"بحران حقابه در اصفهان به عزم ملی نیاز دارد"
۱۳۹۷ دی ۲۳, یکشنبه
مهرداد مرادمند، قائم مقام سازمان جهاد کشاورزی اصفهان، در گفت‌وگوی مفصلی با خبرگزاری ایلنا، به بحران تامین و تقسیم آب در این استان پرداخته و حل مسئله حقابه در غرب و شرق استان را مستلزم عزمی ملی دانسته است.
او میگوید سوءمدیریت یا نبود مدیریت، باعث بارگذاری بیش از حد در حوضه زاینده‌رود شده و بارش اندک نیز به مشکلات دامن زده است: «در بالادست زاینده‌رود، آب را مستقیما و با پمپاژ از رودخانه برداشت می‌کنند. در چنین شرایطی، کسری بارش به طور کامل به پایین‌دست تحمیل می‌شود. یک قطره آب به کشاورزان پایین‌دست اصفهان تحویل داده نشده است. پس از کلی پیگیری، حدود سی میلیون متر مکعب آب به غرب اصفهان، خمینی‌شهر، فلاورجان، نجف‌آباد دادند که بنیان اراضی‌شان باغات است و البته چند هزار هکتار خشکیدگی باغات را هم داشتیم.»
در حال حاضر آب ذخیره شده ۸۸ سد مهم ایران کمتر از ۴۰ درصد است و وضعیت اصفهان از سایر استان‌ها بدتر معرفی می‌شود. به گزارش ایرنا، ۸۹ درصد از ظرفیت مخازن سدهای اصفهان خالی است و آب موجود در مخزن سد زاینده‌رود به ۱۱درصد رسیده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
مناقشه بر سر حقابه کشاورزان در اصفهان و انتقال آب این استان به دیگر استان‌ها جدی است. حمیدرضا فولادگر، نماینده اصفهان، در تیر ۹۷ گفته بود: «آب شرب اصفهان در مضیقه است و اگر بارش‌های اردیبهشت نبود، بحران خرمشهر در اصفهان دیده می‌شد.»
قائم مقام جهاد کشاورزی استان اصفهان میگوید مسئله زاینده‌رود از زمان احداث سد در سال ۱۳۴۹ شروع شد: «مشکل زاینده‌رود این است که به روایتی ۳ برابر و به روایتی ۵ برابر آنچه که دولت به این حوضه اضافه کرده، جهت آب شرب، صنایع و کشاورزی‌هایی که به صورت پمپاژ توسعه یافته، بارگذاری کرده است. این مساله باعث شده که بیشترین ضرر را کشاورزان اصلی حقآبه‌دار متحمل شوند چراکه زمین‌های آنها به صورت ثقلی آبیاری می‌شده، یعنی بدین شکل که آب با پای خودش می‌آمده و نیاز به صرف انرژی نبوده است.»
مهرداد مرادمند استفاده یزد از آب جمع شده در پشت سد، آب‌رسانی به شهرستان دلیجان در استان مرکزی و تخصیص آب به چهارمحال و بختیاری را ناشی از تصور غلط دولت و وزارت نیرو از میزان آب در حوضه زاینده‌رود دانسته و گفته است: «گرچه سرشاخه‌های زاینده‌رود در چهارمحال و بختیاری قرار دارد اما اراضی‌ای که در بالادست در حال برداشت آب هستند، جزو اراضی حقآبه‌دار نیستند. اینها اراضی مرتفعی هستند که خاک زراعی ندارند و جزو اراضی ملی هستند. در این اراضی واگذار شده، دولت پمپاژ انجام داده، و آب را طی دو یا سه مرحله به ارتفاعات برده و این اراضی را تبدیل به باغ کرده است. مجموع این اقدامات موجب شده که اراضی اصلی آب‌خور زاینده‌رود، از آب محروم شوند.»
او میگوید دولت نتوانسته پمپاژ یا برداشت مستقیم آب از رودخانه زاینده‌رود را کنترل کند و از طرف دیگر دلیلی ندارد که صنایع، آب را از مردم بگیرند و آلایندگی را برای آنها بگذارند: «می‌گویند صنایع بزرگ در اصفهان قرار دارند در صورتی که آلایندگی‌اش مال مردم اینجاست و اشتغالش متعلق به دیگران.»
اشاره مهرداد مرادمند به انتقال آب زاینده‌رود به یزد است که در صنایع فولاد، گندله‌سازی یا آبیاری گلخانه‌ها استفاده می‌شود. او میگوید توزیع منابع آب به این صورت، بدبینی به دولت را در اصفهان دامن زده است.
"هست و نیست کشاورزان"
معاون جهاد کشاورزی اصفهان یادآوری می‌کند که حدود ۲۷ الی ۲۸ هزار خانوار در شرق اصفهان و در کل حوضه زاینده‌رود حدود ۵۲ هزار خانوار، حقآبه‌دار هستند که از هست و نیست ساقط شده‌اند: «سرمایه‌گذاری‌های آنها نابود شده، فرزندانشان مستاصل و گرفتارند... مسئله پیچیده شده و حل آن به یک عزم ملی نیاز دارد.»
مهرداد مرادمند در مصاحبه با "ایلنا" از مخاطراتی میگوید که خشک شدن تالاب گاوخونی ایجاد خواهد کرد: «محیط زیستی‌ها تالاب را یک غول خفته می‌دانند که اگر به طور کامل خشک شود، منشا ریزگرد خواهد بود. آن موقع آن ترسی را که از مشکلات بروز یافته در استان‌های مرزی غربی مثل کرمانشاه، ایلام، کردستان و مهم‌تر از همه خوزستان داریم در مرکز کشور هم خواهیم داشت.»
پیش‌بینی شده که خشک شدن تالاب گاوخونی، اثراتی در شعاع ۴۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتری داشته باشد و اصفهان، تهران، یزد، چهارمحال و بختیاری و کلیه استان‌های مرکزی ایران را با عوارضی جدی درگیر کند.
کشاورزان شرق و غرب اصفهان مدت‌هاست برای احقاق حقابه خود تجمعات اعتراضی برگزار می‌کنند. ۱۹ نماینده اصفهان در آذر ۹۷ به طور دسته جمعی استعفا دادند و به حذف پروژه‌های آب‌رسانی استان در ردیف بودجه ۹۸ اعتراض کردند. وزیر نیرو در ماه‌های گذشته به اصفهان رفته و به کشاورزان وعده داده که حقابه ۳۵۱ میلیون متر مکعبی سال آبی ۹۶-۹۷ را تامین کند.
بحث بر سر کمبود منابع آبی در ایران در سال‌های اخیر به موضوعی دائمی تبدیل شده است. بسیاری کارشناسان معتقدند که هیچ‌یک از مشکلات اجتماعی و سیاسی در ایران به اندازه مشکل آب جدی نیست. بسیاری بر این باورند که جنگ‌ها و تنش‌هایی که در پیش‌اند، روی قحطی آب متمرکز خواهند بود.
حسن روحانی به تازگی در ملاقات با وزیر جهاد کشاورزی و مدیران ارشد این وزارتخانه، با تاکید بر کاهش ذخایر آبی ایران، اذعان کرد که کشور در این زمینه وضع خوبی ندارد.