"ایران از نقش‌آفرینی فرانسه برای کاهش تنش استقبال می‌کند"
۱۳۹۸ تیر ۱۹, چهارشنبه
عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در گفت‌وگویی با خبرگزاری دولتی ایرنا که متن آن امروز چهارشنبه ۱۹ تیرماه (۱۰ ژوئیه) منتشر شده، ضمن استقبال از "نقش‌آفرینی فرانسه برای کاهش تنش و اجرای برجام" از جمله گفت: «فرانسوی‌ها بخشی از برجام هستند و تلاش آنها را در چارچوب برجام جزو وظایفشان برای زنده نگه‌داشتن توافق هسته‌ای تلقی می‌کنیم.»
موسوی با اشاره به سفر مشاور دیپلماتیک رئیس جمهوری فرانسه به ایران، این سفر و دیدارهای برنامه‌ریزی‌شده این مقام فرانسوی با مقام‌های ایرانی را در راستای "تقلاها و تلاش‌های دیپلماتیک در سطح منطقه و جهان" پس از اقدام جمهوری اسلامی در کاهش تعهدات برجامی خود ارزیابی کرد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت: «زمانی که آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شد، چنین تقلایی را مشاهده نکردیم زیرا اقدام آمریکا نقض آشکار برجام بود و اکنون که ایران برای تعادل‌بخشی و ایجاد توازن میان تعهدات و حقوق خود در برجام، برخی از تعهداتش را کاهش داده است، شاهد ابراز نگرانی، صدور بیانیه و چنین تلاش‌هایی هستیم.»
امانوئل بن، مشاور دیپلماتیک رئیس جمهوری فرانسه، به تهران سفر کرده است. او با علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران دیدار و گفت‌وگو کرده و قرار است با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه نیز ملاقات کند.
"درهای باز دیپلماسی" برای ورود آمریکا به مذاکرات؟
سفر این دیپلمات فرانسوی به ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این سفر پس از گفت‌وگوی تلفنی امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، با همتای ایرانی‌اش حسن روحانی انجام می‌گیرد.
مکرون شنبه گذشته بر سر تلاش در جهت ایجاد شرایط لازم برای از سرگیری مذاکرات حول حفظ برجام با روحانی توافق کرده و در عین حال به ایران در مورد نقض توافق هسته‌ای هشدار داده بود. او همچنین "نگرانی عمیق" خود را از "تضعیف مجدد" برجام ابراز کرده و گفته بود که نقض این توافق با پیامدهایی برای ایران همراه خواهد بود.
رئیس جمهوری فرانسه از سوی دیگر خواستار بازگشت آمریکا به برجام شده و بحث‌هایی هم در خصوص حضور آمریکا در مذاکرات گروه ۱+۴ مطرح شده است. حسن روحانی در پاسخ به پیشنهاد مکرون گفته بود: «توقف کلیه تحریم‌ها می‌تواند آغازی برای یک حرکت بین ایران و ۱+۵ باشد.»
عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران نیز یکشنبه گفته بود: «در صورتی که آمریکا بخواهد در گفت‌وگوهای ایران و ۱+۴ حضور داشته باشد از نظر ما مانعی ندارد به شرط اینکه تحریم‌ها را بردارد و ما به شرایط قبل از تحریم‌ها برگردیم. البته این به معنای تشکیل ۱+۵ نیست چرا که آمریکا از برجام خارج شده است و ما دیگر واحدی به نام ۱+۵ نداریم بلکه آنچه مطرح شد به این معنا است که می‌توانند در مذاکرات حضور داشته باشند البته به شرطی که تحریم‌ها را بردارند و ما به شرایط قبل از تحریم‌ها برگردیم.»
سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز در بخش دیگری از مصاحبه خود با ایرنا در عین تأکید بر اینکه "به طرف مقابل گفته‌ایم پای حقوق ملت ایران خواهیم ایستاد" گفته است: «با وجود پیگیری این خط از سوی ایران، ما درب دیپلماسی را نبسته‌ایم و درهای گفت و گو باز است.»
خواست پرداختن به "ریشه تنش"
عباس موسوی همچنین ضمن اشاره به استقبال جمهوری اسلامی از "کاهش تنش" گفت: «ما هم به صورت علنی و هم به صورت خصوصی به آنها اعلام کرده‌ایم که شنونده نقطه‌نظرات شما هستیم. منتهی اگر دنبال کاهش تنش هستید، باید ببینید ریشه این تنش از کجا شروع شده است.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
موسوی سپس به "ریشه تنش" از نگاه جمهوری اسلامی اشاره کرده و آن را در "خروج غیرقانونی و یکجانبه از توافق هسته‌ای و متعاقب آن، اعمال تحریم‌های گسترده - به قول آنها فلج‌کننده و کمرشکن - و سیاست فشار حداکثری" می‌‌بیند که به گفته او، از آن "تعبیری جز تروریسم اقتصادی و ورود به جنگ اقتصادی" نمی‌شود کرد.
سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت: «در این چارچوب، بیش و پیش از آنکه به ما بگویند که به تنش‌ها خاتمه بدهید، باید سراغ ریشه اصلی آنها یعنی آمریکایی‌ها بروند.»
موسوی با استقبال از "ورود و حضور" فرانسه در موضوع تنش‌های موجود و حفظ برجام گفت: «اینکه اقدامات فرانسه با هماهنگی یا بدون هماهنگی آمریکاست یا از جانب کاخ سفید پیامی دارند یا ندارند، به آنها مربوط است ولی ما چیز پنهانی نداریم. خواسته ما اجرای همین توافقی است که از سوی آنها نقض شده یا اجرا نمی‌شود.»
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران در ادامه ضمن تأکید بر اینکه "موضوع مذاکره جدیدی" مطرح نیست و موضوع همان اجرای تعهدات کشورهای باقی‌مانده در برجام است، همچنین در مورد خبر "پیشنهاد مکرون برای بازگشت آمریکا به گروه ۱+۵ و کمیسیون برجام" گفت: «این مسئله از سوی رسانه‌ها مطرح شده است. هنوز جمهوری اسلامی ایران پیشنهادی را به صورت رسمی دریافت نکرده است. البته من هم موضوعاتی نظیر فریز در برابر فریز را شنیده‌ام.»
"سیگنالی برای انجام تعهدات اروپا ندیده‌ایم"
عباس موسوی در عین اشاره به اینکه ایران اخیرا "سیگنال ویژه‌ای" که نشانگر "انجام تعهدات" اروپایی‌ها باشد دریافت نکرده است، گفت: «اما رفت و آمدهایی که به ایران انجام می‌شود را نفی نمی‌کنیم و اعلام هم کرده‌ایم اگر تلاش‌ها با حسن نیت باشد، می‌پذیریم و شنونده خواهیم بود و هر گامی که در راستای کاهش تنش باشد و به دیپلماسی و گفت‌وگو کمک کند را مثبت تلقی می‌کنیم.»
موسوی همچنین با اشاره به اینکه عنوان "میانجیگری" را برای سفر امانوئل بن به ایران مناسب نمی‌داند، گفت: «اما اینکه در راستای کاهش تنش‌هاست را تائید می‌کنم. هدف اعلامی آنها این مسئله است و ایران نیز مخالفتی با این تلاش‌ها ندارد.»
لحن سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در مورد ساز و کار مالی اتحادیه اروپا برای معاملات تجاری با ایران موسوم به اینستکس نیز توأم با نارضایتی بود. او با اشاره به اینکه اروپایی‌ها "۱۱ تعهد" در حوزه‌های مختلف داده‌اند، "اما تا این لحظه در همین اینستکس نیز مانده‌اند" گفت: «اینستکس مقدمه‌ای برای اجرای تعهداتشان است و نه اصل تعهدشان.»
عباس موسوی در نهایت نشست اضطراری شورای حکام برای بررسی فعالیت‌های هسته‌ای ایران را که به خواست آمریکا برگزار شده، "فرصت خوبی" برای جمهوری اسلامی ارزیابی کرد تا به گفته او "مدعی باشد و اقدامات آنها را به چالش بکشد."
جمهوری اسلامی در جریان تنش‌های اخیر ایران و آمریکا در "دو گام" تعهدات خود در قبال برجام را کاهش داده و از مرز مجاز ذخایر اورانیوم غنی‌شده و نیز سطح تعیین‌شده غنی‌سازی در توافق هسته‌ای عبور کرده است.
مقام‌های جمهوری اسلامی در روزها و هفته‌های گذشته بارها اعلام کرده‌اند که با توجه به شرایط کنونی "دلیلی" برای ادامه تعهد خود به برجام نمی‌بینند و دیگر "خیلی منتظر اروپا" نخواهند ماند. در مقابل نیز مقام‌های اروپایی بارها نسبت به خروج ایران از توافق هسته‌ای هشدار داده‌اند.
صدراعظم آلمان ۲۸ خردادماه هشدار داد که نقض برجام از سوی ایران بدون پیامد نخواهد بود. آنگلا مرکل همچنین ضمن ابراز امیدواری نسبت به پایبندی ایران به برجام، شرایط را "بسیار جدی" خوانده بود.
همزمان دیپلمات‌های ارشد اروپایی نیز با اشاره به تلاش‌های آلمان، فرانسه و بریتانیا برای حفظ برجام، به خبرگزاری رویترز گفته بودند که در صورت نقض این توافق توسط جمهوری اسلامی، نقش دیپلماتیک این سه کشور دیگر خاتمه خواهد یافت. آنها همچنین با اشاره به تهدید ایران به نقض محدودیت‌های کلیدی برجام تأکید کرده بودند که به هیچ عنوان در خصوص مسایل هسته‌ای از خود "بردباری" نشان نخواهند داد.
یک مقام اروپایی نیز جمعه گذشته به آسوشیتدپرس گفته بود، اروپا ممکن است در صورت تداوم وضعیت کنونی به مکانیسمی در برجام متوسل شود که در نهایت می‌تواند به اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران بینجامد. اشاره این مقام اروپایی به ساز و کار پیش‌بینی‌شده‌ای در بند ۳۷ متن برجام موسوم به "مکانیسم بازگشت خودکار" یا "مکانیسم ماشه" بود. طبق این بند، در صورت نقض توافق هسته‌ای توسط ایران، "مکانیسم ماشه" می‌تواند به جریان افتاده و تحریم‌های بین‌المللی پیش از توافق علیه جمهوری اسلامی مجددا احیا شوند.