27 земји членки на ЕУ денеска се среќаваат на специјален самит за да го договорат буџетот за следните седум години. Преговорите ќе бидат тешки – голема дупка останува по Брегзит, а трошоците се зголемуваат.
Преговорите за долгорочниот седумгодишен буџет на Европската унија овојпат се особено компликувани бидејќи во иднина нема да ја има Велика Британија – земјата која по висината на нето придонесите беше веднаш зад Германија, а обемот на буџетот за периодот од 2021-2027 година треба да се зголеми. Останатите нето плаќачи, односно земјите кои уплаќаат поголема сума на пари во заедничката каса отколку што добиваат од неа, се незадоволни бидејќи ќе мора да дадат повеќе пари.
Дупка поради Брегзит
Дупката од 60-75 милијарди евра која настана по Брегзит може да се надополни само со комбинација на заштеда и зголемен придонес, изјави поранешниот комесар за буџет, Гинтер Етингер, кој уште лани во мај го претстави нацрт планот за буџетот. Покрај тоа, Европската комисија сака да даде повеќе пари за „модерни„ активности и цели“, како што е заштитата на климата, научни истражувања, заштита на границите и миграциската политика. Ќе се штеди на субвенции за земјоделие и структурна помош за сиромашните региони на ЕУ. На помалите нето плаќачи – таканаречената „штедлива четворка“ во која спаѓаат Австрија, Холандија, Данска и Шведска, не им одговара ваквиот развој. Тие инсистираат на тоа буџетот до 2027 година да остана на нивото од еден процент од европскиот БДП или 1000 милијарди евра. Со други зборови, да не се зголемува. Оваа сума е речиси иста како во изминатите седум години – но со Британија.
Протести на земјоделците во Берлин - тешко ќе биде кратењето на субвенциитеФотографија: picture-alliance/dpa/C. Gateau
Германија, која е номинално најголемиот придонесувач во буџетот со 14 милијарди евра годишно, на проценките од 1000 милијарди гледа као „почетна точка“ за преговори, иако би била подготвена да плати и повеќе. Германскиот нето придонес би можел да се зголеми на 25 или во зависност од понудените сценарија, и до 33 милијарди евра годишно до 2027 година.
Светите субвенции за земјоделието
Но, министерот за финансии Олаф Шолц од СПД, бара средствата од ЕУ да се трошат повеќе за „модерни“ активности“, а помалку за земјоделие и структурна помош. Шолц го одби компромисниот предлог на претседателот на Советот на ЕУ, Шарл Мишел и повика на „нов почеток на преговорите“. Мишел имаше обзири кон нето плаќачот Франција, која категорично отфрла намалување на субвенциите за аграрот. Француските и полските земјоделци се најголеми корисници на овие услуги. Нето примателите, односно земјите од југот и истокот на ЕУ кои примаат повеќе пари од заедницата отколку што уплаќаат, сакаат да се зачува статус кво. Земјите како Литванија, Португалија, Грција, Полска или Унгарија имаат корист од структурните фондови и земјоделските субвенции. Тие се помалку заинтересирани за новите задачи како што се миграциските фондови или заштитата на климата. Сепак тие се свесни дека вкупната донација ќе се намали. Со нацрт буџетот е предвидено дека околу 25% од сите средства „требa да бидат релевантни за заштита на климата." Новата претседателка на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен инсистира на приоритетите од „Зелениот договор“, односно буџетот да биде насочен кон имплементација на политиката на ЕУ за заштита на животната средина.
Поглед кон многуте лица на Европа
„Тука е Европа. Како изгледа? Како шарено исфарбана лудница“, се потсмеваше поетот Курт Тухолски во 1932 година. Што е оттогаш променето? Лицата на Европа покажуваат: борбата за единство се исплати!
Фотографија: Getty Images/S. Gallup
Европа: Повеќе од Меркел
Германската канцеларка Ангела Меркел на многу ноќни заседанија во Брисел или други места ги смируваше раскараните влади и ги воведуваше во еден колосек. Или можеби во нејзиниот колосек? Нејзините критичари во ЕУ се жалат на доминација на Меркел, некои велат дека таа е шефица на Европа. Тоа, се разбира, е погрешно - формално погледнато.
Фотографија: Reuters/Y. Herman
Новата Европа: Макрон се бори за реформи
Кога француските војници се постројуваат пред Триумфалната капија, тогаш атмосферата е полна со патос, но и национализам. Европа? Тоа беше идејата за надминување на националистичките тенденции и непријателства. За францускиот претседател Емануел Макрон гордоста на неговата „гранде“ нација и вербата во една нова Европа не се спротивности. Макрон се бори за реформи.
Фотографија: picture-alliance/abaca/C. Liewig
Грета Тунберг не е сама
Девојчето со плетенки (во средина на сликата) во моментов е највозбудливото лице на Европа. 16-годишната Грета Тунберг од Шведска со „Училишниот штрајк за климата“ иницираше глобално движење. Во многу земји учениците во петоците не одат на настава, туку излегуваат на протести од кои ги повикуваат политичарите на акција за заштита на климата.
Фотографија: Imago/IP3press/V. Isore
Жената со име Кончита. Жена?
Австриската пејачка Кончита Вурст е сликана по нејзиниот голем успех - победата на Евросонг 2014 година во Копенхаген. Пејачка? Самонаречената „Dragqueen“ е уметникот Том Нојвирт, кој денес впрочем изгледа сосема поинаку отколку на оваа фотографија. Успехот на Кончита го славеа не само фановите на поп-музиката, туку и многумина кои се залагаат за отворена Европа.
Фотографија: Getty Images/R. Singsaas
„Не ве сакаме“
И ова се лица на Европа: демонстрации на ултрадесничари во Брисел против странците кои во Европа доаѓаат како бегалци. Повод за безредијата во декември 2018 година беше Миграцискиот пакт, кој европските политичари претходно го склучија во Маракеш.
Фотографија: Reuters/F. Lenoir
„We never go out of style“: Мода во Милано
Европа е шик - особено во Милано, за време на Неделата на модата. И, види: Европа е и разнолика. Овде, на пример, на пистата има манекени од различни земји, во класични модели на германската дизајнерка Џил Сандер. Кога дизајнерката од Хамбург креира, Европа се облекува со многу стил!
Фотографија: picture alliance/Photoshot
Волјата на народот. Но која волја?
Поглед одозгора врз пленарната сала на Европскиот парламент во Стразбур: Кога се сите присутни, во клупите седат 751 жени и мажи, избрани за период од 5 години од страна на граѓаните од - сѐ уште - 28 земји членки. Европратениците по изборите треба да ја застапуваат волјата на граѓаните. Но, со оглед на разликите во ЕУ, се поставува прашањето: Која волја?
Фотографија: picture-alliance/dpa/P. Seeger
Виктор Орбан: Поглед на Европа од десно
Кога картата на ЕУ ќе се погледне одозгора, Унгарија се наоѓа десно од Брисел. Прилично подесно. Тоа што таму владее Виктор Орбан, еден националистички настроен политичар, за врвот на ЕУ во Брисел е мачно. Орбан, на свој начин, е успешен десен популист, што не секаде во Европа се прифаќа со радост.
Фотографија: Reuters/B. Szabo
Гордоста на Французите: "Allez les bleus!"
Француската фудбалска репрезентација на тренинг. Во 2018 година „сините“ станаа светски прваци, а насмеаниот Килијан Мбапе (во средина) на последниот натпревар против Хрватска го постигна решавачкиот гол за резултат 4:20. Мбапе е Французин, мајка му е од Алжир, татко му од Камерун. Мултикултурност - за многу луѓе во Франција тоа е нешто што се подразбира само по себе.
Фотографија: Imago/PanoramiC/A. Bibard
Европа старее
До 2025 година речиси 30% од европските граѓани ќе бидат постари од 60 години. Во оваа пешачка зона во Италија тоа веќе може да се препознае. Што значи демографската промена? И дали ЕУ ги нема сите причини за на луѓето од странство да им посака добредојде? Само за пример - во Гана само 4% од населението е постаро од 65 години.
Фотографија: picture alliance/AP Images/L. Bruno
Муслимани во Бугарија
Човек на молитва во Бугарија. Православна Бугарија, која се граничи со Турција и со регион на повеќе исламски земји, има голем број граѓани со исламска вероисповед. Секој седми жител е муслиман. Многумина на тоа гледаат како на закана наместо како на богатство.
Фотографија: BGNES
Федерика Могерини и погледот кон светот
Како „Висока претставничка на ЕУ за надворешна и безбедносна политика“ италијанската политичарка Федерика Могерини е надлежна за меѓународни прашања. Во ЕУ постојано се слуша барање за заедничка надворешна политика. Но досега нема „министер/ка за надворешни работи“ на ЕУ.
Фотографија: Reuters
Патување опасно по живот
Чамец со бегалци од Сирија и Ирак пред грчкиот остров Лезбос. Сѐ уште многу луѓе го ставаат својот живот на коцка и тргнуваат на опасно патување кон Европа. Криумчарите на луѓе со тоа заработуваат огромни суми пари. Според проценки на хуманитарните организации, во 2018 година во Средоземното Море се удавиле повеќе од 2.000 бегалци.
И во некои земји членки на ЕУ има млади луѓе кои и покрај доброто образование и квалификации попусто бараат работа. Овде, на пример, млади стојат пред огласната табла на Агенцијата за работа во Ваљадолид, Шпанија. Во оваа јужноевропска земја стапката на невработени млади, според Евростат, изнесува речиси 38%. За споредба: во Германија таа е само 6,6%.
Европската комисија има намера да ги искористи преговорите околу буџетот и за да ги вразуми бунтовните земји членки на ЕУ кои не се придржуваат кон принципите на правна држава. Тоа пред се се однесува на Унгарија и Полска, против кои се води официјална „постапка за владеењето на правната држава“ според член 7 од договорот за ЕУ. Во иднина помошта би се исплаќала само ако Комисијата потврди дека во земјата примател има владеење на правото и функционална правна држава.
Помалку пари за непослушните
Под притисок на Унгарија и Полска, претседателот на Советот на ЕУ, Мишел предложи да се запрат плаќањата, само доколку квалификувано мнозинство земји членки ја одобри оваа казна. Но таквото мнозинство во пракса, би било тешко да се постигне. Оттука германскиот министер за финансии Олаф Шолц ја отфрли таквата веројатно неефикасна уредба. Исто како и Европскиот парламент, Германија инсистира на тоа санкциите да се воведат автоматски доколку земјите членки не се спротивстават со квалификувано мнозинство, што исто така би било малку веројатно остварливо во пракса.
Полскиот премиер Моравјецки и унгарскиот премиер Орбан - повеќе заинтересирани за касирање отколку за коперирањеФотографија: Reuters/B. Szabo
На крајот, компромисот околу повеќегодишната буџетка рамка (МФФ) , како што во жаргон се нарекува буџетот во ЕУ, мора да го договорат сите земји членки. Секоја држава има право на вето, што ги прави преговорите особено тешки и сложени. Европскиот парламент исто така мора да ја одобри буџетската рамка, а претседателот Давид Сасоли жестоко ги критикуваше претходните нацрти. Со ова се ризикува „Европа да заостанува зад своите цели и да не може да се натпреварува со меѓународните играчи како што се САД и Кина," рече Сасоли во Брисел.
Почетни позиции
Европскиот парламент бара 1,3 одсто од европскиот БДП да се одвои како буџет за ЕУ. Тоа за седум години би било околу 300 милијарди евра повеќе отколку што нето плаќачите сакаат да придонесат во моментот. Комисијата на ЕУ планира тоа да биде 1,1%, а претседателот на Советот, Мишел пак предлага сумата да биде 1,07%.
