کمبود "خطرناک" تجهیزات پزشکی برای بیماری‌های عفونی در ایران
۱۳۹۷ شهریور ۲۵, یکشنبه
شهریار اسلامی‌تبار، مدیرکل دفتر بازرسی، رسیدگی به شکایات و امور حقوقی سازمان غذا و داروی ایران، روز یکشنبه ۲۵ شهریور (۱۶ سپتامبر) از "شدت نظارت‌های سازمان تعزیرات حکومتی بر انبارهای شرکت‌های دارویی" خبر داد. سازمان غذا و دارو از زیرمجموعه‌های وزارت بهداشت ایران است و سازمان تعزیرات حکومتی ایران نیز نهادی شبه‌قضایی است که به گفته اسلامی‌تبار به "شبه‌جرم‌ها" رسیدگی می‌کند.
هم‌زمان با تأکید این مقام سازمان غذا و دارو بر "شدت نظارت‌ها"، رئیس مرکز تحقیقات ایدز در بزرگترین مرکز درمانی و پژوهشی ایران، از کمبودهای فراوان هم در حوزه تجهیزات و هم در حوزه دارو خبر داده است.
به گزارش ایسنا، این مقام وزارت بهداشت ایران با اشاره به اینکه "داروخانه‌ای نیست که نظارت‌های لازم در آن انجام نشود"، گفته است، علاوه بر بازرسی از داروخانه‌ها توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی در سراسر کشور، «روی شرکت‌های پخش دارو هم بویژه از سوی سازمان تعزیرات حکومتی نظارت وجود دارد. سازمان تعزیرات حکومتی هم به شدت در بحث انبارهای شرکت‌های پخش دارو ورود می‌کند و در کنار نیروهای تعزیرات، نیروهای بازرسی سازمان غذا و دارو هم حضور دارند.»
کشف محموله‌های قاچاق
به گفته شهریار اسلامی‌تبار، در نتیجه این بازرسی‌ها در سال ۱۳۹۶ مجموعا نزدیک به شش هزار محموله کالای قاچاق در حوزه دارو و مکمل‌ها، غذا، کالاهای آرایشی ـ بهداشتی و تجهیزات پزشکی کشف شده که دو هزار و ۲۰۰ مورد آن به حوزه دارو و مکمل‌ها، ۶۵۰ مورد به غذا، سه هزار و ۴۶ مورد به حوزه محصولات آرایشی ـ بهداشتی و ۹۸ مورد به کشف قاچاق تجهیزات پزشکی مربوط می‌شده است. این مقام سازمان غذا و داروی ایران مجموع بازرسی‌های سال ۹۶ در حوزه‌های یادشده را حدود ۶۸ هزار مورد عنوان کرده که به گفته او "حدود یک درصد" آنها به کشف کالای قاچاق انجامیده است.
اسلامی‌تبار با اشاره به اینکه در ایران چیزی به نام "داروخانه آنلاین" وجود ندارد، تأکید کرده است که فروش اینترنتی دارو در کشور "جرم" محسوب خواهد شد. مدیرکل دفتر بازرسی، رسیدگی به شکایات و امور حقوقی سازمان غذا و داروی ایران همچنین با اشاره به "برخورد قضایی" با ۴۰ "داروخانه متخلف" در سال ۹۶ افزوده است که مردم می‌توانند در صورت نیافتن داروی مورد نظرشان در داروخانه‌ها، آن را از طریق "سامانه ۱۹۰" پیگیری کنند. اسلامی‌تبار تأکید کرده است: «تاکنون موردی نداشتیم که کسی نتواند از طریق سامانه ۱۹۰ به داروی مورد نیازش دسترسی داشته باشد».
سامانه ۱۹۰ در ابتدای سال ۱۳۹۵ با هدف "تسهیل دریافت، رسیدگی و نظارت" بر شکایات و گزارش‌های مردمی در خصوص تخلفات در حوزه‌های بهداشت، دارو و غذا در ایران راه‌اندازی شد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
سخنان این مقام سازمان غذا و داروی ایران در حالی حکایت از نفی کمبود دارو در ایران دارد که بسیاری از رسانه‌ها و حتی برخی نمایندگان مجلس یا مراکز درمانی و آموزش پزشکی، از کمبود دارو یا تجهیزات پزشکی گلایه می‌کنند. از جمله رسول خضری، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس ایران، مدتی پیش از "سردرگمی" بیماران سرطانی برای یافتن داروهای "خارجی و گران"شیمی‌درمانی خبر داده بود.
کمبود "حتی لوازم معمولی پزشکی"
مینو محرز، رئیس مرکز تحقیقات ایدز "بیمارستان امام خمینی" نیز امروز یکشنبه به خبرگزاری ایلنا گفته است: «هم در حوزه تجهیزات و هم در حوزه دارو با کمبود مواجه هستیم؛ در بخش تجهیزات پزشکی به خصوص مواردی که مصرف آن برای کنترل بیماری‌های عفونی است با کمبود مواجه شده است و موجب بروز مشکلات بسیاری شده است».
رئیس مرکز تحقیقات ایدز بزرگترین مرکز درمانی ایران تأکید کرده است: «کمبود تجهیزات و حتی لوازم معمولی پزشکی که برای کنترل بیماری‌های عفونی است، بسیار مشکل‌ساز شده و خطرناک است».
خانم محرز از سوی دیگر با اشاره به "استفاده مجدد" از برخی تجهیزات پزشکی "مخصوصا برای بیماران قلبی" به دلیل گران بودن، هشدار می‌دهد: «در حال حاضر بسیار نگران این مساله هستیم؛ می‌ترسیم که زیاده‌روی شود، هر چیزی بیش از حد استریل شود، در نهایت به ضرر مردم تمام می‌شود». او تأکید کرده که در پی بخشنامه‌ای که برای "استفاده مجدد" از برخی وسایل پزشکی در بیمارستان‌ها صادر شده، "در برخی مواقع زیاده‌روی شده است".
مینو محرز در بخش دیگری از سخنان خود گرچه به موجود بودن داروهای مخصوص کنترل بیماری ایدز "در حال حاضر" اشاره کرده، در عین حال هشدار داده است: «اما اگر وضعیت به این صورت ادامه پیدا کند، در همه زمینه‌ها با کمبود مواجه می‌شویم.»
رسانه‌های داخلی پیش از این نیز بارها از کمبود برخی اقلام دارویی در ایران خبر داده و نسبت به "تکرار" بحران دارویی در کشور هشدار داده بودند. همچنین گزارش‌هایی از "بازار سیاه" دارو و فروش داروهای تقلبی خارجی و "تاریخ مصرف گذشته" منتشر شده است. افزایش قیمت دلار و کاهش ارزش پول ملی ایران نیز به پدیده جدیدی به نام "قاچاق معکوس" دامن زده است. برخی منابع درمانی خبر از "خروج چمدانی" دارو از ایران به کشورهای همسایه، به‌خصوص افغانستان و عراق می‌دهند.
این در حالیست که داروهای داخلی نیز با بی‌اعتمادی مردم و پزشکان روبه‌رو هستند. حسین فودازی، عضو انجمن رادیوتراپی و انکولوژی ایران، چهارشنبه گذشته به خبرگزاری فارس گفته بود: «نمی‌توانیم کیفیت تمام داروهای داخل کشور را زیر سوال ببریم، اما در رابطه با داروهای شیمی‌درمانی، در مورد اینکه مطالعات بالینی را طی کرده‌اند یا خیر، پزشکان تردید دارند.»
نوسانات شدید بازار ارز در ایران، افزایش سرسام‌آور قیمت دلار و سقوط ارزش پول ملی، بر خرید و فروش همه کالاها از جمله دارو تأثیر گذاشته و باعث باز شدن پای دلالان به این بازار شده است.
وزارت بهداشت و سازمان غذا و داروی ایران، یعنی متولیان اصلی حوزه سلامت، کمبود دارو را به شدت رد کرده و معتقدند، آنچه به عنوان کمبود احساس می‌شود، تنها کمبود "۳۰ تا ۵۰ قلم" دارویی است که به گفته آنها در کل بازار جهانی دارو وجود دارد.
التهابات اخیر در بازار ارزی باعث شده که دولت ایران برای کالاهای اساسی مانند دارو ارز ۴۲۰۰ تومانی در نظر بگیرد. این روش گرچه باعث می‌شود که دارو با نرخ دولتی به دست بیماران برسد، اما هم‌زمان به دلیل ارزان‌تر شدن آن به نسبت نرخ دارو در کشورهای همسایه، خطر قاچاق به آن کشورها را افزایش خواهد داد.
بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران حتی پیش از اجرایی شدن دور اول آن، تأثیرات خود را بر اقتصاد ایران بر جای گذاشت. نخستین پیامدهای خبر بازگشت تحریم‌ها، نوسانات ارزی و کاهش ارزش پول ملی در ایران و در نتیجه، گران شدن حتی دو برابری و کمبود برخی کالاها بود؛ وضعیتی که به نوبه خود نارضایتی شهروندان از حکومت را افزایش داد. نارضایتی عمومی به‌خصوص از وضعیت معیشتی و اوضاع اقتصادی نیز اولین جلوه‌هایش را در تظاهرات خیابانی دی‌ماه و مردادماه گذشته نشان داد.