روحانی: اجازه بی‌نظمی در خلیج فارس و تنگه هرمز را نمی‌دهیم
۱۳۹۸ مرداد ۲, چهارشنبه
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، تلویحا به طرح بریتانیا برای ایجاد ناوگان دریایی در راستای تأمین امنیت کشتیرانی در خلیج فارس واکنش نشان داد و آن را رد کرد. روحانی در عین حال اعلام کرد که جمهوری اسلامی به دنبال "ادامه تنش با برخی از کشورهای اروپایی" نیست.
رئیس جمهوری ایران امروز چهارشنبه دوم مرداد (۲۴ ژوئیه) در جلسه هیأت دولت گفت: «مسئولیت اصلی حفاظت از تنگه هرمز و خلیج فارس، عمدتا بر عهده ایران و کشورهای همجوار است و ارتباطی به دیگران ندارد و ملت ایران همواره حافظ خلیج فارس بوده است.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
پس از توقیف یک نفتکش بریتانیایی در تنگه هرمز توسط سپاه پاسداران در جمعه گذشته، لندن پیشنهاد تشکیل یک ناوگان دریایی اروپایی برای تأمین امنیت کشتیرانی در خلیج فارس را مطرح کرده بود. سپس اعلام شد که فرانسه، ایتالیا و دانمارک موافقت اصولی خود را با این طرح اعلام کرده، آلمان، لهستان و سوئد به آن تمایل نشان داده و برخی از دیگر کشورهای اروپایی همچون هلند نیز در حال بررسی این پیشنهاد هستند.
"سپاسگزاری" از سپاه پاسداران
روحانی در بخش دیگری از سخنان امروز خود گفت: «تنگه هرمز از موقعیت بسیار مهمی برخوردار است و نه جای شوخی است و نه جای اینکه کشوری بخواهد مقررات بین‌المللی را در آن نادیده گرفته و برخلاف جهت و بی‌توجه به هشدارهای سپاه پاسداران که مسئولیت امنیت تنگه هرمز را برعهده دارد، وارد این تنگه شود.»
نیروی دریایی سپاه پاسداران در حالی علت توقیف نفتکش "استینا ایمپرو" را "نقض قوانین بین‌المللی" عنوان کرده که بریتانیا آن را اقدامی تلافی‌جویانه در مقابل توقیف یک نفتکش ایرانی در جبل‌الطارق دانسته است.
بریتانیا حدود سه هفته پیش ابرنفتکش "گریس۱" حامل دو میلیون بشکه نفت ایران را در تنگه جبل‌الطارق توقیف کرد. دلیل این توقیف ارسال احتمالی نفت ایران به سوریه عنوان شد؛ اقدامی که ناقض تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه دمشق محسوب می‌شود.
حسن روحانی همچنین ضمن "تجلیل از اقدام شجاعانه سپاه پاسداران" در متوقف کردن کشتی بریتانیایی گفت: «سپاه پاسداران شجاعانه و با قدرت کشتی متخلف انگلیسی را توقیف کرد، چرا که از همه دستورات و هشدارها سر باز زده بود و کار بسیار دقیق، حرفه‌ای و درستی در این زمینه انجام داده است و معتقدم که همه دنیا باید از سپاه پاسداران بخاطر امنیت خلیج فارس، سپاسگزار باشند.»
"به دنبال ادامه تنش با کشورهای اروپایی نیستیم"
رئیس جمهوری ایران ادامه داد: «اجازه نمی‌دهیم کسی در خلیج فارس و تنگه هرمز بی‌نظمی کند، ما در عین حال به دنبال تنش و برخورد نظامی نیستیم و اقداماتی که تاکنون انجام داده‌ایم متناسب با تخلفات طرف مقابل بوده است، همچنان که در سرنگونی پهپاد متجاوز نیز واکنش انجام‌شده دقیق و حرفه‌ای بود و چنانچه باز هم تجاوزی به حریم کشورمان انجام شود، دو مرتبه همان پاسخ را در شرایط لازم خواهیم داد.»
روحانی همچنین افزود: «به دنبال ادامه تنش با برخی از کشورهای اروپایی نیستیم و چنانچه به چارچوب‌های بین‌المللی متعهد باشند و از اقدامات خلاف خود از جمله آنچه در جبل‌الطارق انجام دادند دست بردارند، پاسخ متناسبی نیز از ایران دریافت خواهند کرد.»
حسن روحانی همچنین مدعی شد که «جمهوری اسلامی ایران در کنار حفظ امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز برای امنیت سایر آبراه‌های جهان از جمله باب‌المندب و اقیانوس هند، تلاش می‌کند.»
"با آتش‌بس در جنگ اقتصادی فرصت گفت‌وگو ایجاد می‌شود"
رئیس جمهوری ایران در بخش دیگری از سخنان امروز خود تلویحا به مسئله مذاکره با آمریکا نیز پرداخت و ضمن ابراز آمادگی برای انجام به گفته خود "مذاکره عادلانه، قانونی و عزتمندانه"، گفت: «در عین حال حاضر نیستیم به اسم مذاکره کنار میز تسلیم بنشینیم.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
حسن روحانی با اشاره به اقدام ایران در دو مرحله کاهش تعهدات خود در قبال برجام همچون واکنشی به اقدامات "ناکافی" اروپا، تصریح کرد: «همچنان که بارها تأکید کرده‌ایم کاهش تعهدات کشورمان موقتی است و چنانچه آنها [اروپایی‌ها] به تعهدات خود به‌طور کامل عمل کنند، قابلیت بازگشت به شرایط قبل از کاهش تعهدات‌مان‌را داریم و چنانچه طرف مقابل اقدامات درست و متعادلی انجام دهد و آتش‌بس در جنگ اقتصادی حاصل شود، فرصتی ایجاد خواهد شد که با یکدیگر سخن گفته و به نتیجه برسیم.»
روحانی در ادامه تأکید کرد: «البته در این زمینه کشورهایی هم واسطه هستند و مکاتبات و تماس‌هایی در حال انجام است و همه بدانند که هرگز فرصت مذاکره را از دست نخواهیم داد.»
"به اسم مذاکره کنار میز تسلیم نمی‌نشینیم"
رئیس جمهوری ایران افزود: «تا زمانی که مسئولیت اجرایی کشور را بر عهده دارم، برای انجام مذاکره عادلانه، قانونی و عزتمندانه کاملاً آمادگی داریم، تا مشکلات را حل و فصل کنیم. اما در عین حال حاضر نیستیم به اسم مذاکره کنار میز تسلیم بنشینیم.»
روحانی همچنین تهدید کرد که جمهوری اسلامی با پایان ضرب‌الاجل ۶۰ روزه برای اروپایی‌ها و نگرفتن پاسخ "مطلوب"، گام سوم در کاهش تعهدات خود در قبال برجام را نیز بر خواهد داشت. او گفت: «با کشورهای اروپایی و سایر کشورهای جهان مکاتبه و تماس داریم، اما تا امروز به نقطه مطلوب نرسیدیم چرا که پیشنهادهایی که داشتند، متعادل نبوده است، اما همچنان روند فعالیت‌های سیاسی را ادامه خواهیم داد و چنانچه به نتیجه نرسیم و فرصت ۶۰ روزه دوم هم به پایان برسد، حتماً گام سوم را نیز برمی‌داریم.»
شورای عالی امنیت ملی ایران ۱۸ اردیبهشت‌ماه گذشته از توقف بخشی از تعهدات خود در توافق برجام خبر داد. همزمان حسن روحانی، رئیس جمهوری و رئیس شورای عالی امنیت ملی ایران، در نامه‌ای به سران کشورهای باقی‌مانده در برجام مهلت ۶۰ روزه‌ای را برای اجرای "تعهدات" این کشورها، به خصوص در حوزه بانکی و نفتی تعیین کرد.
تعیین این مهلت اما با واکنش انتقادی سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای روبه‌رو شد. نه تنها فرانسه، بریتانیا و آلمان ضرب‌الاجل ایران را رد کردند، بلکه چین و روسیه نیز به عنوان متحدان این کشور، به جمهوری اسلامی توصیه کردند که به پایبندی خود به برجام ادامه دهد. نخستین مهلت تعیین‌شده توسط جمهوری اسلامی برای اروپا ۱۶ تیرماه گذشته به پایان رسید و جمهوری اسلامی "گام دوم" خود در کاهش تعهدات برجامی‌اش را برداشت.
جمهوری اسلامی در اولین مرحله از سقف تعیین‌شده برای ذخایر اورانیوم ۳.۶۷ درصدی خود در برجام یعنی ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرد و در مرحله دوم نیز تعهد خود به حفظ سطح غنی‌سازی اورانیوم در حد ۳.۶۷ درصد را زیر پا گذاشت. مقام‌های ایران همچنین ۱۶ شهریورماه را همچون ضرب‌الاجلی برای برداشتن "گام سوم" کاهش تعهدات خود در قبال برجام اعلام کرده‌اند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران روز ۱۷ تیرماه گذشته یکی از "گزینه‌های مطرح" برای سومین گام کاهش تعهدات برجامی جمهوری اسلامی را "افزایش تعداد سانتریفیوژ‌ها" عنوان کرده بود. بهروز کمالوندی نصب دوباره سانتریفیوژ‌های IR-2 یا IR-2M و افزایش تعداد "سانتریفیوژ‌های فعال در آبشار‌های غنی‌سازی" را نیز از دیگر "گزینه‌های مطرح در گام سوم کاهش تعهدات برجامی" برشمرده بود.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران همچنین گفته بود که «غنی‌سازی ۲۰ درصد و گزینه‌های بالاتر نیز مطرح است منتها هر یک در جای خودش اجرا می‌شود و قرار نیست اکنون که نیاز کشور قابلیت دیگری است سراغ اقدام دیگری برویم تنها به این علت که مقدار بیشتری طرف مقابل را می‌ترساند.»
یک مقام اروپایی ۱۴ تیرماه گذشته به آسوشیتدپرس گفته بود، اروپا ممکن است در صورت تداوم نقض توافق هسته‌ای توسط جمهوری اسلامی، به مکانیسمی در برجام متوسل شود که در نهایت می‌تواند به اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران بینجامد. اشاره این مقام اروپایی به ساز و کار پیش‌بینی‌شده‌ای در بند ۳۷ متن برجام موسوم به "مکانیسم بازگشت خودکار" یا "مکانیسم ماشه" بود. طبق این بند، در صورت نقض توافق هسته‌ای توسط ایران، "مکانیسم ماشه" می‌تواند به جریان افتاده و تحریم‌های بین‌المللی پیش از توافق علیه جمهوری اسلامی مجددا احیا شوند.