شهیندخت مولاوردی، معاون سابق امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با ابراز نگرانی از افزایش آمار ازدواج کودکان در ایران، خواستار حمایت خانواده‌ها برای جلوگیری از ازدواج کودکان در سن پایین شد.

او در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا، به خلاهای قانونی در مورد ازدواج کودکان در سن پایین اشاره کرد و برخی منتقدان و معترضان به طرح مقابله با کودک همسری را به ارایه آمارها و "آدرس‌های غلط" متهم کرد که باعث شده قوانین مناسب برای ازدواج کودکان در ایران به درستی تعریف و تصویب نشود.

مولاوردی، دبیرکل جمعیت حمایت از حقوق بشر زنان همچنین گفت که با وجود تلاشهای سال‌های اخیر، "متاسفانه" آمار ازدواج دختران در سن پایین، روند صعودی دارد و این در حالی است که کودکان در سن پایین هنوز مفهوم درستی از زندگی را درک نکردهاند.

آمارهای معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۲ حدود ۴/ ۵ درصد از ازدواج‌های ثبت‌شده مربوط به دختران زیر ۱۵ سال بوده است. این تعداد در سال ۱۳۹۵ به ۵/ ۵ درصد رسیده است. ازدواج پسران زیر ۱۵ سال بسیار کمتر از دختران است، اما تعداد آن نیز در حال افزایش است.

تلاش برای ممنوعیت ازدواج زیر ۱۳ سال

مخالفان کودک همسری موافق تعیین حداقل سن ۱۶سال برای ازدواج هستند و می‌گویند"حتما" باید ازدواج زیر ۱۳ سال ممنوع  شود. آنها تصریح دارند ازدواج در سنین ١٣ تا ۱۶ سال هم باید با اذن دادگاه و نظر پزشکی قانونی باشد.

بر اساس ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی، عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی منوط به "اذن" ولی به شرط مصلحت با تشخیص دادگاه صالحه است. 

برخی گزارش‌ها حکایت از آن دارد که در سال‌های اخیر، کودکان دختر زیر سن تعیین شده قانونی و در سنین هشت و نه سالگی مجبور به ازدواج می‌شوند. طراحان مقابله با کودک همسری معتقدند لحاظ شدن "اجازه پدر و دادگاه" برای ازدواج دختران در قانون، آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی بسیاری برای این نوعروسان کم سن‌و‌سال و جامعه ایجاد می‌کند.

کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس ایران اما مخالف این نگاه است و اعتقاد دارد ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی نیازی به بررسی و اصلاح ندارد و ازدواج کودکان در سن پایین نه تنها باعث بروز مشکل نمی‌شود بلکه به "تحکیم" خانواده کمک می ‌کند.

فعالان حقوق کودک و مدافعان طرح مقابله با کودک همسری اما حاکم بودن ارزش‌های سنتی و نوع نگاه مذهبی را باعث بروز آسیب‌های فردی و اجتماعی مانند خشونت خانگی، فقر، محرومیت از تحصیل، اعتیاد و مهاجرت می‌دانند. به اعتقاد آنها تامین هزینه‌های ناشی از اعتیاد در خانواده  از دلایل ازدواج زودرس کودکان در ایران است.

"جمعیت پنهان"، زاده نوعروسان

"جمعیت پنهان" نامی است که نخستین بار در ۲۱ آذر ۱۳۹۵ در سمینار "ازدواج کودکان در مناطق حاشیه‌ای" برای نوزادان متولد شده از ازدواج کودک همسران عنوان شد. به گفته زهرا کهرام، دبیر این سمینار تعداد زیادی از ازدواج‌ها در سنین کودکی "به هیچ عنوان" ثبت نمی‌شوند و به همین دلیل کودکان حاصل از این ازدواج‌ها، فاقد شناسنامه بوده و در نهایت به جمعیت پنهان کشور می‌افزایند.

گفته‌های خانم کهرام برگرفته از پژوهش جمعیت امام علی در مورد ازدواج کودکان در میان اقوام مختلف ایران، طی تابستان و پاییز ۹۵  در ۱۷ استان و روی بیش از ۵۰۰ مورد کودکی بوده که تجربه ازدواج در سنین پایین داشتند.

پیشتر، پروانه سلحشوری، رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی با انتقاد از موافقان ازدواج کودکان زیر نه سال گفته بود سالانه بیش از ۴۰ هزار ازدواج در سنین ۱۰ تا ۱۴ انجام می‌شود که این میزان، بیش از پنج درصد ازدواج‌ها را تشکیل می‌دهد.

قرار است لایحه ممنوعیت ازدواج دختران زیر ۱۳ سال تقدیم دولت شود تا فعالان حقوق کودک و مدافعان طرح مقابله با کودک همسری شاید بتوانند به گفته خانم مولاوردی بعد از پنج سال مواجهه با مخالفت‌ها نفس راحتی بکشند.