بازار گرم گمانه‌زنی درباره ماندن یا رفتن اسحاق جهانگیری
۱۳۹۷ آبان ۱, سه‌شنبه
اظهارات اخیر اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری ایران، مبنی بر اینکه او نقشی در انتخاب وزیران پیشنهادی جدید نداشته، به گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال استعفای او از مقام خود دامن زده است. در این میان فعالان سیاسی، نمایندگان مجلس، تحلیلگران، رسانه‌ها و نیز شبکه‌های اجتماعی به سخنان جهانگیری واکنش گسترده‌ای نشان داده‌اند.
عباس عبدی، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی، روز سه‌شنبه اول آبان (۲۳ اکتبر) در مصاحبه‌ای با روزنامه "ایران" گفت: «به نظر این طور می‌رسد که تقریبا همه تصمیمات اقتصادی اصلی را خود آقای روحانی می‌گیرد و فکر نمی‌کنم کس دیگری در این موقعیت باشد که چنین تصمیماتی بگیرد.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
این تحلیلگر سیاسی ادامه داد: «چون بیرون تصوری از نقش آقای جهانگیری وجود دارد که در واقعیت چنین چیزی نیست، بنابراین برخی الان که متوجه این شکاف شدند، می‌گویند چرا اجازه می‌دهید چنین وضعیتی باشد؟ اما به نظر من بیرون آمدن مسأله‌ای را حل نخواهد کرد و شاید بهتر باشد که آقای جهانگیری همچنان در همان حد فرمال، درست مانند معاون اول‌های دیگر عمل کند تا ببیند آینده چه خواهد شد.»
"ديگر خيلی دير شده است"
آقای عبدی در مورد احتمال کناره‌گیری اسحاق جهانگیری از مقام معاون اول رئیس جمهوری گفته است: «باید بحث کرد که چنین چیزی به تقویت دولت و انسجام دولت کمک می‌کند یا خیر؟ هرچند من فکر نمی‌کنم به انسجام دولت کمک کند، چون آقای جهانگیری عملا در حاشیه دولت قرار گرفته و فکر نمی‌کنم تأثیری در انسجام دولت هم داشته باشد.»
اسحاق جهانگیری یکشنبه گذشته (۲۹ مهر) در مراسم "روز ملی صادرات" از جمله گفته بود: «من دستم قلم و کاغذی نیست که کسی را برکنار کنم. این در حالی است که من تا این لحظه اجازه برکناری منشی خودم را هم نداشته‌ام. بنابراین از من انتظار نداشته باشید وکیل و وزیر تغییر دهم.». بازتاب این سخنان چنان گسترده بود که یک روز بعد به صفحه نخست اکثر روزنامه‌های تهران راه یافت.
اظهارات معاون اول حسن روحانی به گلایه جهانگیری از نقش نداشتن در انتخاب چهار وزیر پیشنهادی حسن روحانی برای وزارتخانه‌های کار، اقتصاد، صنعت و راه تعبیر شد. برخی تحلیلگران بر آن بودند که گزینه‌های روحانی در هماهنگی با تیم نزدیک به او با محوریت محمدباقر نوبخت و محمود واعظی، به ترتیب رئیس سازمان برنامه و بودجه و رئیس دفتر ریاست جمهوری، انتخاب شده‌اند.
عباس عبدی روز گذشته در توییتر نوشته بود: «آقای جهانگيری بايد تابستان ۹۶ تصميم نهايی را می‌گرفت. يا استعفا می‌داد يا بطور كلی در مقام يک معاون اول معمولی انجام وظيفه می‌كرد، هيچ مسئوليت مستقيمی را نمی‌‌پذيرفت و درباره دلار ۴۲۰۰ تومانی نيز اظهار نظر نمی‌‌كرد. متاسفانه حالا ديگر برای هر اقدامی خيلی دير شده است.»
رضا اکرمی، رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری، نیز امروز سه‌شنبه در گفت‌وگو با خبرگزاری شبستان، ضمن ابراز بی‌اطلاعی از کناره‌گیری اسحاق جهانگیری از مقام خود، اظهار داشت: «مشکلات امروز کشور را باید از کف جامعه حل کرد و رفتن یا ماندن آقای جهانگیری تاثیری بر حل این مشکلات ندارد.»
"آهنگ رفتن" جهانگیری
اما الیاس حضرتی، نماینده مجلس و قائم‌مقام دبیرکل حزب اعتماد ملی، پس از سخنان جهانگیری که حکایت از بی‌اختیار بودن او در تغییر حتی "منشی"اش داشت، روز گذشته با قطعیت گفت: «به نظرم آهنگ، آهنگ رفتن آقای جهانگیری است.»
حضرتی با اشاره به اینکه "من مجموع اخبار و تحلیلم این است که اسحاق جهانگیری قصد رفتن از دولت روحانی را کرده است"، از گمانه‌زنی‌ها در مورد جایگزینی نوبخت با جهانگیری اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت: «آقای روحانی احتمالا تصمیم گرفته دولتش را هماهنگ‌تر کند.»
اما مصطفی کواکبیان، نماینده تهران در مجلس، شامگاه دوشنبه گفت: «این اظهار نظر موجب شد تا یک موج عظیمی مبنی بر این که معاون اول رئیس جمهور قصد استعفا دارد مطرح شود، اما من با اطمینان می‌گویم، معاون اول رئیس جمهور نه استعفا داده و نه استعفا خواهد داد.»
غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی، نیز به رغم تأیید نکردن استعفای جهانگیری، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا تأکید کرد: «قطعا نبود آقای جهانگیری ضربه‌ای به نیروهای حامی دولت به ویژه جریان اصلاحات خواهد بود، ولی ضربه بدتر آن است که آقای جهانگیری نتواند به وظایف خود عمل کند و نتواند حتی یک منشی را عوض کند.»
کرباسچی: اگر جای جهانگیری بودم استعفا می‌دادم
کرباسچی با اشاره به اینکه بعضی از وزیران پیشنهادی روحانی از نظر او "کارایی چندانی ندارند"، افزود: «از نظر ما می‌شد افراد بهتری را هم معرفی کرد، ولی سلیقه روحانی این بوده است که افراد پیشنهاد شده، بهترین‌ها هستند.»
دبیرکل حزب کارگزاران در رابطه با گلایه معاون کنونی رئیس جمهوری ایران از "بی‌اختیاری" خود گفت: «من قبلا هم در این باره گفتم که اگر من جای جهانگیری بودم و در چنین شرایطی قرار داشتم، استعفا می‌دادم، ولی نوع کنش من و آقای جهانگیری و جایگاه‌هایی که هر کدام قرار داریم، متفاوت است.»
کرباسچی احتمال داده است که اظهارات اخیر اسحاق جهانگیری واکنشی باشد به "مراجعاتی" که به او می‌شود: «آقای جهانگیری خواسته که بگوید با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو است.»
سایت "نامه نیوز" امروز سه‌شنبه سخنان کرباسچی را تأیید تلویحی "سهم‌خواهی" اصلاح‌طلبان دانسته و نوشته است که اظهارات اخیر جهانگیری یک "پیام مهم" داشته است: «به نظر می رسد او [جهانگیری] هدف طعنه و کنایه اصلاح‌طلبان تندرو قرار دارد. این گروه از اصلاح‌طلبان با فشار بر جهانگیری دنبال سهم‌خواهی از دولت برای تکیه زدن به کرسی‌های مدیریتی هستند.»
این سایت منتسب به مصطفی پورمحمدی، از چهره‌های قضایی و اطلاعاتی ایران، افزوده است: «در این فضا فقط اصلاح‌طلبان تندرو دنبال ماهیگیری نیستند بلکه اصولگرایان تندرو نیز تلاش می‌کنند با القای شایعه شکاف بین جهانگیری و روحانی، بدنه اجتماعی دولت را سرخورده و ناامید کنند تا انتخابات مجلس آینده با حداقل مشارکت برگزار شود. پیش‌بینی آنها این است که با این اتفاق اکثریت کرسی‌ها را به دست می‌آورند و گام بلندی به سوی فتح پاستور در سال ۱۴۰۰ بر می‌دارند.»
بسیاری از تحلیلگران اسحاق جهانگیری را که در دولت‌های یازدهم و دوازدهم معاون اول رئیس جمهوری بوده، هماهنگ با حلقه نزدیکان حسن روحانی ندانسته و محدودیت اختیارات او در عزل یا انتخاب وزیران کابینه را طبیعی می‌دانند. مجلس ایران قرار است روز پنجم آبان‌ماه آینده بررسی صلاحیت گزینه‌های پیشنهادی روحانی برای چهار وزارتخانه کار، اقتصاد، صنعت و راه را آغاز کند. تا آن هنگام بی‌گمان صدق یا کذب گمانه‌زنی‌های کنونی در مورد اسحاق جهانگیری روشن شده است.