Бура поради идеите за колективизација во Германија
Бенџамин Најт
3 мај 2019
Лидерот на младинското движење на германските социјалдемократи предизвика бура во јавноста и во сопствената партија откако во едно интервју предложи колективна сопственост на фирми како БМВ.
Реклама
Раководството на германската централно-лева владејачка Социјалдемократска партија (СПД) се дистанцираше од лидерот на сопствениот младински огранок, Кевин Кинерт, откако тој повика на колективизација на најголемите германски компании како БМВ.
„Без колективизација надминувањето на капитализмот е незамисливо“, изјави 29-годишниот Кинерт за магазинот „Ди Цајт“. „За мене е помалку важно дали на вратата на БМВ пишува ’државна автомобилска компанија’ или ’кооперативна автомобилска компанија’ или дали колективот одлучил дека БМВ повеќе не е неопходен во таа форма“, дополни Кинерт.
Според Кинерт, кој е на чело на „Јусос“ или Младите социјалисти (младинска организација на СПД), она што е важно е дистрибуцијата на профитот на БМВ да биде демократски контролирана, што значи дека не може да има „капиталистички сопственик“ на компанијата.
Кинерт исто така повика и на крај на приватната сопственост како бизнис модел. „Доколку размислите логично, никој не треба да поседува повеќе од животниот простор во кој живее“.
Коментарите предизвикаа бура од други високи функционери на СПД, помлад партнер во владата на Ангела Меркел. Генералниот секретар на СПД, Ларс Клингбајл, твитна дека Кинерт опишува „социјална утопија“.
„Ова не е мое и не е барање на СПД. Како и да е, повикувам на повеќе смиреност во дискусијата“.
На каква трева е тој?
Реакцијата на Клингбајл можеби беше поттикната од интервенцијата на претставникот на либералното економско крило на СПД, пратеникот Јоханес Карс, кој твитна:
„Какви ужасни глупости. Што пушел тој? Сигурно не било легално“.
Карс го обвини Кинерт на Твитер дека „ги плаши гласачите среде изборна кампања“.
Интервјуто отвори и посуштинска дебата во рамките на СПД за местото на социјализмот во партијата.
Постарите, социјалистички принципи на партијата, беа трансформирани по војната во т. н. „Годесберг програма,“ со која беше отфрлена идејата за уривање на капитализмот во замена за негова реформа. Програмата служеше како де факто политичка мапа на партијата од 1959 до 1989 година. Со Годесберг програмата беше отфрлена и самодефиницијата на партијата како работничка партија и заменета со дефиницијата „партија на народот“.
Но програмата на СПС сѐ уште, барем на хартија, се повикува на принципот на „демократски социјализам“.
Демократски социјализам
Според некои партиски членови, изјавите на Кинерт не ги надминуваат основните партиски принципи. Пратеничката Хилде Матеис, која претседава со клубот на левичарски членови на СПД, не разбира зошто се кренала толкава бура и ги брани изјавите на Кинерт за БМВ.
„За тоа секако треба да се разговара. Во моментов имаме автоиндустрија чии грешки одат на штета на потрошувачите. Мислам дека е целосно исправно да се запрашаме како да воведеме повеќе демократија во економијата“.
„Социјализмот значи дека сакаме да ја отргнеме секоја неправда и, во принцип, да ја промениме секоја неееднаквост“, вели Матеис.
Терминот „демократски социјализам“ всушност е комплексен за СПД. Бернд Фауленбах, историчар кој долги години ја предводеше историската комисија на СПД, за ДВ објаснува дека овој термин „за некои е изјава за политичката насока. За други е само историски термин. Но не е табу“. Во секој случај, тој додава дека членовите на СПД одлучиле помалку да го користат во 1990 години, кога партијата отворила ограноци низ поранешна Источна Германија.
Далеку поконтроверзен термин кој го употреби Кинерт беше „експропријација“ во смислам на насилен откуп на имот од страна на државата. Тоа е дозволено согласно германскиот Устав, но само во служба на „јавното добро“.
Кинерт тоа го предлага како идеја за надминување на кризата со високата цена на недвижностите во Германија. Но заменикот-претседателот на СПД, Ралф Штегнер е скептичен: „Тоа нема да ја реши кризата со домувањето затоа што долго трае и чини многу пари за компензација“.
Штегнер посочи дека Кинерт едноставно одговорал на прашање за значењето на социјализмот во демократски контекст. Според него, целата дебата е пренадувана. „Тоа е бура во чаша вода“, вели Штегнер.
150 години на германските социјалдемократи
Социјалдемократската партија СПД е основана на 23 мај 1863. година во Лајпциг. Родена е од работничкото движење. Внатрепартиските случувања често беа бурни, од успеси на политичката сцена до уривање на партиските лидери.
Фотографија: picture alliance / dpa
Бурна историја
Историјата на германските социјалдемократи е доста бурна - од основањето на партијата на 23 мај 1863. година, па се' до изборот на Вили Брант за прв канцелар од редовите на партијата, сто години подоцна. Оттогаш, СПД уште во два наврати имаше свој канцелар на германската влада.
Фотографија: DW
Од илегала до работничко движење
Првите состаноци на социјалдемократите биле организирани во тајност. Тогашните челници на движењето Аугуст Бебел и Вилхелм Либкнехт сакале по секоја цена да се слушне гласот на работниците. Фердинанд Ласал заедно со своите истомисленици во 1863. го основа германското Работничко движење (АДАВ). За помалку од една година тие имале преку 4.600 членови, а со текот на времето тој број растел.
Фотографија: AdsD der Friedrich-Ebert-Stiftung
Успех и покрај забраните
Индустријализацијата обезбеди нови работни места и храна, но работата во фабриките е тешка и опасна за работниците. Работничките движења добиваат се' поголема улога, и покрај анти-социјалистичките закони со кои се забранува нивното делување. И покрај тоа, СПД успева да опстане и да прерасне во масовно движење до 1890 година.
Фотографија: Ullstein Bild
Знаењето е моќ!
Во 1906. година славните социјалдемократи како Роза Луксембург и Аугуст Бебел го посетуваат германското социјалдемократско училиште во Берлин, кое го основа самиот Бебел. На таа идеја ги поттикна отец Вилхелм кој често говорел: „Знаењето е моќ - моќта е знаење“. Во 1912. СПД станува партија со најголемо гласачко тело.
Фотографија: AdsD der Friedrich-Ebert-Stiftung
Бурниот Вајмарски период
Социјалдемократот Филип Шајдеман на 9 ноември 1918. година во германскиот парламент- Рајхстагот државата ја прогласува за република. Една година подоцна, претседавачот со партијата Фридрих Еберт станува канцелар на „Германскиот рајх“. Жените добиваат право на глас, право за кое СПД се залага уште од 1891. година. Социјалдемократите остануваат најсилна политичка партија до 1932. година.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Противници на нацистичкиот режим
На 23 март 1933. социјалдемократот Ото Велс отворено му се противи на Хитлер изјавувајќи во парламентот: „Можете да ни ги одземете слободата и животот, но интегритетот никогаш!“ СПД со сите сили се бори против нацистичката НСДАП, но неколку месеци подоцна синдикатите се распаѓаат, а СПД е забранета.
Фотографија: AdsD der Friedrich-Ebert-Stiftung
Прогонство
Политичарите од СПД мораа да ги избришат политичките графити. Во тоа ги надгледуваа хитлеровите единици. Некои од нив завршија во затвор, некои беа измачувани, а дел убиени. Во 1933. Велс ја основа СПД во егзил. Во Прага е формирана „Сопаде“. Подоцна делува од Париз, а потоа и од Лондон. Одредени членови на движењето делуваат и од Скандинавија и од Америка.
Фотографија: AdsD der Friedrich-Ebert-Stiftung
Нови почетоци
Курт Шумахер, претседателот на СПД одржа говор во урнатините на Франкфурт во 1946. година. Тој ќе одигра важна улога за социјалдемократите по Втората светска војна. Во советскиот дел на земјата, СПД се спојува со Социјалистичката партија на единството (СЕД). Во Западна Германија, СПД со мала разлика во гласовите губи од демохристијаните - ЦДУ.
Фотографија: AdsD der Friedrich-Ebert-Stiftung
Од работничко движење до модерна партија
Со текот на времето СПД се оддалечи од својата социјалистичка идеологија. Со тоа социјалдемократската опција доби далеку повеќе гласачи. Партијата сепак се обврза на зачувување на социјалистичката пазарна економија и одбрана на националните интереси, со што беше овозможено и формирањето на коалицијата со ЦДУ во 1966. година, кога Вили Брант беше вице-премиер.
Фотографија: AdsD der Friedrich-Ebert-Stiftung
Наследството на Брант
Вили Брант, првиот повоен канцелар од СПД, ќе остане запаметен и по историскиот момент кога клекна пред споменикот на жртвите од Варшавското гето. Неговата надворешна политика кон Истокот беше заснована на помирување со советскиот блок. Тоа е причината поради која беше награден со Нобеловата награда за мир во 1971 година.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Вртењето в лево
Генерацијата на 68-та, припадници на меѓународното протестно движење, внесоа нова енергија во СПД. Во 1974. година Хајдемари Вичорек Цојл беше првата жена која беше избрана во младинската организација на Социјалдемократската партија.
Фотографија: ullstein bild
Хелмут Шмит и „германската есен“
Шмит беше на функцијата канцелар од 1974. до 1982. година. На оваа фотографија тоа е во друштво со вдовицата на бизнисменот Ханс Мартин Шлајер, кој беше убиен од припадниците на Фракцијата на Црвената армија (РАФ) во 1977. година. Активностите на РАФ беа голема предизвик за канцеларот. Неговото раководење мина и со големи превирања во рамките на партијата.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Долг период во опозиција
По распадот на коалицијата со Либералите, социјалдемократите повторно се најдоа во опозиција во 1982. година. Во 1994. година Рудолф Шарпинг беше кандидат за канцелар и загуби. Нешто подоцна ја губи и функцијата претседател на партијата. На тоа место доаѓа Оскар Лафонтен. Сепак, Герхард Шредер го презема кормилото и станува германски канцелар во 1998. година.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Дилеми со реформите
Во коалиција со партијата на Зелените, СПД го урива од власт Хелмут Кол и неговата Христијанско-демократска унија. Канцеларот Шредер ја претставува „Агендата 2010“, предлог-реформи кои беа фокусирани на пазарот на трудот. Опозицијата остро негодуваше, но и синдикатите. Разликите во мислењата доведоа до формирање на партијата на Левицата.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Кандидат „на работ“
Пер Штајнбрик ќе се бори за канцеларската функција против Ангела Меркел. Со оглед дека во минатото беше министер за финансии, во времиња на криза неговото искуство би можело да биде добредојдено. Меѓутоа, кандидатот на социјалдемократите во последните месеци дава контроверзни изјави, на кои не гледаат позитивно ни колегите од неговата партија. Резултатите од анкетите, досега, не му одат од рака.