Во 2019 се распадна 20-годишната балканска политика на ЕУ. 2020 би можела пак да биде година во која делумно ќе се расчистат балканските урнатини. Веќе на пролет би можело да се види колку трупови има под урнатините
Фотографија: picture-alliance/dpa/B. von Jutrczenka
Реклама
Самитот „ЕУ - Западен Балкан“ е планиран за во мај наредната година во Загреб. Советот на ЕУ во октомври годинава официјално ја одложи одлуката за отворање на престапните преговори со С. Македонија и со Албанија. Ветото од францускиот претседател Емануел Макрон предизвика ужасеност во целиот регион, но и во ЕУ. Освен тоа, беше тоа и погазување на ветувањата од претходниот самит. Во Германија пред сѐ се критикуваше тоа што ЕУ со своето остро одбивање загуби важен лост - не ги поддржа прозападните реформи во 6 држави од југоисточна Европа кои сѐ уште не се членки на ЕУ.
Многумина се надеваат дека на самитот во Загреб би можеле да бидат ревидирани октомвриските одлуки. Но, за тоа се слаби надежите. Бидејќи, самитот би требало да го подготви новото заседавање на Европската комисија, а нејзиниот извештај е во надлежност на новиот еврокомесар за проширување, Оливер Вархељи. Унгарскиот премиер, Виктор Орбан, чија политика ја следи и Вархелји, се залага за проширување на ЕУ на југоисток, но со целосно поинаква агенда од Германија. Орбан, имено, не ја дели загриженоста поради состојбата на демократијата во балканските држави. Напротив. Тој беше оној кој го спаси поранешниот корумпиран македонски премиер од затвор. Колку повеќе Унгарија се залага за Балканот, толку е поголема скепсата во Франција, Холандија, но и во Германија. Се стравува дека Унгарија ги користи државите од југоисточна Европа само за да ја прошири зононата на своето влијание и така да се одбрани од бегалците.
Заев целиот влог го стави на една карта - и загуби
Еден месец пред самитот во Загреб, во Македонија ќе се одржат избори. Реформскиот премиер Зоран Заев консеквентно го држи ЕУ-курсот. Во 2018/2019 година дури го промени и името на сопствената земја. Така целиот влог го стави на една карта - и загуби. Под свежиот впечаток од француското вето, распиша нови избори. Ако Заев загуби и на власт дојде авторитарната, националистичка, проруска опозиција - про-Европејците во целиот регион долго веќе нема да имаат никакви шанси.
Договор за решавање на спорот за името
Договорот за решавање на спорот за името меѓу Македонија и Грција беше потпишан на 17 јуни 2018. Тој би требало да му стави крај на спорот кој трае четврт век. Но, до неговото конечно спроведување има уште работа.
Договорот за решавање на спорот за името во Псарадес, на грчката страна од Преспанското Езеро, го потпишаа министрите за надворешни работи Никола Димитров и Никос Коѕијас. „Горди сме затоа што избравме решение што нѐ обединува“, оцени македонскиот премиер Заев. Неговиот грчки колега Ципрас рече: „Овде сме да ги залечиме раните што ги остави времето, да отвориме пат за мир, братство и пораст“.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Роденден
Потпис на договорот стави и долгогодишниот посредник на Обединетите Нации во спорот за името, Метју Нимиц. Потпишувањето се падна токму на неговиот 79-ти роденден. „На членовите на моето семејството им реков дека не сакам подароци за овој роденден, зашто двајца премиери ќе ми дадат еден голем подарок“, рече Нимиц на церемонијата во Псарадес.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Вратоврска
Кога по потпишувањето на договорот требаше да се направи семејна фотографија од настанот, македонскиот премиер Зоран Заев, веројатно не сакајќи да се разликува од Алексис Ципрас, кој е познат по тоа што не носи вратоврски, ја извади својата црвена вратоврска и му ја подари на својот грчки колега. Тоа беше поздравено со широки насмевки и громогласен аплауз од присутните.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Договорот зачинет со македонска храна и вино
Официјалната средба по потпишувањето во Псарадес се префрли на македонскиот брег на Преспанското Езеро. Двете делегации до Отешево стигнаа по воден пат, со чамци. Во Отешево се водеа билатерални разговори и имаше свечен ручек. На заедничкиот ручек присуствуваа и претставниците на Европската Унија и Обединетите Нации – Федерика Могерини, Јоханес Хан, Метју Нимиц и Розмари Ди Карло.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Протести во Скопје
Потпишувањето на договорот за решавање на спорот за името предизвика протести во Македонија. Демонстрантите пред Собранието на 17.06.2018 се судрија со полицијата. Во безредијата имаше повредени и приведени лица. Според полициски наводи, има неколку повредени полицајци, како и над 25 уапсени учесници на протестите. Официјален организатор на протестите нема.
Во Грција исто така се протестира. Противниците на договорот за решавање на спорот за името во Атина за време на расправата за доверба на владата на Ципрас се судрија со полицијата пред парламентарната зграда (фото: 16.06.2018). Полицијата мораше да употреби солзавец за да ја разбие толпата која се обиде да влезе во парламентарната зграда. Владата го преживеа гласањето.
Фотографија: Reuters/C. Baltas
Уште многу работа
Ставањето потпис на Конечната спогодба за решавање на спорот за името е само еден од чекорите кои следуваат во наредните месеци до конечно решение. Следува ратификација во македонското Собрание, референдум на кој македонските граѓани ќе се изјаснат за договорот, а потоа и ратификација во грчкиот парламент.
Ветувањето „пристап за реформи“, видлив за секого, не можеа да се одржат. Иронија на судбината би била кога С. Македонија на самитот во Загреб би добила „да“, а пред тоа победат десничарските сили. Пораката би гласела: на секое барање на Запад потребно е максимално спротиставување! Само така се победува.
Србија: Перманентни избори и модус на мобилизација
Избирачите и во Србија најверојатно ќе гласаат во 2020 година. Исто како и во2017, 2016, 2014 и 2012 година. Перманентните избор за се силниот човек во земјата, претседателот Александар Вучиќ, испробано средство да се држи јавноста во состојба на мобилизација, за да и' се демонстрира тоа на опозицијата во годишен ритам. Француското вето Вучиќ уште во октомври го искористи да ја релативизира ориентацијата на Србија кон Запад и својот народ го подготви за константно вртење меѓу Европа, Русија, Кина и сите можни инвеститори - што е повторно последица на кочењето од ЕУ. Затоа нема потреба за брзање кога станува збор за пристапните преговори. Истото важи и за Црна Гора. Оваа мала земја, исто како и соседот Србија, веќе 7 години води пристапни преговори. И досега суптилно ги игнорира благите европски опомени поради корупцијата и застрашувањето на новинарите и опозициските политичари.
Што младите од Балканот очекуваат од политичарите во 2020?
04:51
This browser does not support the video element.
Албанија: Ќе ѝ заврти ли грб премиерот Рама на ЕУ која го крши дадениот збор?
Албанија е во криза. Никој не знае дали таа криза во 2020 година ќе биде надмината. А и како би можели да се знае тоа? По бојкотот на локалните избори и излегувањето на опозицијата од парламентот сѐ практично застана. Премиерот Еди Рама се соочи со криминална мрежа и ја сузби трговијата со дрога. Поради тоа стекна почитување од ЕУ. Но, сега му недостасува меѓународна поддршка - и тоа не само поради блокадата на патот кон ЕУ, туку и проради тоа што одделни земји од ЕУ, а најмногу Холандија, не сакаат да ја уплашат албанската опозиција.
Албанија: Земјотресот донесе ужас
Западна Албанија беше погодена од тежок земјотрес. Десетици објекти се урнаа и поклопија многу луѓе. Потресите на земјата се чувствуваа во цел регион сѐ до Италија.
Фотографија: picture-alliance/AP Photo/H. Pustina
Ужас во раните утрински часови
Во раните утрински часови, во 03:54 часот, Албанија беше погодена од најтешкиот земјотрес во последните неколку децении. Се уриваа објекти, луѓето во паника се обидуваа да избегаат на улиците. Особено тешко е погоден градот Драч, кој се наоѓа на околу 30 километри западно од Тирана.
Фотографија: picture-alliance/AP Photo
Загинати и повредени
Сѐ уште не е јасно колку луѓе го загубија животот во земјотресот. Албанската влада претпоставува дека има најмалку 25 загинати и околу 600 повредени. Според министерката за здравство Огерта Манастерлиу, само во болниците во Тирана и Драч со повреди се пренесени околу 150 лица.
Фотографија: picture-alliance/AP Photo/H. Pustina
Урнат хотел
При уривањето на хотелот „Вила Палма“ во Драч загинаа најмалку три лица. Во општина Курбин, пак, во моменти на паника и обид да се спаси, човек скокнал од зграда и го загубил животот, јави албанското Министерство за одбрана.
Фотографија: picture-alliance/AP Photo
Помош од армијата
Министерството за одбрана испрати околу 300 војници во Драч и Тумана за да помогнат во акциите на спасување и расчистување на урнатините. Надлежните велат дека под урнатините сѐ уште има луѓе.
Фотографија: Reuters/F. Goga
Најстрашно досега
Ова е еден од најсилните земјотреси во Албанија откако е почнато со мерење. Институтот за геологија во Тирана и Германскиот геолошки истражувачки центар во Потсдам сметаат дека јачината на земјотресот била 6,3 степени. Албанија само пред три месеци беше погодена од серија земјотреси, но тие - со јачина од 4,4 до 5,8 степени според Рихтеровата скала - беа послаби од последниот потрес.
Фотографија: Getty Images/AFP/G. Shkullaku
Се тресеше целиот регион
Големиот потрес овојпат се почувствува во целиот регион. Погодени беа сите соседни земји, па дури и јужниот дел на Италија. Средоземноморскиот регион е еден од најактивните земјотресни региони во Европа.
Фотографија: picture-alliance/AP Photo/H. Pustina
Помош од соседите
Земјите од регионот веќе испраќаат помош во Албанија. Портпаролот на албанската влада Ендри Фуга на Твитер напиша дека меѓународните тимови, во досега невиден израз на солидарност, ќе имаат и поддршка од доброволци.
Фотографија: Press Office of Presidency
7 фотографии1 | 7
Но, не треба да се очекува дека Рама ќе се повлече. Би можело повторно да се случи слично како со Вучиќ во Србија - да се заврти од ЕУ која го крши дадениот збор и да го побара сопствениот пат.А ни не треба да се очекува оти Босна и Херцеговина во 2020 година ќе се разбудат од политичката кома. Поради тоа што секаде во регионот ослабеа надежите во подобра иднина, сѐ посилен е бранот на иселувње. Со германскиот Закон за доселување на стручна работна сила, кој во март би требал да стапи на сила, Берлин на тоа му дава дополнителен поттик.
Косово: Еден бунтовник сака да се бори против корупцијата
Вистински напнрегнат е единствено развојот на ситуацијата во Косово. Со победата на изборите во октомври, таа земја ќе добие нов, сосема поинаков шеф на владата. Бунтовникот Албин Курти вети решителна борба против корупцијата и затоа ќе мора да се справи со моќни мрежи,кои се дури наклонети и кон насилство. За Курти - за разлика од реформаторите во земјите од регионот - ЕУ е помалку дел од решението и повеќе дел од проблемот. Бидејќи зад демонстративната верност кон Европа, поранешните моќници со задоволство ги прикриваа своите лични, претежно финансиски, агенди.
Србија и Косово: 15 погледи на „внатрешниот дијалог“
Уставот на Србија вели: „Покраината Косово и Метохија е составен дел на територијата на Србија...“ Уставната рамка главно ја игнорира политичката стварност. Уличните призори зборуваат за расположението во земјата.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Српскиот „ѕид на плачот“
Српските граѓани веќе навикнаа на тоа зградата на парламентот да се порабува со лица на загинати и грабнати луѓе во „Вториот косовски бој“. Овој жичен ѕид е отстрануван повеќепати, но тој повторно се појавува како обвинување на сметка на Западот и албанските герилци.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Лицата обвинуваат
Лицата на киднапирани Срби од 1989/1999 година служат како главен аргумент за обвинувања на сметка на Северноатлантскиот Сојуз и Европската Унија.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Меѓу Косово и Крим
Моден детал со политички некоректна русофилска формула на белградската пешачка зона. Туристите од Запад радо го купуваат бизарниот сувенир.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Руска алтернатива
Борис Тадиќ во предизборната кампања во 2008 година го ифрли слоганот „И Косово и Европа“. Овој графит одговара на очекуван начин.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Таблоидите србуваат
Острите политички пароли на ѕидовите можеби станаа поретки затоа што сѐ повеќе врескаат насловите на таблоидните печатени производи.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Браќата Шпанци
Шпанскиот е популарен во Белград. Не толку во училиштата за странски јазици, колку во „Немањина“ улица, во близина на Министерството за надворешни работи.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Срце и аритмии
Додека еден белграѓанин се обидува да пронајде нешто корисно во отпадот, од ѕидот го бодри позната крилатица.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Кој не е со нас е против нас
Фудбалскиот сојуз на Србија попусто се бунеше против одлуката на УЕФА од мај 2016-та за прием на Косово како полноправна членка. Одлуката е конечна од почетокот на 2017-та.
Фотографија: DW/D. Dedovic
ЕУ како империја
Космет всушност е кратенка (Косово и Метохија). Во зборот „Евробска“ се сокрила придавката „робска“.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Вдахновение во премин
Плод на патриотско-поетско вдахновение на ѕидот на премин меѓу главната и една споредна улица во Лексовац.
Фотографија: DW/D. Dedovic
На КиМ со благослов
Дел од уличните призори во градовите се и повиците за обиколка на манастирите и на српските општини на Косово, со благослов на црковните власти.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Римување, некому стравување
Опомена за српската политичка елита, доколку некој случајно помислува на некаков вид признавање на косовската независност.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Урнатини кои опоменуваат
Своевиден споменик кој со својата наказност во градскиот пејсаж потсетува на бомбите кои во 1999 година ги испрати НАТО.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Албанци кои се сакаат
Актерската легенда Беким Фехиу од 2010 година (кога си го одзеде животот) не е меѓу живите белграѓани, но неговата книга и натаму е хит во излозите на белградските книжарници.
Фотографија: DW/D. Dedovic
Трунка надеж
Повеќето графити на улиците сепак се тематски надвор од „внатрешниот дијалог“. Можеби најрадикалните пароли се преселени на социјалните мрежи.
Фотографија: DW/D. Dedovic
15 фотографии1 | 15
Овојпат Западот се држи настрана. И тоа се однесува дури и за САД. Вашингтон очигледно работи на нова стратегија за Балканот. Сепак, сè уште е нејасно како треба да изгледа таа. Но, добро позната шема во регионот е Американците да ги преземат работите во свои раце кога Европа веќе не знае како натаму. Уште од воените деведесетти години на минатиот век.