند.

خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های این کشور علیه ایران، با مخالفت اروپایی‌ها مواجه شد. به‌رغم تأکید اتحادیه اروپا بر تلاش در جهت حفاظت از شرکت‌های اروپایی طرف معامله با ایران، تاکنون بسیاری از این شرکت‌ها از توقف فعالیت‌های خود در ایران خبر داده‌اند.