شهرداری تهران؛ جدال نهایی اصلاح‌طلبان در ایستگاه آخر
۱۳۹۷ آبان ۲۱, دوشنبه
شورای شهر تهران قرار است فردا سه‌شنبه ۲۲ آبان (۱۳ نوامبر) از میان دو گزینه نهایی یکی را به عنوان شهردار پایتخت ایران انتخاب کند. بدین ترتیب جدال بر سر قرار گرفتن عباس آخوندی یا پیروز حناچی بر کرسی شهرداری تهران به پایان خود نزدیک شده و یکی از این دو، سومین شهردار پایتخت در سال جاری (۱۳۹۷) خواهد شد.
محمدعلی افشانی که ۲۳ اردیبهشت‌ماه گذشته در پی استعفای جنجالی محمدعلی نجفی به عنوان شهردار پایتخت انتخاب شده بود، مشمول قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان شده و با کمتر از شش ماه حضور در شهرداری تهران و با وجود تلاش برخی از اعضای شورای شهر برای مستثنا کردن او از این قانون، مجبور به خداحافظی شد.
در پی قطعی شدن رفتن افشانی، بالاخره اعضای شورای شهر تهران روز گذشته در نود و نهمین جلسه خود از میان چهار نامزد شهرداری تهران، عباس آخوندی وزیر سابق راه و شهرسازی و پیروز حناچی معاون کنونی شهرداری تهران را به عنوان گزینه‌های نهایی انتخاب کردند.
کامل تقوی‌نژاد، پیروز حناچی، عباس آخوندی، غلامرضا انصاری و رسول کشت‌پور پنچ نامزد شهرداری تهران بودند که با اعلام انصراف کشت‌پور در آغاز جلسه علنی دیروز شورای شهر، تعدادشان به چهار نفر کاهش یافت. سپس در جریان انتخابات شورای شهر تهران بر سر تعیین دو گزینه نهایی، آخوندی و حناچی به ترتیب با ۱۶ و ۱۱ رأی انتخاب شدند و تقوی‌نژاد و انصاری به ترتیب با ۱۰ و ۳ رأی از راهیابی به رقابت نهایی بازماندند.
آغاز اختلاف با وداع نجفی
پس از استعفای جنجالی محمدعلی نجفی در اوایل سال جاری گزینه‌های متفاوتی از سوی جناح‌های مختلف جریان اصلاح‌طلب مطرح شدند. در این میان از محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران، به عنوان مهم‌ترین گزینه حزب کارگزاران سازندگی نام برده می‌شد. این حزب پس از منتفی شدن نامزدی محسن هاشمی در لیست نهایی کاندیداهای شهردای تهران، حمایت خود از محمود حجتی، وزیر کشاورزی کنونی را اعلام کرد. حزب اعتماد ملی، حامی محمدعلی افشانی بود و حزب اتحاد ملت که اصولگرایان آن را "بدل" حزب منحل‌شده مشارکت می‌دانند، از محمود حسینی از اعضای بنیاد باران وابسته به محمد خاتمی، برای تصدی مقام شهرداری تهران حمایت می‌کرد. در این میان برخی از اعضای شورای شهر تهران همچون مجید فراهانی نیز به دنبال گزینه‌ای دیگر بودند.
محمد قوچانی در سرمقاله روزنامه سازندگی در روز ۲۳ اردیبهشت گذشته، با انتقاد از عملکرد حزب اتحاد ملت نوشت: «در درون شورای شهر تهران گونه‌ای از فراکسیونیسم شکل گرفته است که در نهایت به ضرر جبهه اصلاحات منجر خواهد شد... و رفتار نادرستی که سران حزب دوست و برادر، حزب اتحاد ملت در حذف نامزدهای رقیب و قرار دادن سه نامزد از یک حزب در فهرست یک‌چهارم نهایی انجام دادند به‌شدت ضد جبهه‌ای بود که در نهایت نتیجه منطقی این چپ‌روی و تک‌روی حذف هر سه نامزد که در میان آنان افراد مناسبی هم بودند شد.»
بدین‌گونه بود که نه گزینه حزب کارگزاران و نه گزینه حزب اتحاد ملت، بلکه یکی از اعضای شورای مرکزی حزب اعتماد ملی یعنی محمدعلی افشانی به شهرداری تهران راه یافت.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
پس از وداع اجباری افشانی از شهردای تهران، دوباره نام محسن هاشمی به عنوان یکی از گزینه‌ها مطرح شد و برخی از اعضای شورای شهر به دفاع از او به عنوان تنها امکان فائق آمدن بر بحران پرداختند. از جمله افشین حبیب‌زاده، عضو شورای شهر تهران گفت: «تنها محسن هاشمی می‌تواند شهر را از بحران مدیریتی که با آن مواجه است خارج و کارنامه اصلاح‌طلبان را در بازه کمتر از سه سال که از کار شورای پنجم مانده به کارنامه موفق تبدیل کند.»
محسن سرخو، عضو اصلاح‌طلب چهارمین دوره شورای شهر تهران نیز با انتقاد از دخالت برخی نهادهای اصلاح‌طلب در شورای شهر، به خبرگزاری تسنیم گفته بود: «هر گزینه دیگری به جز محسن هاشمی برای شهرداری انتخاب شود، نتیجه قابل دفاعی برای شورای شهر پنجم در بر نخواهد داشت.»
به گزارش تسنیم، گزینه حزب اعتماد ملی برای شهرداری تهران در این دوره کامل تقوی‌نژاد بوده که در انتخابات روز گذشته شورای شهر از راه یافتن به گزینه‌های نهایی بازماند. در مقابل اما به گفته این خبرگزاری، محافل نزدیک به محمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات، به دنبال شهردار شدن عباس آخوندی هستند، هرچند برخی دیگر از اصلاح‌طلبان مانند حسین کمالی، حسن صادقی و محسن سرخو همچنان محسن هاشمی را که جزو نامزدها نیست، گزینه مناسب می‌دانند.
انتخابات روز گذشته شورای شهر نیز نشان داد که میان اصلاح‌طلبان بر سر گزینه اصلی شهرداری تهران اجماعی وجود ندارد و با انتخاب هر یک از دو گزینه‌ی آخوندی یا حناچی، بخشی از آنان کماکان ناراضی خواهند ماند. تسنیم روز گذشته نوشت: «تجربه تغییر چندباره شهردار تهران، یادآور تجربه شورای شهر اول است که توسط اصلاح‌طلبان اداره می‌شد و دو شهردار و دو سرپرست برای تهران انتخاب کرد و دست‌آخر نیز از طرف وزارت کشور دولت اصلاحات منحل اعلام شد.»
به گزارش این خبرگزاری: «اکنون نیز عملکرد شورای شهر پنجم، نگرانی جریان اصلاحات را از تکرار شورای اول در پی داشته است، نگرانی‌ای که عارف چند بار به آن اشاره کرده و اردیبهشت‌امسال گفته بود: "هزینه‌هایی برای تهیه لیست امید در تهران داده شد، اعضای شورای شهر تهران باید به عقبه گفتمانی خود توجه داشته باشند و در مسیری حرکت نکنند که باعث بی‌اعتمادی مردم به این گفتمان شود".»
آسیب‌های احتمالی "مشی لیبرالیستی" آخوندی
اگر انتخابات روز گذشته شورای شهر تهران را مبنا قرار دهیم، به نظر می‌رسد که عباس آخوندی برای نشستن بر صندلی ریاست شهرداری پایتخت در موقعیت مناسب‌تری قرار دارد. گرچه منتقدان حناچی معتقدند که سابقه مدیریتی او در حد شهرداری تهران نیست، اما به گزارش سایت "رویداد۲۴"، مخالفان آخوندی نیز می‌گویند که قرار گرفتن او بر کرسی شهرداری تهران، "رابطه شهرداری و دولت را به زمان قالیباف بازخواهد گرداند، زیرا او بخاطر نحوه خروجش از کابینه، توانایی تعامل با دولت روحانی را نخواهد داشت."
حزب اصلاح‌طلب اعتماد ملی از جدی‌ترین مخالفان عباس آخوندی به عنوان شهردار تهران است. اسماعیل گرامی مقدم، سخنگوی این حزب به "رویداد۲۴" گفته است: «شورای شهر تهران با یک فرآیند دموکراتیک دست به انتخاب شهردار می‌زند و اعضای شورای شهر طبیعتا معیار‌های خاص خود را برای انتخاب شهردار در نظر دارند. یکی از این معیار‌ها این است که شهردار بتواند روابط و ضوابط مناسب شهرداری با دولت را تنظیم کند و این روابط زمانی می‌تواند دو طرفه باشد که شهردار منتخب مورد قبول دولت نیز باشد.»
به گفته سخنگوی حزب اعتماد ملی: «آقای آخوندی با قهر و گلایه از دولت خارج شده و سخنانی را هم علیه دولت مطرح کرده است و این مسائل حتما در ملاحظات اعضای شورا خواهد بود.»
گرامی مقدم به اشاره به "مشی لیبرالیستی" آخوندی می‌گوید: «طبیعتا مدیری با تفکرات لیبرالیستی، اینگونه است که اگر در جایی حضور داشته باشد، اعتقاد دارد اگر بنگاه اقتصادی یا نهاد مورد نظر هزینه و درآمدهایش با هم برابر نبود، آن دستگاه باید جمع شود و اعلام ورشکستگی کند و هیچ مسئولیتی هم در قبال آن بر عهده نمی‌گیرد. خب در شرایطی که شهرداری درآمدی ندارد و به دلیل عدم توانایی مالی نمی‌تواند پروژه‌هایش را تکمیل کند، به نظرم اصلا به صلاح نیست که شهرداری انتخاب شود که بخواهد با تفکرات لیبرالیستی تهران را اداره کند.»
از نظر اسماعیل گرامی مقدم: «پر واضح است که آخوندی نمی‌تواند رابطه مورد نظری که باید میان شهرداری و دولت است را ایجاد کند. فردی که از دولت قهر کرده و علیه دولت صحبت کرده است، طبیعتا نمی‌تواند در این راستا حرکت کند.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب معتقد است که: «شهر تهران در تامین بودجه مشکل دارد، لذا شهردار باید فردی باشد که در خلق درآمد توانایی لازم را داشته باشد؛ شهرداری تهران اینگونه نیست که بخواهد از دولت بودجه بگیرد، بلکه به توانمندی‌های شهردار بستگی دارد که چگونه می‌تواند تعاملات لازم را ایجاد کند و از طریق درآمد‌هایی که کسب می‌کند، شهر تهران را مدیریت کند.»
بنابراین به نظر می‌رسد که تنها گزینه باقی‌مانده برای حزب اعتماد ملی، پیروز حناچی باشد که با شعار تهران "شهری برای همه"، روز یکشنبه اعلام کرد که تنها ۲۵ درصد از کل درآمد شهرداری تهران از "درآمدهای پایدار" است.
در مقابل اما عباس آخوندی برنامه خود را "تحقق حکمرانی محلی" اعلام کرده است. ناهید خداکرمی، از اعضای شورای شهر تهران، روز گذشته خبر داده بود که صدها پیامک علیه انتخاب احتمالی آخوندی به عنوان شهردار دریافت کرده با این مضمون که "چرا تهران را بدبخت می‌کنید." اصولگرایان تندرو نیز از مخالفان آخوندی هستند. خبرگزاری فارس روز گذشته نوشت که انتخاب آخوندی به عنوان شهردار تهران به "له شدن مستضعفان" خواهد انجامید.
تعیین سه شهردار برای تهران در عرض یک سال، به عنوان یکی از جلوه‌های آشکار بحران مدیریتی در ایران نگریسته می‌شود؛ بحرانی که اینک با اختلاف نظر جدی اصلاح‌طلبان که اکثریت مطلق شورای شهر پایتخت را در اختیار دارند، همراه شده است.