Итно да се формира реформска влада, потребно е државништво, а на тактизирање, порача еврокомесарот Хан во Скопје. ВМРО-ДПМНЕ бара отфрлање на платформата или нови избори
Реклама
Да се почитува демократијата и парламентарното мнозинство, да не се потпалуваат меѓуетнички тензии, да се избере претседател на Собранието, итно да се формира реформска влада, бидејќи е потребно државништво, а на тактизирање. Ова се пораките што на денешните средби со лидерите на парламентарните партии ги пренел еврокмесарот Јоханес Хан и европратениците Иво Вајгл, Едвард Кукан и Кнут Флекенштајн. Последна во низата беше средбата со лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Никола Груевски и единствена на која еден лидер не им дозволи ниту на медиумите да влезат во салата и да направат инсерти од средбата. Единствената информација од средбата беше твитот од Мајкл Карничник, шефот на кабинетот на Јоханес Хан, кој напиша дека еврокомесарот на Никола Груевски во разговорите му кажал дека итно мора да се формира влада зошто има парламентарно мнозинство. По средбата се огласи Антонио Милошоски кој ги повтори досегашните ставови -дека има два начина да се надмине кризата: СДСМ да се откаже од платформата на албанските партии или да се оди на нови избори, на кои граѓаните ќе може да се изјаснат што мислат за неа.
„Треба итно да се формира нова влада. Постои парламентарно мнозинство. Конституирањето мора да се респектира“, напиша Карничник на Твитер.
За европска перспектива
Таква нетранспраспарентност немаше по средбите на Хан со другите лидери.
„Пораката на еврокомесарот и европратениците се јасни како бел ден“, изјави лидерот на СДСМ, Зоран Заев по средбата со еврокомесарот.
„Се договоривме дека процесите мора да бидат забрзани. Секој ден изгубен за Македонија е изгубен и за македонските граѓани и за европските перспективи на Македонија. Остануваме насочени на демократските процеси во државата, бирајќи претседател на Собранието кој ќе испрати писмо до господинот Иванов, и да ги отстрани тие десет дена. Веќе е презентирана програмата на идната влада и отворање можност за трошење на нови денови е ризично за Македонија“, рече Заев.
Тој соопшти дека еврокомесарот и европратениците испратиле многу позитивни пораки за европската иднина.
„Тие се подготвени, после успешни реформи и отпочнати процеси на реформи сериозно да пристапат кон Македонија, отворајќи ги Поглавјата 23 и 24, да ги забрзаат процесите и да ги охрабрат тие 75 отсто граѓани кои до денеска веруваат во европската перспектива на Македонија. Тоа е само уште една причина повеќе за нас политичарите да носиме брзи и храбри одлуки во интерес на сите граѓани“, рече лидерот на СДСМ.
Јасните пораки од Хан претходно ги пренесе и лидерот на ДУИ, Али Ахмети, потврдувајќи дека се бараат можности да се надмине кризата и земјата да се врати во нормала со функционални институции.
„Еврокомесарот Хан и европратениците побараа институциите што поскоро да се формираат, земјата да ги надмине сите недоразбирања и сите политички сили да преземат одговорност се до успешното конституирање на институциите. Мора да водиме дијалог и да бараме решенија затоа што не треба да ја донесеме ситуацијата до ниво да ги разочараме нашите пријатели во овој случај ЕУ. Мора да собереме позитивна енергија и да ја насочиме во функција на решавање на кризата, а не на предрасудите кои се голем ризик за можни судири помеѓу етничките заедници или меѓу претставници на иста заедница“, изјави Ахмети.
Тој побара од ВМРО-ДПМНЕ и СДСМ да ги надминат нивните разлики и да понудат решение за нормално функционирање на државата. Запрашан што ако претседателот Иванов не се премисли и не го даде мандатот, Ахмети рече дека ДУИ дала поддршка за конституирање на иснституциите, стои на дадениот збор и не бега од одговорноста.
Како функционира Собранието?
Собранието е носител на законодавната власт во Македонија, а една од основните задачи на собранискиот состав е донесувањето на законите.
Фотографија: Petr Stojanovski
Законодавна власт
Носител на законодавната власт во Македонија е Собранието. Пратениците кои го сочинуваат се избираат на општи и непосредни парламентарни избори и нивниот број може да биде од 120 до 140, но од првите избори досега, нивниот број е 120. Пратениците во Собранието се избираат со мандат од 4 години. Предвремено распуштање пред истекот на мандатот е можно доколку мнозинството пратеници гласаат за тоа.
Фотографија: Petr Stojanovski
Постојано заседание
Собранието е во постојано заседание и по конституирањето на пратеничкиот состав претседателот само ги известува пратениците за терминот и дневниот ред на седниците. Пратениците ја извршуваат својата функција преку учеството во пленарните седници и седниците на собраниските тела. Собраниските комисии немаат право да донесуваат одлуки, туку само да даваат мислења и предлози.
Фотографија: MIA
Надлежности
Надлежностите на Собранието и основните правила за неговото функционирање, се дадени во Уставот. Затоа тоа што не постои Закон за Собрание, деталите околу постапката за неговата работа и неговите тела се регулирани со Деловникот за работа на Собранието.
Фотографија: MAKFAX
Како се носат законите?
Една од главните задачи на Собранието е носењето на закони. Законите ги претставуваат правилата во општеството и со нив на граѓаните им се гарантира некое право, им се забранува некое поведение, или им се наредува да постапуваат на одреден начин. Во зависност од видот на законите, тие можат да се донесат со просто, апсолутно, двотретинско (квалификувано) или двојно мнозинство.
Фотографија: Petr Stojanovski
Просто мнозинство
За законите кои се донесуваат со просто мнозинство потребно е позитивно да се изјаснат мнозинството од присутните пратеници во Собранието, но најмалку една третина од вкупниот број на пратеници, односно најмалку 41.
Фотографија: Petr Stojanovski
Апсолутно мнозинство
За да се донесе закон за кој е потребно апсолутно мнозинство, потребна е поддршка од страна на мнозинството од вкупниот број на пратеници во Собранието, односно најмалку 61 пратеници.
Фотографија: Petr Stojanovski
Двотретинско (квалификувано) мнозинство
Двотретинско или квалификувано значи дека за одреден закон е потребно позитивно да се изјаснат две третини од вкупниот број пратеници во Собранието. Ова значи дека законот е донесен кога за неговото донесување гласале 80 пратеници.
Фотографија: MIA
Двојно мнозинство
Двојно мнозинство е потребно за законите што се однесуваат на правата на заедниците (употреба на јазици, лични документи, употреба на симболи и сл.), Собранието одлучува со мнозинство гласови, при што е потребно да се изјасни и мнозинството од пратениците што припаѓаат на заедниците што не се мнозинство во Република Македонија, т.н. Бадентерово мнозинство.
Фотографија: Petr Stojanovski
Дефинирани со Уставот
Во Уставот на Република Македонија се точно прецизирани законите за кои се бара двотретинско мнозинство. Тоа се: Законот за грб, знаме и химна; Законот за организација на органите на државната управа; Законот за судови; Законот за локална самоуправа; Законот за одбрана и законите за судски постапки.
Фотографија: AFP/Getty Images/R. Atanasovski
9 фотографии1 | 9
Навреди и свирежи за Хан
Додека зад собраниските врати се одвиваа разговори, на улицата пред парламентот продолжи протестот на иницијативата „За заедничка Македонија“. Според проценките на организаторите, во Скопје 50.000 луѓе дошле да се спротивстават на Тиранската платформа, односно над 200.000 на вкупно 43 локации. Дел од говорниците директно му се обраќаа на еврокомесарот кој во тоа време зад собраниските врати водеше разговори со партиските лидери.
„Дојдовте да ни помогнете или да ни ја ставите бесилката на вратот? Овој народ нема да си ја предаде татковината. Да барате од нас да ја прифатиме Тиранската платформа е истио како да барате од САД да ја прифати нуклераната програма на Северна Кореја. Пренесете срдечни поздрави до Брисел: Македонија не ја даваме!“, порача Дарко Мијалковски од иницијативата „За заедничка Македонија“.
Присутните на протестот постојано беа повикувани гласно да го „поздрават“ еврокомесарот со свирчиња и труби, кој не сакал да го види народот, но ќе морал да го слушне неговиот глас.
„Не зависиме од ЕУ која е во распад. Од ЕУ бараме ревизија на Букурешкиот договор за да ни го дадат тоа што ни го зедоа“, рече Елена Мисиркова, додавајќи дека „е гордост што Македонците се потомци на македонски кралски династии, што може да се докаже во институти за генетика“.
„Кој губи ако не сака да разговара со 200.000 луѓе“, прашаа некои од говорниците, обраќајќи се до „лошите евробирократи“. Повикаа на заедништво меѓу сите етнички заедници во Македонија, но за време на тој повик во други градови каде што се протестирше ечеше рефренот „нека разберат клетите Шиптари“.
Со свирежи и навреди Хан беше дочекан напладне и пред седиштето на Делегацијата на ЕУ, од вработени од компаниите на Сеад Кочан, кој е во бегство откако Судот му одреди притвор за случајот „Труст“, во кој се товари за злоупотреба на тендер од 17 милиони евра. Дел од неговите вработени ја блокираа крстосницата со камиони на „Трансмет“, градежна компанија на Кочан, па еврокомесарот кон Собранието замина од задниот влез на зградата.
Блокирано и Собранието
Денеска не беа блокирани само крстосниците. Координативната средба во Собранието заврши без успех, а Генералниот секретар на СДСМ, Оливер Спасовски, обвини дека ВМРО-ДПМНЕ спротивно на сите демократски принципи ги узурпира институциите.
„ВМРО-ДПМНЕ прво побара да има шест членови во Комисијата за избори и именувања врз основа на застапеноста во Собранието. Тоа им го прифативме, а потоа поставија нов услов. Сега бараат и претседателот на Комисијата да биде од ВМРО-ДПМНЕ и најавуваат дека ако тоа не се случи, нема да продолжи конститутивната седница на Собранието“, рече Спасовски. За утре најави нова координативна средба на која ќе се обидат да ги надминат проблемите. Лидерот на СДСМ, Зоран Заев, вечерава изјави дека граѓаните го губат трпението и процесите мора да се забрзаат.
„Очекувам до крајот на ова недела Собранието да одржи конститутивна седница. Се друго ќе значи банализирање и барање изговори од страна на ВМРО-ДПМНЕ. Тоа е едноставна работа. Седницата треба да продолжи каде што прекина. Убеден сум и верувам дека до крајот на неделата парламентот ќе продолжи со работа“, рече Заев.
Лицата на македонската политика
Ниту предвремените парламентарни избори не донесоа нови лица на македонската политичка сцена. Излезот од политичката криза останува неизесен. Таа сега се заканува да прерасне во меѓуетничка криза.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ѓорге Иванов- претседател на државата
Иванов е на средината на својот втор мандат. Некогаш почитуваниот професор на Правниот факултет во политиката често е предмет на остри критики, а и самиот е извор на бројни контроверзи. Ќе остане запаметен по амнестијата за сите политичари против кои се водеа постапки, по што избувнаа масовни протести. Во јуни 2016 година, по силен домашен и меѓународен притисок, Иванов ја повлече аболицијата.
Фотографија: picture-alliance/AA/M. Sulooca
Христијан Мицкоски- ВМРО-ДПМНЕ
По катастрофалниот пораз на локалните избори, Мицкоски го замени дотогаш неприкосновениот Никола Груевски на чело на ВМРО-ДПМНЕ. Огненото крштевање Мицкоски го имаше на антивладиниот митинг одржан на 2 јуни во Скопје. Оттаму порача дека нема да поддржи промена на Уставот заради промена на името на државата и побара предвремени парламентарни избори заедно со претседателските следната година.
Фотографија: Petr Stojanovski
Зоран Заев - СДСМ
Скандалот со прислушувањето го издигна Заев во водач на фронтот против власта. Долги години мина во сенка на Бранко Црвенковски во СДСМ, кој го аболираше за „случајот Глобал“, а Заев му се одолжи со времено „греење“ на партиската фотелја. Од 2005 е градоначалник на Струмица, а во мај 2013 беше избран за претседател на СДСМ.На чело на Владата застана во мај 2017 година.
Фотографија: DW/K. Ozimec
Али Ахмети- ДУИ
Ахмети во 2002 година ја замени воената униформа на ОНА со интегративниот „костум“ во ДУИ. Со исклучок на периодот од 2006 до 2008 година, неговата партија е постојан придружник во сите македонски влади. Ниту скандалот со прислушкувањето не го убеди да ја раскине коалицијата со Груевски. Во меѓувреме. под силен внатрепартиски притисок, го смени ставот.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Мендух Тачи - ДПА
Иако формално, тој и неговата партија се во опозиција од 2008 година, прислушуваните разговори и начинот на делување на ДПА укажуваат дека Тачи е во постојан дослух со врвот на ВМРО-ДПМНЕ. Долги години во сенка на Арбен Џафери, по неговата смрт во 2012 целосно ја презеде партијата. Од медиумите и опозициските политичари во земјата ја доби титулата „војвода“ поради наводната блискост со ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: MIA
Здравко Савески- Левица
Докторот на политички науки веќе со години е активен во политиката, не само како член на Президиумот на Левица, туку и како синдикалец и активист за човекови и социјални права. Во политичкото „СиВи“ запишано му е и едно апсење и повеќемесечен домашен притвор под обвинение за учество во толпа. Неговата партија- Левица остана надвор од парламентот.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Андреј Жерновски- ЛДП
Иако формално ја напушти лидерската позицијата во Либерал-демократската партија за да им се посвети на општинските задачи, се очекува градоначалникот на скопската општина Центар високо да котира на опозициските листи на парламентарните избори. Со победата во Центар, на изборите кои беа повеќе пати повторувани, доби шанса да стане симбол на движењето против власта.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Африм Гаши- Беса
Гаши е висок функционер и еден од иницијаторите за формирањето на Беса- партија која претендира да го урне „дуополот“ на ДУИ и ДПА кај албанската етничка заедница. Партискиот лидер Билал Касими веќе најави дека целта на партијата е да стане водечка кај Албанците, но и да иницира промена на Уставот за редефинирање на државата. Тој ги отфрла шпекулациите дека Беса се финансира од Турција.
Фотографија: Katerina Blazevska
Љубчо Георгиевски - ВМРО-НП
Поранешниот премиер и лидер на ВМРО-ДПМНЕ на политичката сцена е активен единствено во пресрет на избори. Неговата ВМРО-Народна партија долго соработуваше со опозицијата и беше критична кон власта, но во пресрет на вонредните парламентарни избори одново ја актуелизираше можноста за соработка со некогашните сопартијци од ДПМНЕ. По изборите остана вон парламентот.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ивон Величковски - Либерална партија
Претседателот на Либералната партија се обидува да игра меѓу „два огна“ позиционирајќи ја својата партија како алтернатива и на власта и на опозицијата. Остар критичар на власта, но и на пазарењата меѓу четирите водечки партии. Бараше опозициски договор за изолација на ВМРО-ДПМНЕ по изборите, но наиде на молк. На изборите оствари незначителен резултат.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Зијадин Села - Движење за реформи во ДПА
Специјалистот по интерна медицина го предводи Движењето за реформи во ДПА откако се одвои од матичната Демократска партија на Албанците и расчисти со некогашниот партиски соработник Мендух Тачи. По изборите стана клучен играч за формирање на ново владино мнозинство. Локалните избори ќе дадат одговор на прашањето дали Села и натаму ќе може да управува со Струга како градоначалник.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Љубе Бошкоски- Обединети за Македонија
По излегувањето од затвор, Бошкоски не е многу активен на политичката сцена. Првите месеци ги мина во изолација, а неговата Обединети за Македонија не се прослави на предвремените избори. По изборите повторно, речиси целосно се повлече и ретко се појавува во јавноста.