Опкружена со растечки популизам, Ангела Меркел мора да ги држи високо кренати знамињата на ЕУ. Барем уште некое време, истакнува Бернд Ригерт во следниов коментар.
Реклама
Таа има една голема предност - отсекогаш била тука. Барем така се чувствува. Ниту еден европски шеф на влада не е подолго на функцијата од Ангела Меркел. Меј, Ренци, Рахој, Ципрас, Оланд и други доаѓаат и заминуваат. Највлијателната политичарка во Европа е сѐ уште тука. Таа стои како карпа пред напливот на популизам и сѐ посилниот национализам во соседните земји. Сѐ уште. Таа има намера уште четири години да биде бастион и да кова европски компромиси. Една во кризни времиња непроценливо важна способност.
Но уште колку долго тоа ќе се одвива добро? Уште колку долго нејзиниот непретенциозен, па дури и понекогаш неемотивен начин да управува со ЕУ ќе биде доволен? Во Шпанија, Италија, Холандија, Данска, па дури и во Грција, владејачките политичари се единствени во ставот дека без Меркел не се може. Во Полска, Австрија, Унгарија, Велика Британија, а можеби и наскоро и во Франција, на тоа гледаат поинаку. Таму мадам Меркел, на пример, се смета за пречка на бегалската криза конечно да ѝ се стави крај со завршување на тврдината Европа.
Меркел е сѐ уште потребна
Но од растечкиот популизам пред сѐ од десниот спектар, како во Франција и Холандија, но и од левиот, како во Италија, Ангела Меркел не може самата да ја одбрани Европа. Зашто и во сопствената земја таа има еден растечки проблем. За приврзениците на „Алтернатива за Германија“, имено, Меркел не е без алтернатива. Напротив, таа за десничарските провокатори е омразена личност број еден. Доколку сака да спречи „Трамп-ефектот“ да ја зафати и Германија и анти-европските и националистички настроени незадоволници да станат премногу моќни, тогаш мора да смисли нешто за решавање на проблемот. А за тоа ѝ се потребни останатите Европејци.
ЕУ мора да испорача препознатлива додадена вредност. Во спротивно, Унијата за Меркел во предизборната кампања за Бундестагот нема да биде адут, туку товар. Надоаѓачкиот Брегзит, непресметливиот американски претседател Доналд Трамп и пред сѐ рускиот претседател Владимир Путин, со кого наизглед не може да се направат никакви калкулации, би можеле силно да ја ограничат способноста за дејствување на ЕУ и да ја стават на тест солидарноста на Европејците. Канцеларката мора да се бори на многу различни фронтови. Како ќе се однесува ЕУ со Меркел на чело, ако Трамп и Путин се согласат на „прагматични“ соработки? Тоа ќе биде многу тешко.
Во мачо клубот
И тука е уште и автократот Реџеп Таип Ердоган, чија соработка ѝ е потребна на Меркел. Само со Турција функционира одвраќањето и задржувањето на бегалците на југоисточната граница на Европа. Одамна канцеларката се преориентира од политика на отворени на политика на затворени граници за бегалците. Тоа наскоро сака да го спроведе и во Средоземното море со помош на Италија и северноафриканските држави. Само така може да ѝ ги одземе аргументите на анти-миграциската партија АФД, но и да ја држи мирна сестринската партија - Христијанско-социјалната унија (ЦСУ).
Едноставно „Само така натаму!“ нема да ѝ биде доволно на Меркел во наредните пет години, се разбира под услов да победи на изборите во Германија. Тоа „Само така натаму!“ досега не успеа да го запре подемот на популистите. Таа мора да развие нови идеи, за да може да постапува против фрустрацијата, ксенофобијата, игнорантноста и мачо-клубот - од Вашингтон преку Москва до Анкара. Можеби ќе успее во тоа. И тука не станува збор толку многу за Меркел како личност. Многу повеќе станува збор за неопходноста за стабилно европско сидро во центарот. Стабилна, економски успешна и отворена Германија - и за тоа се залага Ангела Меркел.
Но доколку Франција во мај наредната година на претседателските избори падне во рацете на десничарските популисти од „Националниот фронт“, тогаш е сѐ готово. Против националистички настроена Франција, дури и силна жена како Ангела Меркел не ќе може ништо да направи во Европа. Марин Ле Пен и Ангела Меркел? Ништо веќе нема да функционира.
Ангела Меркел, незаменливата
По 16 години поминати како претседател на политичката партија ЦДУ и единаесет години на чело на германската влада, се чини дека ерата на Меркел може да има уште едно продолжение.
Фотографија: Reuters/M. Rehle
Првата заклетва
„Сакам да и служам на Германија“ беше ветувањето на Меркел за време на кампањата за канцелар на земјата. По тесната победа, на 22 ноември 2005 година Меркел даде заклетва и стана првата жена канцелар, но и првиот шеф на влада кој доаѓа од Источна Германија. Таа застана на чело на широка коалиција составена од ЦДУ и СПД.
Фотографија: picture-alliance/dpa/G. Bergmann
Кој се плаши од кутрето на Путин?
На дипломатскиот фронт, Меркел мораше да се соочи со моќен противник. Таа е позната поради својата сталоженост и смиреност. Но, Владимир Путин очигледно сакаше да го стави на тест нејзиното трпение за време на приемот во 2007 година. Тој набрзо ја најде нејзината слабост: Меркел се плаши од кучиња.
Фотографија: picture-alliance/dpa/D. Astakhov
Фонд за црни денови
Меркел вообичаено е смирена што и помогна за време на кризите. Колабирањето на финансиските пазари во 2008 година предизвика проблеми за германската економија. Поради тоа, Меркел презеде акција. Таа беше инволвирана во планирањето на фондовите за спас на еврозоната. На крајот, германската економија се извлече речиси без последици, но мерките за штедење најмногу ги почувствуваа Грците и Шпанците.
Фотографија: picture-alliance/epa/H. Villalobos
Втор мандат
Иако резултатот на ЦДУ/ЦСУ на парламентарните избори во 2009 година беше вториот најслаб резултат за партијата во повоениот период, тоа сепак беше победа за Меркел. По широката коалиција со социјалдемократите во претходниот мандат, овој пат Меркел можеше да состави влада со посакуваниот партнер - про бизнис либералите од ФПД.
Фотографија: Getty Images/A. Rentz
Брзо исклучување
Иако по професија е физичар, инцидентот во Фукушима во 2011 година ја претвори Меркел од поддржувач - во силен противник на нуклеарната енергија. Веќе одобрените планови за продолжување на работниот век на германските нуклеарни централи беа откажани и спротивно на нејзините предизборни заложби, Германија наскоро го сопре производството на нуклеарна енергија.
Фотографија: Getty Images/G. Bergmann
„Првиот маж“ на Германија
Дали некој го препознава? Го чул неговиот глас? За време на десетгодишното владеење на Меркел, нејзиниот сопруг Јоахим Зауер, остана незабележан. Професорот по хемија на универзитот Хумболдт во Берлин стапи во брак со Меркел во 1998 година. Тој секогаш останува во позадината кога неговата сопруга е во официјални посети, но во нивниот приватен живот се чини дека е обратно.
Фотографија: picture alliance/Infophoto
Пријателство ставено на тест
Објавувањето на информациите дека блискиот сојузник САД ги пресретнува телефонските разговори на врвните германски политичари отвори голема афера пред меѓународната јавност. Ниту мобилниот телефон на Меркел не бил безбеден од тајните служби на САД. Аферата предизвика проблеми во домашната и меѓународната политика на Меркел.
Фотографија: Reuters/F. Bensch
Грчкиот пациент
Меркел има обожаватели низ целиот свет, но во Грција нивниот број е значително помал. На ниту едно друго место во светот Меркел не била толку демонизирана како што беше во Грција за време на должничката криза во еврозоната. Старите анимозитети беа повторно нагласени по барањата на канцеларката за штедење, економски реформи и кратење на трошењата од властите во Атина.
Фотографија: picture-alliance/epa/S. Pantzartzi
Емотивна, барем еднаш
Иако е воздржана и позната по минималните гестови и изрази на лицето, Меркел не можеше да се воздржи за време на финалето на Светското првенство во фудбал во Рио кога заедно со германскиот претседател го бодреа националниот тим. Во тој период Меркел беше на врвот на својата популарност, исто како и германската репрезентација, со која заедно влијаеа на градењето на меѓународниот имиџ на Германија.
Фотографија: imago/Action Pictures
Ние можеме да го направиме тоа, зарем не?
Кога стотици илјади бегалци пристигнаа во Германија канцеларката изјави дека законот за азил нема лимит. „Ние можеме да го направиме тоа!“ беше мотото на Меркел за време на бегалската криза. Таа тврдеше дека има план. Но, во меѓувреме многумина Германци се прашуваат дали навистина „можеме да го направиме тоа?“
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Hoppe
Што е следно?
По терористичките напади во Париз на 13 ноември минатата година Франција објави вонредна состојба. Ангела Меркел на соседите им понуди „целосна поддршка“. Сепак, стравот од тероризам беше сеприсутен. Без сомнеж, Меркел беше соочена со најголемиот предизвик во нејзиното владеење токму на десетгодишнината од нејзиното стапување на функцијата...
Фотографија: picture-alliance/dpa/B. von Jutrczenka
Критични сојузници
На партискиот конгрес на ЦСУ во ноември 2015 година канцеларката беше критикувана од баварските сојузници. Хорст Зехофер ја обвини Меркел дека загубила контрола над границите со нејзината политика кон бегалците. Тоа беше понижување кое мораше да го истрпи стоејќи без можност да возврати на обвинувањата.
Фотографија: picture-alliance/AP Photo/S. Hoppe
Зарем не може да остане подолго?
Меркел би сакала трет мандат за Барак Обама, иако скандалот со прислушувањето од страна на НСА беше причина за резервираност од нејзина страна. Сепак, Обама ја напушта политичката сцена и му го отстапува местото на Доналд Трамп. Весникот „Њујорк Тајмс“ ја нарече Меркел „последниот чувар на либералниот Запад“.