Дали се работи за уште една закана или претседателот на Палестинците е сериозен со својата најава? Махмуд Абас не чувствува обврска да го почитува договореното поради израелските планови за анексија на Западниот брег.
Махмуд Абас во моментов не гледа основа за разговор со САД и ИзраелФотографија: picture-alliance/dpa/A. Badarneh
Реклама
Престедателот на Палестинците, Махмуд Абас, прогласи за неважечки повеќе договори со Израел и САД. Неговата влада „од денеска“ не се чувствува обврзана кон договорите, рече Абас по средбата со палестинското раководство во Рамала. Тоа важи и за соработката по безбедносните прашања.
Со тоа Абас реагира на намерата на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху за анксија на територии во окупираниот Западен брег. Во минатото Абас повеќепати упатуваше слични закани, но тие не беа спроведувани во пракса.
Сега Израел би морало да ја преземе одговорноста за окупираните територии, изјави претседателот на Палестинците. Тој додаде дека САД стануваат партнер на окупаторска сила „која има целосна одговорност за угнетувањето на палестинскиот народ“.
Новата израелска влада, во согласност со Блискоисточниот план на американскиот претседател Доналд Трамп, сака да ги анектира еврејските населби, како и стратешки и економски важната долина на Јордан во Западниот брег. Плановите во светот предизвикаа многу контроверзи.
Трамп го претстави својот концепт за Блискиот Исток во Вашингтон во јануари, во присуство на израелскиот премиер Нетанјаху. Палестинците, според планот, би требало да добијат можност за своја држава, но без долината на Јордан и без Источен Ерусалим како главен град. Како можен главен град за идна палестинска држава во планот е наведено само предградието на Источен Ерусалим, Абу Дис.
Израел во текот на Шестдневната војна во 1967 година ги освои, меѓу другото, Западниот брег и Источен Ерусалим. Палестинците ги бараат овие територии за своја држава, со Источен Ерусалим како главен град.
Град на судири: комплексната историја на Ерусалим
Ерусалим е еден од најстарите и најоспоруваните градови во историјата на светот. Ерусалим е свет град за евреите, муслиманите и христијаните. Оттука произлегуваат и речиси сите контроверзи поврзани со него.
Фотографија: picture-alliance/Zumapress/S. Qaq
Ерусалим, градот на Давид
Според Стариот завет, Давид, кралот на двете кралства на Јудеја и Израел, го освоил Ерусалим околу 1.000 година пред новата ера. Седиштето на владата го префрлил во Ерусалим, со што го претворил во главен град и верски центар на кралството. Библијата вели дека синот на Давид, Соломон го изградил првиот храм во чест на Јахве, богот на Израел. Ерусалим станува центар на јудаизмот.
Фотографија: Imago/Leemage
Под персиска управа
Нео-вавилонскиот крал Небукаданезар II (трет од лево) го освоил Ерусалим во 597 п.н.е., според Библијата. Ги заробил кралот Јехоаким (петти од десно) и припадниците на високата класа, ги испратил во Вавилон и го уништил храмот. Откако персискиот крал Сирус Велики го освоил Вавилон, им дозволил на прогонетите Евреи да се вратат во Ерусалим и повторно да го изградат својот храм.
Од 63 година п.н.е. Ерусалим паѓа под окупација на Рим. Се формираат повеќе движења на отпорот, па во 66 година избувнува првата Еврејско-Римска војна. По четири години војната завршува, а храмот е повторно уништен. Римјаните и Византијците владеат со Ерусалим околу 600 години.
Фотографија: Historical Picture Archive/COR
Освојувањето на Арапите
При освојувањето на Сирија, муслиманските армии стигнуваат и до Палестина. По наредба на Калифот Умар (на фотографијата), Ерусалим е освоен во 637 година. Во следните години повеќе различни, меѓусебно спротивставени муслимански владетели го контролираат градот. Ерусалим е често под опсада, а владетелите се менуваат.
Фотографија: Selva/Leemage
Крстоносците
Од 1070 година, муслиманските владетели стануваат сѐ поголема закана за христијанскиот свет. Папата Урбан II повикува на крстоносна војна. Севкупно, пет крстоносни походи се организираат во период од 200 години. Во 1244, крстоносците конечно ја губат контролата врз градот и тој паѓа под муслиманска управа.
Фотографија: picture-alliance/akg-images
Отоманите и Британците
По освојувањето на Египет и Арабија од Отоманите, Ерусалим станува административно седиште на Отоманскиот административен регион во 1535 година. Во првите децении на отоманското владеење, градот доживува процут. Со победата на Британците над Отоманските трупи во 1917 година, Палестина потпаѓа под британска управа. Ерусалим е преземен од Британците без борба.
Фотографија: Gemeinfrei
Поделениот град
По Втората светска војна, Британците се откажуваат од палестинскиот мандат. ОН гласаат за поделба на земјата, со цел да се отвори простор за преживеаните од Холокаустот. Неколку арапски држави започнуваат војна против Израел и освојуваат дел од Ерусалим. Сѐ до 1967 година, градот е поделен на израелски западен и јордански источен дел.
Фотографија: Gemeinfrei
Израел го освојува источен Ерусалим
Во 1967, Израел ја започнува Шестдневната војна против Египет, Јордан и Сирија. Израел ги освојува Синај, Појасот Газа, Западниот Брег, Голанската висорамнина и источен Ерусалим. Израелски падобранци доаѓаат до Стариот град и стојат пред Ѕидот на плачот за првпат од 1949 година. Источен Ерусалим не е официјално анектиран, туку административно интегриран.
Израел не им забранува на муслиманите пристап до светите места. Ридот на храмовите е под автономна муслиманска администрација: муслиманите можат да влегуваат, да го посетуваат храмот и блиската Ал-Акша џамија.
Фотографија: Getty Images/AFP/A. Gharabli
Нерешен статус
Ерусалим до денес останува пречка за мирот меѓу Израел и Палестина. Во 1980, Израел го прогласува целиот град за свој „вечен и нераздвојлив главен град“. Откако Јордан се откажува од своето право на Западниот Брег и Источен Ерусалим во 1988 година, прогласена е државата Палестина. И Палестина го смета Ерусалим, во теорија, за свој главен град.
