در آستانه روز کارگر هنوز کارگران بازداشتی آزاد نشدهاند
۱۳۹۸ اردیبهشت ۷, شنبه
فعالان و رسانههای کارگری خبر از بازداشت ۱۲ تن از کارگران میدهند که قصد برنامهریزی برای برگزاری روز اول ماه مه، روز جهانی کارگر را داشتهاند. از ۱۲ نفر بازداشت شده هنوز چهار نفر در زندان به سر میبرند.
تبلیغات
طبق گزارش رسانههای کارگری روز جمعه ۶ اردیبهشت (۲۶ آوریل) در پارک جهاننما در جاده اتوبان تهران کرج ، تعدادی از فعالان تشکلات مستقل کارگری توسط نیروهای لباس شخصی متعلق به نیروهای امنیتی ربوده شدند. این افراد توسط دو ون سفید توسط هشت ماشین محافظ به زندان اداره آگاهی برده شدند. بازداشت این افراد در آستانه اول ماه مه، روز جهانی کارگر، انجام گرفته است.
نمایندگان تشکلات مستقل کارگران از جمله کانون مدافعان حقوق کارگر، اتحادیه آزاد کارگران، سندیکای نقاشان و سندیکای واحد و غیره در پارک حضور داشتند.
مهدی کوهستانی، فعال کارگری و نماینده کنگره کار کانادا، به دویچه وله گفت این در حالی است که دور هم جمع شدن در پارک غیرقانونی نیست. به گفته کوهستانی مامورین به محل کار و زندگی برخی از کارگران هم حمله کرده و وسایلی را با خود بردهاند. هشت نفر از این افراد با گرفتن تعهد آزاد شدند. اما باقی دستگیرشدگان، از جمله علیرضا ثقفی، هاله صفرزاده، پروین محمدی و واله زمانی، تا روز شنبه ۷ اردیبهشت هنوز آزاد نشدهاند.
علت دستگیری چه بوه است؟
کوهستانی درباره دلایل دستگیری فعالان کارگری چنین توضیح داد: «در ۲۰ سال گذشته با نزدیک شدن اول ماه مه تشکلهای مستقل کارگری طبق شرایط خاصی برنامههای خاصی میگذارند. در یک دوره آنها به کوه، جنگل یا پارک میرفتند و به طور متناوب برنامههای سالانه داشتند. سال گذشته در مقابل مجلس برنامه گذاشتند. امسال هم آنها برنامهریزی میکنند. نیروهای امنیتی و لباس شخصی برای ترساندن و ارعاب به روال هر سال در آستانه روز کارگر دستگیر میکنند. امسال هم در هفته آینده در مقابل مجلس برنامه اجرا خواهد شد.»
کوهستانی در ادامه توضیحات خود به دویچه وله گفت: «کارگران گروگان و ربوده شده وزارت اطلاعات ایران هستند. ما کسی را به عنوان دستگیرشده نمیشناسیم. چون اگر کسی دستگیر شده باشد باید قبلش حکم جلب داشته باشد. ربودن افراد به یک کار معمولی تبدیل شده است.»
این فعال کارگری همچنین تاکید کرد که باوجود فشارهای زیاد کارگران عقب ننشستهاند و حتی دانشجویان هم اعلام کردند که از کارگران حمایت خواهند کرد.
کوهستانی در ادامه افزود: «هر سال اذیت و آزار و ربودن (در آستانه اول ماه مه) عادی شده است. اما نوع برخورد و یورش به محل کار این افراد عادی نبوده و حتی دوربینهایی را که دور محل کار این افراد بود شکاندند و بردند، میز و صندلی محل را شکستند. این موضوع نشان میدهد که نوع حرکت ارعابآور بوده است. امسال وضعیت جامعه هم بسیار فلاکتبار است. حقوق کارگری که سال پیش ۱۵۰ دلار بوده امسال ۱۱۰ دلار شده است و ارزش دستمزد پایین آمده و سطح هزینه زندگی بالا رفته است. هیچ کارگری یک کار ندار، بلکه دو یا سه کار دارد.»
کوهستانی خاطرنشان کرد سرکوب و فشار نتوانسته است کارگران ایران را خاموش کند و امسال هم آنها در اول ماه مه، روز جهانی کارگر، تجمع خواهند کرد.
روز جهانی کارگر؛ روز جشن و اعتراض
هیچ نمونهای در مناسبتهای جهانی، مانند اول ماه مه نیست. روزی که تعطیل رسمی است اما مردم برای تظاهرات به خیابانها میریزند. زمانی شعار راهپیماییها، مزد و ساعت کار بود. حالا سیاست و سیاستمداران در کانون شعارها هستند.
عکس: picture-alliance/dpa/F. Kraufmann
روزی با جلوههای گوناگون
در بسیاری از کشورها، اول ماه مه روزی است برای طرح مطالبات کارگران، هر چند گروههای رادیکال نیز فرصتی برای آشوبگری و خشونت مییابند. تصویر، تظاهراتی مسالمتجویانه در محله کرویتسبرگ برلین را نشان میدهد که پاتوق نیروهای چپ است. روز کارگر پیشینهای طولانی دارد.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Burgi
خیزش از قلب سرمایهداری
سنت برگزاری این روز، در اصل از جنبش کارگری آمریکا میآید؛ هر چند اتحادیهها در آنجا دیگر نقش پررنگی ندارند. اول ماه مه ۱۸۶۸، کارگران آمریکایی برای اولین مرتبه، فراخوان اعتصاب سراسری دادند. خواست آنها روزی ۸ ساعت کار به جای ۱۴ ساعت بود. این اعتصاب سرکوب شد و بسیاری کشته شدند. چهار سال بعد، در سراسر دنیا میلیونها کارگر در روز اول مه برای مطالبه حقوق خودشان به خیابانها آمدند.
عکس: picture-alliance/akg-images
یک روز تعطیل تازه
جنبش بینالمللی کارگری، از پایان قرن نوزدهم اول ماه مه را به عنوان روز جهانی کارگر جشن میگیرد. گرچه مردم آلمان هم به این مناسبت به خیابانها میآمدند اما این روز تعطیل رسمی نبود. سال ۱۹۳۳ هیتلر اول مه را تعطیل رسمی کرد و "روز ملی کارگر" نامید. حزب ناسیونال سوسیالیست کارگران آلمان، راهپیماییهای پرشکوهی ترتیب داد و این شروع یورش به اتحادیههای مستقل و سرکوب افراد و سازمانهایی شد که نازی نبودند.
عکس: picture alliance/akg-images
پایان کار اتحادیهها
تنها یک روز پس از مراسم تبلیغاتی برلین، معلوم شد هیتلر چه در سر دارد. دوم مه ۱۹۳۳ مراکز، چاپخانهها و باشگاههای اتحادیههای کارگری اشغال و فعالان چپ و دگراندیش به زندان یا اردوگاه فرستاده شدند. به این ترتیب، کارگران را به عنوان نیروی بالقوه مخالف فاشیسم هیتلری، حذف کردند و به حاشیه راندند. بعد از آن، اول مه، روز جهانی کارگر نبود بلکه "روز تعطیل عمومی ملت" نام گرفت.
عکس: picture-alliance/dpa
صفآراییهای نو
پس از جنگ جهانی دوم، آلمان دوپاره شد وغرب و شرق آن هر یک به مسیری رفتند. اگرچه شورای نظارتی متفقین تعطیلی اول ماه مه ۱۹۴۶ را تایید کرد، اما گردهماییها با محدودیت روبرو بودند. در آلمان شرقی و سایر کشورهای سوسیالیستی اما اول ماه مه با شکوه هر چه تمامتر به نمایش قدرت جنبش کارگری و ایدئولوژی مبدل شد.
عکس: picture-alliance/akg-images/Hilbich
جشن اجباری
شرکت در رژه اول ماه مه در مسکو و کشورهای برادر از جمله آلمان شرقی اجباری بود و مراسم زیر چشم رهبران احزاب کمونیست برگزار میشد. تزیین نمای ساختمانها با پرچم سرخ الزامی بود و کادرهای حزبی حتی در مرخصی مراسمی برگزار میکردند. تصویر از چپ به راست: مارشال مالینوفسکی، وزیر دفاع، نیکیتا خروشچف صدر هیات رئیسه حزب کمونیست اتحاد شوروی و احمد بنبلا، رئیس جمهور الجزایر. سال ۱۹۶۴- میدان سرخ مسکو.
عکس: AFP/Getty Images/V. Sobolev
پیوند دو جنبش دانشجویی و کارگری
اول ماه مه از سال ۱۹۲۰ در فرانسه روز تعطیل رسمی و روز تظاهرات کارگری بوده است. در سال ۱۹۶۸، جنبش دانشجویی فرانسه از این روز برای فراگیری و رساتر کردن کردن شعارهای سیاسی استفاده کرد. شعارهایی علیه جنگ ویتنام و جنگ افروزی امپریالیسم.
عکس: AFP/Getty Images/J. Marie
توجه به نسل جدید
در جامعه آلمان نیز موضوعهای تازهای در کانون توجه قرار گرفتند. به طور مثال، شعار سندیکاها و اتحادیههای کار دورتموند در تظاهرات اول مه ۱۹۷۸، ایجاد و گسترش دبیرستانهای عمومی بود تا فرزندان خانوادههای کارگری امکان تحصیل در سطح دیپلم را بیابند. تا آن زمان، تحصیلات متوسطه مختص خانوادههای مرفه و غیرکارگری بود.
عکس: picture alliance/Klaus Rose
حقوق صنفی
امروزه در آلمان، تظاهرات و راهپیمایی کارگران امری معمول و بدیهی است. سازماندهی تظاهرات و طرح مطالبات کارگری بر عهده اتحادیه کارگری سراسری آلمان (DGB) است که از سال ۱۹۴۹، خواستهای جامعه کارگری آلمان و پیگیری آنها را نمایندگی میکند. شعار سال ۲۰۱۸ این اتحادیه "همبستگی، تنوع و عدالت" است. DGB مسئول و متولی جشنها و مراسم روز کارگر در شهرهای مختلف آلمان نیز هست.
عکس: picture-alliance/dpa/I. Fassbender
مصاف رادیکال با سیستم
در آلمان الگوی دیگری برای اعتراض به سیستم اقتصادی و اجتماعی در روز جهانی کارگر وجود دارد. در این روز، چپ و راست افراطی، به طور سنتی به خرابکاری، اغتشاش و زد و خورد میپردازند. در این تصویر "انقلابیون اول ماه مه"، شیشههای یک بانک در برلین را میشکنند. در عین حال، تظاهراتی مسالمتجویانه نیز در پایتخت آلمان علیه گروههای نئونازی به راه میافتد.
عکس: picture-alliance/dpa
عریانی اعتراضی
در فرانسه به طور سنتی از مناسبت اول ماه مه، برای بیان اعتراضات سیاسی استفاده میشود. اول مه سال ۲۰۱۷ کنشگران گروه "فمن"، کاندیداتوری مارین لوپن از حزب دست راستی "جبهه ملی" برای انتخابات ریاست جمهوری را با مقایسه او و هیتلر به چالش کشیدند. راهپیماییهای این روز در فرانسه به خاطر انتخابات و بحثهای سیاسی، گستردهتر از سالهای قبل بود.
عکس: Getty Images/AFP/T. Samson
روسیه دوپاره
با فروپاشی اتحاد شوروی، رژههای عظیم در روز اول ماه مه حدود ده سال متوقف شد. اما از سال ۲۰۰۰ به بعد، سنت برگزاری این روز به روسیه بازگشت. به موازات مراسم دولتی، گروههای منتقد پوتین و شرکای سیاسی او نیز از اول ماه مه برای طرح شعارها و انتقادهایشان استفاده میکنند. تصویر پارچهنوشت تظاهرکنندگان را در اول مه ۲۰۱۱ در مسکو نشان میدهد.
عکس: Getty Images/AFP/N. Kolesnikova
سلاح سنگ
سنگ؛ سلاحی در برابر پلیس. مخالفان دولت در ونزوئلا، تظاهرات اول مه ۲۰۱۷ را به صف آرایی در برابر مادورو و شعار کنارهگیری از قدرت تبدیل کردند. مادورو در این سال پارلمان ونزوئلا را که مخالفان دولت در آن اکثریت داشتند، منحل کرد.
عکس: AFP/Getty Images/F. Parra
جشن به جای تظاهرات
با وجود آن که مراسم اول ماه مه عموما رویکرد سیاسی و اعتراضی دارد، برخی نیز ترجیح میدهند از تعطیلی عمومی این روز برای تجدید قوا، شادی و استراحت در کنار خانواده و دوستان سود ببرند. از سال ۲۰۰۳ در برلین، فستیوال "جشن مه" برگزار میشود. این فستیوال در واکنش به درگیری و خشونت افراطیها در محله کرویتسبرگ در همین روز، راهاندازی شده است.
عکس: picture alliance/dpa/P. Zinken
چانهزنی برای حقوق بدیهی
روز کارگر در ایران به کشاکشی بین دولت و کارگران برای استفاده از حق تجمع تبدیل میشود. تشکلهای غیردولتی سرکوب شدهاند اما صدای اعتراض جامعه کارگری هنوز خاموش نشده است. صدها نفر از کارگران ایرانی به دعوت تشکلهای مستقل، ۱۱ اردیبهشت در برابر مجلس شعار دادند: «نان مسکن آزادی حق مسلم ماست». خواست محوری کارگران ایرانی، بالابردن حداقل دستمزد متناسب با تورم و امنیت شغلی است.