صدراعظم و وزیر دفاع آلمان در ۷۵مین سالگرد سوءقصد ناکام به هیتلر، مقاومت علیه رژیم نازی را ستودند. آنگلا مرکل گفت ما وامدار جریان مقاومت هستیم و میراث آنها باید در مقابله با نژادپرستی و یهودیستیزی ادامه یابد.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Kappeler
تبلیغات
آنگلا مرکل و آنه گرت کرامپ کارنباوئر، صدراعظم و وزیر دفاع آلمان، در ۷۵مین سالگرد سوءقصد ناکام به آدولف هیتلر، ایستادگی علیه رژیم نازی را ستوده و قیام افسران را الگوی تلاش برای پاسداری از ارزشها خواندند.
خانم آنهگرت کرامپ کارنباوئر "آکک"، در مراسم ویژه نظامی که با حضور ۴۰۰ تن از سربازان ارتش آلمان در میدان مارش وزارت دفاع برگزار میشد، سرهنگ اشتاوفنبرگ و همدستهای او را کسانی خواند که ایستادگی علیه نفرت و نکبت را وظیفه حرفهای خود تلقی کردند.
وزیر دفاع آلمان خطاب به نظامیان حاضر در مراسم گفت: «شما میراثدار ۲۰ ژوئیه هستید، زیرا هنوز موازین قانون اساسی مورد حمله قرار میگیرد، سیاستمداران به عنوان خائن فحش میخورند و پوپولیستها کماکان به تحریک و آتشافروزی مشغولند.»
این نخستین حضور خانم "آکک" در یک مراسم دولتی پس از تصدی پست وزارت دفاع بود. او که رئیس حزب سوسیال مسیحی آلمان نیز هست، سه روز قبل به این مقام رسیده است. خانم کارنباوئر تاکید کرد که آلمان امروز نیز به سربازانی نیاز دارد که از ارزشهای کشور دفاع کنند: «خدمت سربازی مستلزم وجدان و بینش است نه صرفا اطاعت از مافوق.»
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز هسته مقاومت علیه هیتلر را گروه وطن پرستان خواند و گفت: «وظیفه ما تنها بزرگداشت یاد آنها نیست، بلکه باید میراث ایستادگی آنها را نیز به نسلهای بعدی انتقال دهیم.» او افزود: «ما وامدار جریان مقاومت هستیم و دین خود را باید با مبارزه علیه نژادپرستی و یهودیستیزی ادا کنیم.»
سرهنگ اشتاوفنبرگ عصر ۲۰ ژوئیه در ۳۷ سالگی به جوخه اعدام سپرده شدعکس: picture-alliance/dpa
هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان نیز به همین مناسبت گفت: «برای آنها میهن و اروپا یا وطن و جهان، دو روی یک سکه بود... میهندوستی و تعهد به یک کشور، با همکاری مسالمتجویانه در سطح جهان مغایرتی ندارد، بلکه زمینهساز آیندهای با چشمانداز صلح است.»
یک روز پیشتر، رئیس جمهور آلمان در پیامی ویدئویی یادآوری کرده بود که آن زمان مقاومت زیادی علیه هیتلر وجود نداشت. او با تجلیل از افراد دلیری که چشم بر جنایات نازیها نبستند، گفته بود: «آنها بخش مهمی از تاریخ آزادیخواهی آلمان هستند و شجاعت آنها فراموش نشدنی است.»
بیستم ژوئیه ۱۹۴۴ چند تن از افسران ارتش آلمان و چند غیرنظامی پیرامون سرهنگ کلاوس شنک گراف فون اشتاوفنبرگ کوشیدند تا هیتلر را با انفجار یک بمب به قتل برسانند و پس از آن ارتش را به خیزش فرا بخوانند. اما کیف حاوی مواد منفجره به صورت تصادفی جابجا شد و هیتلر جای دورتری نشست. او بر همین اساس، تنها جراحاتی سطحی برداشت و زنده ماند.
کلاوس فون اشتاوفنبرگ و سه تن از همدستان او همان شامگاه ۲۰ ژوئیه تیرباران شدند. سپس ۵۰ محکمه برای محاکمه افراد مظنون به مشارکت در این سوءقصد تشکیل شد که به اعدام ۱۱۰ نفر دیگر منتهی شد.
در میان مدعوین مراسم تجلیل از گروه سوءقصد علیه هیتلر، نوه سرهنگ اشتاوفنبرگ نیز حضور داشت. خانم سوفی بشتولزهایم که تاریخنگار است، به تازگی کتابی منتشر کرده که چنین نام دارد: «پدر بزرگ من قاتل نبود.»
عملیات والکور و ترورهایی که هیتلر از آن جان سالم به در برد
آدولف هیتلر با تبلیغات حساب شده به رهبر مردم آلمان تبدیل شد. اما افرادی هم بودند که میدانستند کشور به سوی نابودی میرود و برنامه قتل هیتلر را تدارک دیدند.عملیات والکور روز ۲۰ ژوئیه و ترورهایی که هیتلر جان سالم بدر برد.
عکس: Getty Images/Hulton Archive
آدولف هیتلر رهبر کاریزماتیک حزب ناسیونالسوسیالیست کارگران آلمان (حزب نازی) بود. او بین سالهای ۱۹۳۳ و ۱۹۴۵ صدراعظم آلمان و از ۱۹۳۴ در مقام "پیشوای رایش" حکومت کرد. آدولف هیتلر موفق شد با کمک مجموعه "ارتش و صنعت" کشور ویران و ضعیف آلمان پس از شکست در جنگ جهانی اول را به یک قدرت اروپایی تبدیل کند. او با برنامهها و تبلیغات حساب شده در بین مردم آلمان دارای محبوبیت شد.
عکس: Getty Images/Hulton Archive
اولین فردی که تلاش کرد هیتلر را به قتل برساند، موریس باوو (Maurice Bavaud) سوئیسی بود. او که پیشتر یکی از همکلاسیهای فرانسویاش به نام مارسل گربوی را از قصد خود آگاه کرده بود در روز ۹ اکتبر سال ۱۹۳۸عازم آلمان شد. در آنجا یک کلت ۶ میلیمتری را خریداری کرد و از طریق روزنامهها بدنبال مکانی گشت که قرار بودهیتلر در آنجا حضور یابد.
عکس: Public Domain
در مراسم رژه سالروز کودتای نافرجام هیتلر در روز ۹ نوامبر در مونیخ، موریس باوو میخواست تصمیم خود را عملی کند، اما فاصله زیاد با هیتلر و جمعیت در ردیف جلو مانع او در ترور هیتلر شدند. باوو هنگام بازگشت در قطار شهری به علت نداشتن بلیط بازداشت شد. پلیس اسلحه و کروکی محل ترور را در جیبهایش پیدا کرد. او چند روز بعد محاکمه و اعدام شد.
عکس: picture-alliance/IMAGNO/Austrian Archives
یوهان گئورگ السر، یک نجار آلمانی بود که برای ترور هیتلر و دیگر رهبران نازی اقدام کرد. او میدانست که سران نازی هر سال در جشن یادبودی در سالن "بورگربروی کلر" در شهر مونیخ جمع میشوند. او برای ترور هیتلر بمب دستساز ساعتی ساخت و چندین روز در محل مخفی شد تا بتواند به هدف خود دست یابد.
عکس: picture alliance/akg-images
روز هشتم نوامبر ۱۹۳۹ به علت خراب شدن وضع هوا سخنرانی هیتلر نیم ساعت زودتر شروع شد و او زودتر جلسه را ترک کرد. بمب سیزده دقیقه بعد منفجر شد. از ۲۰۰ نفر حاضر در سالن، هشت نفر کشته و ۶۳ نفر مجروح شدند. السر هنگام خروج غیر قانونی از مرز سوئیس دستگیر و به مدت پنج سال بدون محاکمه زندانی و در نهایت در آوریل سال ۱۹۴۵در اردوگاه کار اجباری داخائو اعدام شد.
عکس: ullstein bild
سرهنگ ستاد رودولف کریستوف فون گرسدورف فرزند یک خانواده نظامی – اشرافی بود. او ماموریت یافت تا با سلاحهای جنگی که از ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی سابق به غنیمت گرفته شده بود یک نمایشگاه در برلین ترتیب دهد. او که میدانست هیتلر قرار است از این نمایشگاه دیدن کند، دو مین ضد نفر را در پالتوی خود جاسازی کرد تا در لحظه موعود آن را منفجر کند.
عکس: picture-alliance/dpa/R. Kroll
روز ۲۱ مارس سال ۱۹۴۳ که هیتلر برای بازدید از نمایشگاه وارد سالن شد، سرهنگ کریستوف فون گرسدورف خود را برای ترور هیتلر آماده کرده بود. اما هیتلر ناگهان از سالن خارج شد. گرسدورف مجبور شد به سرعت چاشنی انفجار را از کار بیاندازد. او از جنگ جهانی جان سالم به در برد و تا سال ۱۹۸۰ در مونیخ زندگی کرد.
عکس: picture-alliance/akg-images
ژنرال هرمان کارل روبرت هنینگ فون ترسکو و اعضای گروه مقاومت تصمیم گرفتند برای ترور هیتلر یک بمب ساعتی در جعبه شربت جاسازی کرده و جعبه را به درون هواپیمای شخصی هیتلر منتقل کنند.
عکس: picture-alliance/akg-images
بمب جاسازی شده درون هواپیمای هیتلر در ارتفاع زیاد یخ زد و چاشنی آن عمل نکرد و هیتلر از این ترور هم جان سالم به در برد. طراح این عملیات، ژنرال هنینگ فون ترسکو که تا زمان خودکشی رئیس ستاد لشکر دوم ارتش آلمان نازی بود، در عملیات ترور دیگری هم همکاری داشت که آن هم ناکام ماند.
عکس: picture-alliance/Kurt Zarski
یکی از بزرگترین طرحهای ترور هیتلر و پایان حکومت او و جنگ توسط سرهنگ ستاد اشتاوفنبرگ (عکس به همراه فرزندانش) در روز ۲۰ ژوئیه به اجرا درآمد. اشتاوفنبرگ کیف حاوی بمب را در نزدیکی هیتلر و در زیر میزی گذاشت که در اطراف آن هیتلر و ژنرالهایش نقشهها را بررسی میکردند. او سپس به بهانه یک تماس تلفنی خارج و راهی برلین شد تا پس از کشتن هیتلر، ارتش را به قیام دعوت کند.
عکس: AP
در حین جلسه در "وولف شانتسه" پای یکی از افسران به کیف خورد و او کیف را در فاصله دورتری در زیر میز سنگین چوبی قرار داد. با انفجار بمب در زیر میز به هیتلر جراحتی جزیی وارد شد و او از این ترور نیز جان سالم به در برد. (عکس: هیتلر ساعتی بعد محل انفجار را به موسولینی، دیکتاتور ایتالیا، نشان میدهد)
عکس: picture-alliance
بعد از شکست کودتا سرهنگ اشتاوفنبرگ به همراه سرهنگ فردریش اولبرشت و سرهنگ لودویگ بک در شب ۲۰ ژوئیه در محل وزارت دفاع آلمان بازداشت و پس از یک محاکمه کوتاه توسط ژنرال فروم، فرمانده نیروهای ذخیره آلمان، به مرگ محکوم و در حیاط وزارت دفاع به جوخه اعدام سپرده شدند.
عکس: picture-alliance/dpa/J. Carstensen
ژنرال اروین فون ویتزلبن که از سال ۱۹۳۸ بارها تلاش کرده بود هیتلر را سرنگون کند هم بخشی از عملیات ترور روز ۲۰ ژوئيه و قیام ارتش با نام "عملیات والکور" را برعهده داشت. او قرار بود بعد از کشته شدن هیتلر فرماندهی ارتش آلمان نازی، "ورماخت" را برعهده گیرد. با شکست عملیات ترور و کودتا ژنرال ویتزلبن هم اعدام شد.
عکس: Imago/Keystone
شاید کمتر کسی بداند اما آلبرت اشپر (نفر سمت چپ در کنار هیتلر)، وزیر تسلیحات و تولید نظامی که پیش از وزارت، معمار ارشد هیتلر بود در دادگاه نورنبرگ مدعی شد که میخواسته در ماه مارس سال ۱۹۴۵ هیتلر را با گاز خفه کند، اما حضور نیروهای اساس و تغییرات در ساخت و ساز سنگر هیتلر مانع از اجرای این طرح ترور شده است. اشپر در دادگاه نورنبرگ به ۲۰ سال زندان محکوم شد.
عکس: Getty Images/Hulton Archive
آدولف هیتلر از چندین ترور جان سالم به در برد تا اینکه پس از شکست ایدئولوژی "برتری نژادی"، شکست در جنگ جهانی که منجر به کشته و زخمی و آواره شدن میلیونها نفر و ویرانی بخش وسیعی از قاره اروپا شد در محاصره نیروهای متفقین در برلین قرار گرفت و با خوردن قرص سیانور و شلیک گلوله به سر خود به زندگیاش پایان داد.