هایدی. د پاو هیچگاه انتظار نداشت به خاطر شغل‌اش به مرگ تهدید شود. او وکیل و مدیر شعبه سازمان "چایلد فوکوس" در بلژیک است؛ سازمانی که از تابستان ۲۰۱۸ کارزاری برای بازگرداندن کودکانی به راه انداخت که والدین‌ بلژیکی‌شان در سوریه یا عراق در صفوف "دولت اسلامی" جنگیده‌‌اند و آنجا متولد شده‌اند.

اما تلاش این فعال حقوق کودکان با سیلی از واکنش‌های منفی روبرو شد. میل باکس و حساب‌های کاربری او در شبکه‌های اجتماعی، از پیام‌های نفرت‌پراکنانه پر شدند. خشونت‌های کلامی و تصویری، دشنام‌ یا تهدید به خفه کردن و کشتن بچه‌ها‌، در توئیتر این وکیل قابل رویت هستند.  ‌

خانم د پاو به دویچه‌وله می‌گوید: «من این واکنش‌ها را درک نمی‌کنم. من فقط مدافع حقوق کودک هستم.»

بچه‌هایی که بازی نمی‌کنند

سازمان "چایلد فوکوس" تا کنون ۱۸ کودک بلژیکی را شناسایی کرده که با مادران‌ خود یا به تنهایی، در اردوگاهی متعلق به شبه‌نظامیان کرد سوری زندگی می‌کنند. بیشتر این بچه‌ها زیر شش سال سن دارند. هایدی د پاو می‌گوید: «مادران این بچه‌ها، زنانی هستند که در مقطعی از زندگی تصمیم گرفته‌اند به داعش بپیوندند. اما کودکان هیچ تقصیری نداشته‌اند.»

در ماه اکتبر خانم د پاو به همراه خبرنگار شبکه تلویزیونی "VRT" به شمال سوریه و نزد این بچه‌ها رفت.

او می‌گوید بیشتر بچه‌ها هرگز کتاب ندیده بودند و حتی نمی‌دانستند که بازی کردن چیست و چگونه بازی کنند، جیره غذایی کم بود و کردهای سوری می‌گفتند اولویت اصلی ما مقاومت در برابر ترکیه است: «شما با دیدن این وضع به انسانیت شک می‌کنید.»

خانم د پاو معتقد است که دیدن تصاویر و گزارش تلویزیونی این کودکان، افکار عمومی بلژیک را "ولو به طور موقت" تحت تاثیر قرار داد.

جریمه نقدی

دولت بروکسل تصمیم گرفته که فرزندان زیر ده سال اعضای داعش را به بلژیک باز گرداند اما عملا تلاش یا مشارکتی در روند بازگرداندن آنها نمی‌کند. بیش از همه، مقامات دولتی در برابر این پرسش سکوت می‌کنند که آیا مادران این بچه‌ها را هم خواهند پذیرفت؟

مشکل دیگر، موقعیت کرد‌های سوری است. آنها با حمایت آمریکا با داعش جنگیده‌اند اما یک مرجع دیپلماتیک و رسمی به حساب نمی‌آیند و اختیار این را ندارند که مثلا برای این بچه‌ها مدرک سفر درست کنند. بچه‌ها حتی شناسنامه هم ندارند. 

یک چالش دیگر آن است که کردهای سوری هیچ مناسبات کنسولی نیز با دولت سوریه ندارند؛ هر چند گفته‌اند که اسرای خود را به دمشق تحویل می‌دهند.

سیل نفرت و ناسزا

دسامبر ۲۰۱۸ دادگاهی در بلژیک به نفع دو مادر بلژیکی رای داد که با شش فرزند خود در اردوگاه "ال هول" در شمال سوریه نگاهداری می‌شوند.این دادگاه اعلام کرد که این دو زن که شوهران‌شان داعشی بوده‌اند، باید ظرف ۴۰ روز با فرزندان‌شان به بلژیک برگردند. اگر آنها تا آخر ژانویه ۲۰۱۹ بر نگردند به ازای هر کودک باید روزانه ۵۰۰۰ یورو جریمه پرداخت کنند.

هر چند رای دادگاه تنها به این دو مورد محدود می‌شود اما دولت بروکسل در نظر دارد برای ۱۸ کودک شناسایی شده در سازمان "چایلد فوکوس" نیز آستین بالا بزند. با این همه، وقتی هایدی د پاو به فکر پذیرش این بچه‌ها افتاد، با موجی از پیام‌های پرنفرت و ناسزا و تهدید روبرو شد.

وزیر امور پناهندگان بلژیک اما خواستار تجدیدنظر در رای دادگاه شده و گفته که این کشور آمادگی پذیرش همسران داعشی‌ها را ندارد. یکی از سخنگویان وزیر دادگستری بلژیک نیز در پاسخ به دویچه‌وله در ایمیلی نوشت که وزارت دادگستری در باره این حکم موضعگیری نمی‌کند. این سخنگو تنها تایید کرده که مدارک دو  دختربچه بلژیکی در ترکیه آماده شده و آنها می‌توانند نزد خویشاوندان خودشان زندگی کنند. مادر این دخترها به خاطر حمایت از داعش در ترکیه محاکمه و زندانی شده است.

ریسک زندگی در انزوا

توماس رنارد، کارشناس حوزه تروریسم در انستیتو اگمونت بلژیک، مخالفت با بازگرداندن خانواده‌های داعشی را تنگ نظرانه می‌خواند. او می‌گوید تهدید امنیتی زنان رادیکال برای جامعه بلژیک، به مراتب کمتر از خطراتی است که خود آنها را در کشوری چون سوریه تهدید می‌کند.

رنارد می‌گوید اگر بلژیک این افراد را از کردهای سوری تحویل نگیرد، ممکن است نهایتا بگذارند خودشان هر کجا می‌خواهند بروند. او هشدار می‌دهد که هیچ قانونی به وضعیت این زنان مترتب نیست: «نه اثر انگشتی دارند، نه تشخیص چهره، نه ثبت هویت... این‌ها همه ریسک‌هایی امنیتی هستند.»

این کارشناس پیامدهای حذف مادران و فرزندان داعشی از سیستم اجتماعی را بسیار نگران‌کننده می‌داند و معتقد است که بازگرداندن و پذیرش آنها به مراتب بهتر است از رها کردن‌شان در وضعیتی ناروشن و غیرقابل کنترل. 

برای هایدی دپاو مهم‌ترین مسئله، زندگی بچه‌هاست. او می‌گوید یکی از این کودکان به تازگی در اردوگاه مرده و یکی دیگر به شدت مریض است و نیاز به مداوا دارد: «ما از بچه‌هایی بی‌گناه حرف می‌زنیم. آنها نباید به خاطر خطاها و  تصمیمات والدین خود مجازات و قربانی شوند.»