از حدود دو هفته پیش در رسانه‌های ایران و فضای مجازی زمزمه‌های وجود طرحی در مجلس شورای اسلامی به گوش می‌رسد که مطابق آن قرار است مسئولیت مدیریت گذرگاه بین‌المللی اینترنت از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات سلب و به سازمان پدافند غیرعامل واگذار شود.

انتشار این خبر با ابراز نگرانی و واکنش‌های مختلفی از سوی مسئولان وزارت ارتباطات، کاربران اینترنت و فعالان بخش خصوصی این حوزه روبرو شده است.

احمد بیدآبادی، مدیرعامل یک شرکت عرضه کننده خدمات اینترنت، روز یک‌شنبه ۱۳ آبان (چهارم نوامبر) در گفت‌وگو با خبرگزاری دولتی ایرنا "سلب اختیار گذرگاه‌های اینترنت" از وزارت ارتباطات را تصمیمی اشتباه خواند که در صورت عملی شدن مشکلات این بخش را چند برابر خواهد کرد.

بیدآبادی گفت: «اکنون اعمال برخی مقررات مشکلاتی را برای عرضه کنندگان خدمات اینترنتی ایجاد کرده و به اندازه کافی این شرکت‌ها مشکل دارند و اتخاذ چنین تصمیمی نه تنها چاره کار نخواهد بود بلکه مشکلات را افزایش می‌دهد.»

مطابق گزارش‌ها، سپردن مدیریت گذرگاه اینترنت به نظامیان در ماده ۱۲ طرح حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی گنجانده شده که به درخواست نصرالله پژمان‌فر، نماینده افراطی مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون فرهنگی، در یکی از کمیته‌های این کمیسیون در دست بررسی است.

رمضانعلی سبحانی‌فر، رئیس کمیته مخابرات و ارتباطات مجلس، می‌گوید درباره چنین طرحی چیزی نشنیده اما محمد اسماعیل سعیدی، عضو کمیته فضای مجازی مجلس، بررسی چنین طرحی را تأیید کرده است.

سعیدی چندی پیش به خبرگزاری ایسنا گفته بود: «داده‌هایی که وارد کشور می‌شود باید کنترل شود که آیا داده‌ها بر مبنای منافع ملی است یا خیر. دستگاه‌هایی باید این وظیفه را به عهده بگیرند. ما پدافند غیرعامل داریم که وظیفه آن مرزبانی داده‌ها است. وزارت اطلاعات یکی دیگر از دستگاه‌هایی است که وظیفه ذاتی‌اش مرزبانی از داده‌ها است.»

مخالفت وزارت ارتباطات

واکنش‌های مخالفت‌آمیز مسئولان وزارت ارتباطات نیز نشان می‌دهد چنین طرحی وجود دارد و در مورد آن بحث شده است. حمید فتاحی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس هیات مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت، اول آبان ماه در یک پیام توئیتری نوشت: «در مورد طرح سلب اختیار گذرگاه اینترنت از دولت، وزارت ارتباطات در جلسات، دلایل قانونی و فنی مخالفت خودرا اعلام کرده است.» او هشدار داده که چنین اقدامی به انحصارگرایی دامن می‌زند.

سازمان پدافند غیرعامل زیر مجموعه ستاد کل نیروهای مسلح است و ظاهرا اعضای سپاه پاسداران در هدایت آن نقش اصلی را بر عهده دارند. این سازمان آبان ماه ۱۳۸۲ به فرمان رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، تاسیس شد.

خامنه‌ای ششم آبان ماه در دیدار با مسئولان این سازمان بر اهمیت پدافند غیرعامل تاکید کرد و گفت: «اگر مدیران کشور اهمیت این مسئله را درک نکنند و پدافند غیرعامل به طور شایسته توسعه پیدا نکند، کشور در معرض تهدیدهای بعضاً غیرقابل جبران قرار خواهد گرفت، بنابراین مسئولان بخش‌های مختلف کشور چه بخش‌های نظامی و چه بخش‌های غیرنظامی، باید با پدافند غیرعامل همکاری کامل و لازم انجام دهند.»

خطر امنیتی شدن فضای اینترنت

در حال حاضر کنترل و نظارت بر تمام ترافیک ورودی و خروجی اینترنت ایران بر عهده شرکت ارتباطات زیرساخت، وابسته به وزارت ارتباطات، قرار دارد و فعالان این حوزه معتقدند که سپردن این کار به نهادهای نظامی و امنیتی فضای اینترنت را محدودتر و امنیتی‌تر می‌کند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

احمد بیدآبادی به خبرگزاری ایرنا گفته است: «مدیریت گذرگاه‌های اینترنت بین‌الملل، مسئولیت ذاتی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است، سلب اختیار از این نهاد، اشتباهی محض خواهد بود و به نگرانی‌ها دامن خواهد زد.» او ابراز تاسف کرد که درباره مسئله‌ای با این اهمیت با بخش خصوصی واقعی هیچ گونه مشورتی نمی‌شود.

برخی کارشناسان معتقدند سپردن مدیریت گذرگاه‌ بین‌المللی اینترنت به نهادهای حاکمیتی این خطر را هم دارد که در صورت تحریم شدن این مجموعه‌ها و مدیران آنها، دسترسی کاربران ایرانی به شبکه اینترنت به کلی مختل شود.