Важен е германскиот, но и мајчиниот јазик исто така
Крсто Лазаревиќ
21 февруари 2019
Полски наместо француски? Турски наместо шпански? Зошто да не? За Меѓународниот ден на мајчиниот јазик колумнистот Крсто Лазаревиќ бара јазичната разноликост во Германија конечно да биде признаена и користена.
Реклама
Двајца мои пријатели за време на студиите научија арапски. Денес благодарение на нивните јазични познавања работат на водечки позиции во компанија со обрт од повеќе милијарди која е присутна во 120 земји. Познавањата на арапски јазик ги прават успешни и барани консултанти. Ако Германци зборуваат арапски, тоа им е многу од корист да најдат добри работни места во меѓународни компании. Но, кога тинејџери зборуваат арапски во Берлин-Нојкелн тоа баш и не им е од корист да најдат добра работа. Тогаш не се експерти, туку деца со доселеничка позадина, чиј што мајчин јазик се доживува како проблем.
Во ноември минатата година весникот Билд извади насловна во која се повикуваше на директорка од училиште од Нојкелн: „Само едно од 103 деца дома зборува германски дома". Во текстот се цитира предупредување од директорката: "Ние сме арапизирани." Стануваше збор за првоодделенци од едно основно училиште.
Човек можел да напише и: „Предноста на Нојкелн: речиси сите деца зборуваат и друг јазик покрај германскиот." Но, таков наслов немаше да одговара на ставовите на многумина читатели. Веројатно не би било перцепирано како проблем ако децата дома зборуваат на пр.шведски, јапонски или шпански. Проблем е кога зборуваат арапски, турски или босански.
Колку јазици собира во еден мозок?
Јазикот на родителите не е крив што многу од овие деца немаат добри изгледи за иднината. Проблемот е во околностите во Германија, во кои социјалната положба се пренесува од родителите на децата. За многу деца од социјално загрозени семејства познавањето на друг јазик често пати е единствената предност и привилегија која ја имаат. За деца е добро ако растат двојазично. Тоа ја поттикнува способноста за учење и го олеснува изучувањето на други јазици во иднина. Тоа го покажуваат безбројни студии. Дебатата сепак се води на начин како мозокот да е сад во кој има место само за еден јазик и тој во Германија секако треба да биде германскиот. Предлогот на Советот за интерграција на Северна Рајна Вестфалија, празните часови да се пополнуваат со настава на мајчин јазик, предизвика расистички и коментари полни со омраза на социјалните медиуми. Како два часа на турски јазик за деца со турско потекло да се најава за пропаста на Европа.
Еден „убав“ јазик и многу "валкани“
Притоа целно барање за настава на мајчин јазик може да им помогне на многу деца со миграциско потекло да научат уште еден јазик повеќе што може да им ги подобри шансите за иднината. Тука се пропушта голем потенцијал. Многу деца кои растат двојазично можат многу подобро да се разберат со своите родители на нивниот јазик, но често не може да го совладаат бидејќи им недостига соодветна настава. Мене лично ми помогна наставата на мајчиниот јазик. Овој текст го пишувам на германски јазик, но можам да го напишам и на јазикот на моите родители. Ќе може да се разбере, но стилски нема да биде совршен.
Откако во 1992 година дојдовме во Германија од Босна и Херцеговина, во градинките и училиштата имаше многу деца од поранешна Југославија. Германскиот беше јазик на богатите, добрите и убавите. Јазикот на нашите родители беше поврзан со валкано, крв и заостанатост. Така не научиле уште од мали во германското мнозинско општество. Речиси сите имавме миграциско потекло, а никој од нашите наставници немаше. Мене никој не ме подучи дека јазикот на моите родители може да има некаква вредност за мене или мојата иднина. Без разлика дали економски или лично за мене.
Германија и разновидноста на јазиците
Како мал не го знаев јазикот на моите родители и како тинејџер едвај можев да се разберам со моите роднини. Потоа вложив поголем напор за да го научам убаво. Денес со тоа заработувам за живот, токму поради тоа што го владеам овој јазик. Секако никогаш нема да го зборувам без акцент.
11 зборови кои ви се потребни за работа во Германија
Сакате да работите во Германија? Научете ги овие 11 зборови. И да, бирократија е едниот од нив!
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Sauer
Büro(kratie)/Бирократи
Многумина не работат во канцеларија, но доколку работите во Германија, канцеларија се вика „Büro“. Се разбира, од биро до бирократија нема голема разлика и многу канцеларии во Германија го исполнуваат стереотипот со тоа што ги ставаат работите во кутии, наместо да размислуваат надвор од нив. Ова може да доведе до многу „Amtsschimmel“ што во буквален превод значи канцелариска мувла.
Фотографија: Olaf Wandruschka - Fotolia.com
Chef/Шеф
Секој вработен во Германија има „Chef“. Тоа е нивниот претпоставен и не, тој не готви за нив. Доколку претпоставениот е жена, тогаш се вика „Chefin“. Зборот е предизвик и „лажен пријател“ за Германците кои учат англиски јазик. Но, зарем не би сакале да имате личен готвач? Тој луксуз е резервиран само за врвните директори – кои немаат претпоставени.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Telko/Телко
Добрата комуникација е клучна за успешно завршување на работите, нели? Во модерниот и глобализиран свет сите со кои треба да комуницирате не се во вашата зграда. За голем број од вработените, телефонските конференции, „ Telefonkonferenz “, се секојдневна рутина. Германците сакаат да ги кратат зборовите па така „Telefonkonferenz“ станува „Telko “.
Фотографија: Gajus - Fotolia.com
Gleitzeit/Глајтцајт
"Gleitzeit" – во буквален превод значи „лизгаво време“ и е сон за сите кои не се ранобудци. Тоа е флексибилно време. Додека колегите го пијат третото кафе во 9:59 часот наутро, можете да дојдете на работа пред да почне најдинамичниот дел од работниот ден. Но, тоа можете да го направите само доколку некој од вашите колеги не закажал „Telko “ во 8 часот.
Фотографија: Colourbox
Kantine/Кантине
Јадењето на топол оброк за ручек е многу важно во Германија. Голем дел од компаниите нудат „Kantine“, односно кафетерија/кантина каде што може да се најдат традиционални јадења. Доколку внимавате на вашата тежина, тогаш добра идеја би било да си понесете јадење од дома. Во секој случај, кога Германец ќе види дека јадете ќе ви рече "Mahlzeit", односно „пријатно јадење“.
Фотографија: Imago
Quereinsteiger/Кверајнштајгер
Во Германија, вообичаено е луѓето да работат во полето во кое биле образувани и долго да останат на тоа работно место. Неретко е многу тешко да ја промените работата затоа што голем дел од работодавачите очекуваат дипломи и сертификати од нивната област. За оние кои успеаваат да се преориентираат има посебен збор: "Quereinsteiger", што во буквален превод значи - страничен сурфер.
Фотографија: Colourbox/Pressmaster
Ausgleichstag/Аусглајхстаг
Работевте прекувремено во последно време? Тогаш време е да ги земете заработените пари и да одите на „Ausgleichstag“, односно да земете слободен ден за компензација. Доколку имате само еден ден и живеете на северниот брег, можете да прошетате по плажа. Но, доколку ви се собрани повеќе денови, имате доволно време да организирате некое подолго патување. Само мобилниот телефон оставете го дома.
Фотографија: picture-alliance/dpa/Naupold
Betriebsrat/Бетрибсрат
Да се биде фер е приоритет во германската работна средина и секоја компанија задолжително мора да има „Betriebsrat“, односно совет на вработени кои ги застапуваат своите колеги. Тие се медијатори и ги олеснуваат преговорите со менаџментот со цел да се осигураат дека сѐ тече како што треба. Ако размислувате да се кандидирате за некоја јавна функција, „Betriebsrat“ е добро место за почеток.
Терминот значи „одговорно лице за обезбедување на еднакви можности“. Позади импресивната титула, стои важна улога која обезбедува фер работна средина. Овие лица учествуваат во процесот на регрутирање на нови работници и се присутни на интервјуата. Нивната задача е да се осигураат дека жените, лицата со попреченост и малцинствата имаат исти можности при вработувањето како сите други.
Фотографија: Fotolia/Andrey_Arkusha
Elternzeit/Елтернцајт
Се преведува како „време за родителите“, но во пракса тоа е всушност „време за децата“. Стапката на новородени во Германија е толку ниска што потенцијалните родители се мотивираат со 12 до 14 месеци платено отсуство од работа, т.е. „Elternzeit“, а по раѓањето на детето, на родителите им се гарантирани следните 3 години на работното место.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Feierabend(bier)/Фајерабенд(биер)
Сите добри нешта имаат крај (дури и работниот ден). Во Германија, тогаш започнува забавата (дури и за канцеларката). Крајот на работниот ден се нарекува „Feierabend“- „време за забава“. За освежителниот пијалок во кој речиси сите возрасни уживаат на крајот на денот има посебен збор „Feierabendbier“, односно пиво за крај на работниот ден.
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Sauer
11 фотографии1 | 11
По излезот на Велика Британија, Полска ќе биде петтата земја по големина во ЕУ, а таа и важен трговски партнер на Германија. И покрај тоа за многу Германци идејата да се учи полски јазик е чудна. Но, зошто е тоа така? Дали може во Франкфурт (на Одра) на границата со Полска повеќе да ти користи француски јазик отколку полски? На Германија ќе и биде од корист ако се поттикне учење и на други јазици покрај англиски, француски или шпански.