Тензиите и инцидентите растат, стопанството е на машини за реанимација, а долгото „размислување“ на ДУИ кај аналитичарите буди сомнеж за скриена агенда во корист на интересите на власта
Реклама
Преговорите губат секаква смисла ако не се знаат оптималните рокови во кои тие еднаш мора да завршат. Ова е главната реакција во политички и бизнис кругови поради бавноста во процесот за формирање влада, за што предуслов е СДСМ да добие потписи од најмалку 61 пратеник, за да го добие мандатот. Но, долгата неизвесност целосно го убива стопанството, алармираат од бизнис заедницата.
„Стопанството во овој момент е на машини за реанимација и тешко ќе може да издржи уште долго, освен ако не се најде заедничко решение или начин за функционирање на институциите“, изјави вчера претседателката на Сојузот на стопанските комори (ССК) Данела Арсовска.
„Буквално, не можеме да предвидиме уште колку време ќе може да се опстои под овие услови како сегашните. Ситуацијата е многу деликатна“, вели Арсовска.
Додека преговорите за состав на влада се на „stand by“, стопанските и сите активности во Македонија се на „off“, а тензиите и неизвесноста на „on“. Конститутивната седница на Собранието се уште не е завршена, и натаму функционира техничка влада во која министри се и актуелни пратеници - што е незаконско двојство на функции, а ДУИ и натаму го држи во свои раце командниот пулт на можната разрешница.
Македонија има време за чекање!
Политички аналитичари ваквото тактизирање го оценуваат како купување време, погодно за продуцирање тензии. Последна меѓу нив е вчерашната физичка пресметка меѓу две поголеми групи, за која полицијата денеска треба да соопшти дали е мотивирана од навивачки искри по фудбалскиот натпревар меѓу „Вардар“ и „Шкупи“, или од други мотиви. Ден претходно, пратеникот на СДСМ, Мухамед Зекири, како што лично соопшти, во кафуле бил вербално и физички нападнат со удар во пределот на главата, од обезбедувањето на поранешниот директор на УБК, Сашо Мијалков.
„Случајот го пријавив во полиција. Дополнително скандалозно е што полицаецот пред кој ја давав изјавата, не сакаше во извештајот да го напише името на Сашо Мијалков, иако се работи за моја изјава пред полиција, на што имам право како граѓанин. Барам МВР веднаш да отвори истрага и да го расветли случајот. Насилниците мора да одговараат, независно чии луѓе се“, изјави Зекири.
Ваквите настани го зголемуваат сомнежот дека одолговлекувањето на преговорите меѓу партиите не е случајно, туку со скриена агенда.
„Не треба да се брза. Македонија има време за чекање пред да се распадне“, иронизира професорот Ѓорги Спасов, осврнувајќи се на последните настани.
„Додека во ДУИ сериозно се разгледува и созрева одлуката за формирање влада, треба да се остави доволно време за: Мухамед Зекири или некој од новите пратеници да биде натепан или онеспособен. Да се случат уште неколку тепачки меѓу навивачите на 'Вардар' и 'Шкупи'. Советот за јавни обвинители да му го врати предметот 'Пуч' на Зврлевски и пак да му се суди на Заев. Инспекциските служби да откријат тешки криминали во работењето на Теута Арифи и Невзат Бејта. Бизнисот и корупцијата да си се одвиваат без проблем. Американците да изгубат интерес за формирање влада. А Хан да дојде уште неколку пати со нови идеи кои ќе ги толкуваме по неговото заминување“, реагира Спасов на ФБ.
Преговори - земи или остави!
И додека во јавноста има отворени негодувања, без конкретни резултати продолжува пинг-понг партијата меѓу СДСМ и ДУИ за усогласување на предлозите за употреба на албанскиот јазик. Од СДСМ вчера доставиле одговор до ДУИ, но не откриваат што содржат забелешките, на кои во изминатите денови била посветена работната група во која учествуваат Радмила Шекеринска, Оливер Спасовски, Рената Дескоска и повеќе експерти. Според извори од преговарачкиот процес, биле надминати најголемите разлики во однос на барањата на ДУИ, а мал дел остануваат за усогласување. Лидерот на СДСМ, Зоран Заев претходно потенцираше дека за СДСМ „е прифатливо сѐ што е во рамките на Уставот и сѐ што претставува практична потреба на граѓаните од албанската заедница, имајќи ја предвид и потребата на граѓаните и од другите малцински заедници“.
„Тоа ја претставува рамката на разговорите и јас верувам дека ќе успееме да изнајдеме решение“, рече Заев.
Од ДУИ тврдат дека нивниот предог не е во спротивност со Уставот.
„Ниту еден член од предлогот на ДУИ за двојазичноста не излегува од рамките на Уставот. И тој закон не претставува почетна позиција за преговори, туку услов без кој не може, така што не може воопшто да се разговара за какво било менување на текстот. Тој може квалитативно да се надополни, но никако да се стесни во која било форма“, изјави портпаролот на ДУИ Бујар Османи.
Голема излезност и неизвесност до последен момент
Предвремените парламентарни избори го донесоа веројатно најтесниот изборен исход во историјата на независна Македонија
Фотографија: picture-alliance/dpa/N. Batev
Две победнички славја
Синоќа не само во Скопје туку и во многу други градови во Македонија изборната победа на улиците ја прославуваа и приврзениците на опозицијата и на власта. Во главниот град, симпатизерите на коалицихата околу СДСМ се собраа пред зградата на владата, додека оние на ВМРО-ДПМНЕ славеа пред седиштето на партијата во центарот на градот.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Неизвесно до последен момент
Нецелосните резултати на ДИК, упатуваат на тесна трка и минимална предност од околу 16 илјади гласови за ВМРО-ДПМНЕ пред СДСМ. Но главното прашање кое треба да го одговори ДИК е која од коалициите ќе освои повеќе пратенички места.
Фотографија: DIK
10-та изборна победа по ред
Половина час по полноќ лидерот на ВМРО-ДПМНЕ им се обрати на приврзениците во партиската централа во центарот на Скопје објавувајќи победа на неговата партија на изборите. Никола Груевски истакна дека победата имала посебна тежина и важност затоа што „СДСМ не бил единствен противник“.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Падна режимот
Лидерот на СДСМ, Зоран Заев неколку часа претходно победа објави пред приврзениците на опозицијата собрани пред зградата на македонската влада. Падна режим со пенкало, со глас. Победи животот“, рече Заев пред приврзаниците најавувајќи дека коалицијата предводена од СДСМ би требало да има најмалку еден пратенички мандат повеќе од владејачката ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: picture-alliance/dpa/V. Xhemaj
Победа која не може да се слави
Лидерот на ДУИ, Али Ахмети, во обраќањето по објавувањето на неконечните резултати од изборите не го криеше незадоволството од исходот, ДУИ повторно оствари победа во албанскиот блок но за Ахмети таа е „пирова“ бидејќи неговата партија ќе добие значително помалку мандати и оти као што рече Албанците генерални загубија мандати поради парцијализацијата во мали партии.
Фотографија: picture-alliance/dpa/V. Xhemaj
Турбуленции во албанскиот блок
Парцијализацијата за која во своето обраќање говореше лидерот на ДУИ во бројки изгледа вака: ДУИ острави „Пирова победа“ со драматично намалена доверба кај гласачите (86.812), а секогаш „втората“ ДПА сега е четврта (31.017), зад движењето „Беса“ (57.927) и зад Алијансата за Албанците (35.091). Значителен број гласови од албанскиот електрорат освоил и СДСМ, велат проценките.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Голема излезност
На голем број изборни места во Македонија во текот на целиот ден граѓаните во долги редици чекаа да го дадат својот глас. Државната изборна комисија регистрираше голема излезност од 66,88 проценти.
Фотографија: picture-alliance/dpa/G. Likovski
Без инциденти но со бројни нерегуларности
Партиите во првичните оценки за изборниот процес ја поздравија огромната излезност, но додека ВМРО-ДПМНЕ говореше за доказ за мирна, фер и демократска атмосфера, СДСМ критикуваше дека некои стари навики на власта за манипулации на изборниот процес останале. Набљудувачите упатија на голем број случаи на изборни нерегуларности.
Фотографија: DW/ P. Stojanovski
8 фотографии1 | 8
Неизвесни и локалните избори
Од ДУИ не го коментираат незадоволството во јавноста од фактот што преговорите се најмногу посветени на употребата на албанскиот јазик, додека во земјата се замрени сите клучни активности. Од друга страна, доцнењето во процесот за состав на влада може да ги доведе во прашање и локалните избори, за кои рокот за распишување е 70 до 90 дена пред нивното одржување. Тие треба да се одржат во првата половина на мај (на 7-ми или на 14-ти), што значи дека роковите за нивно распишување истекуваат на крајот од февруари, односно во првата недела од март. Овие рокови засега изгледаат недостижни, ако се има предвид дека и сегашниов процес може дополнително да заглави со нови епизоди. Особено, откако по завчерашната средба со Али Ахмети, Зијадин Села од Алијансата за Албанците најави дека ќе се формира тело кое треба да напише предлог-закон за јазиците.
„Во рок од три дена албанските политички партии треба да предложат по двајца претставници во телото, за да изработиме правилник за функционирањето. Во иднина овие средби би требало да се држат во Собранието. Ова тело ќе предложи закон за употреба на албанскиот јазик“, изјави Села и ги повика сите партии на Албанците да учествуваат на идната средба.
Кој е кој во македонската политика
Предвремените парламентарни избори нема да понудат многу нови лица на македонската политичка сцена. Главната битка ќе ја водат ВМРО-ДПМНЕ и СДСМ со своите коалиции. Изненадувања се можни во албанскиот политички блок.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ѓорге Иванов- претседател на државата
Иванов е на средината на својот втор мандат. Некогаш почитуваниот професор на Правниот факултет во политиката често е предмет на остри критики, а и самиот е извор на бројни контроверзи. Ќе остане запаметен по амнестијата за сите политичари против кои се водеа постапки, по што избувнаа масовни протести. Во јуни 2016 година, по силен домашен и меѓународен притисок, Иванов ја повлече аболицијата.
Фотографија: picture-alliance/AA/M. Sulooca
Никола Груевски - ВМРО-ДПМНЕ
Беше избран за премиер во 2006 година како млад технократ кој најавуваше „Преродба“ на државата. Кормилото на ВМРО-ДПМНЕ го презеде во 2003. Боксер во детството, брокер во младоста, во меѓувреме стана политичар со најдолг премиерски стаж. Во јануари 2016 ја напушти функцијата жестоко притиснат по скандалот со прислушкувањето. Изборите во декември ќе ја одредат неговата, не само, политичка судбина.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Зоран Заев - СДСМ
Скандалот со прислушувањето го издигна Заев во водач на фронтот против власта. Долги години мина во сенка на Бранко Црвенковски во СДСМ, кој го аболираше за „случајот Глобал“, а Заев му се одолжи со времено „греење“ на партиската фотелја. Од 2005 е градоначалник на Струмица, а во мај 2013 беше избран за претседател на СДСМ. Неговата амбиција е градоначалничката функција да ја замени со премиерска.
Фотографија: DW/K. Ozimec
Али Ахмети- ДУИ
Ахмети во 2002 година ја замени воената униформа на ОНА со интегративниот „костум“ во ДУИ. Со исклучок на периодот од 2006 до 2008 година, неговата партија е постојан придружник во сите македонски влади. Ниту скандалот со прислушкувањето не го убеди да ја раскине коалицијата со Груевски. Гласањето за некои клучни закони во Собранието укажува дека Ахмети му останува верен на Груевски и натаму.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Мендух Тачи - ДПА
Иако формално, тој и неговата партија се во опозиција од 2008 година, прислушуваните разговори и начинот на делување на ДПА укажуваат дека Тачи е во постојан дослух со врвот на ВМРО-ДПМНЕ. Долги години во сенка на Арбен Џафери, по неговата смрт во 2012 целосно ја презеде партијата. Од медиумите и опозициските политичари во земјата ја доби титулата „војвода“ поради наводната блискост со ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: MIA
Здравко Савески- Левица
Докторот на политички науки веќе со години е активен во политиката, не само како член на Президиумот на Левица, туку и како синдикалец и активист за човекови и социјални права. Во политичкото „СиВи“ запишано му е и едно апсење и повеќемесечен домашен притвор под обвинение за учество во толпа. Неговата Левица најави самостоен настап на изборите, со отворена можност таквата одлука да се преиспита.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Андреј Жерновски- ЛДП
Иако формално ја напушти лидерската позицијата во Либерал-демократската партија за да им се посвети на општинските задачи, се очекува градоначалникот на скопската општина Центар високо да котира на опозициските листи на парламентарните избори. Со победата во Центар, на изборите кои беа повеќе пати повторувани, доби шанса да стане симбол на движењето против власта.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Африм Гаши- Беса
Гаши е висок функционер и еден од иницијаторите за формирањето на Беса- партија која претендира да го урне „дуополот“ на ДУИ и ДПА кај албанската етничка заедница. Партискиот лидер Билал Касими веќе најави дека целта на партијата е да стане водечка кај Албанците, но и да иницира промена на Уставот за редефинирање на државата. Тој ги отфрла шпекулациите дека Беса се финансира од Турција.
Фотографија: Katerina Blazevska
Љубчо Георгиевски - ВМРО-НП
Поранешниот премиер и лидер на ВМРО-ДПМНЕ на политичката сцена е активен единствено во пресрет на избори. Неговата ВМРО-Народна партија долго соработуваше со опозицијата и беше критична кон власта, но во пресрет на вонредните парламентарни избори одново ја актуелизираше можноста за соработка со некогашните сопартијци од ДПМНЕ. Малкумина ќе бидат изненадени доколку тоа се случи.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ивон Величковски - Либерална партија
Претседателот на Либералната партија се обидува да игра меѓу „два огна“ позиционирајќи ја својата партија како алтернатива и на власта и на опозицијата. Остар критичар на власта, но и на пазарењата меѓу четирите водечки партии. Бараше опозициски договор за изолација на ВМРО-ДПМНЕ по изборите, но наиде на молк. Прашање е дали самостојниот настап на изборите на ЛП ќе и донесе пратеничко место?
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Зијадин Села - Движење за реформи во ДПА
Специјалистот по интерна медицина го предводи Движењето за реформи во ДПА откако се одвои од матичната Демократска партија на Албанците и расчисти со некогашниот партиски соработник Мендух Тачи. Анкетите не и даваат големи шанси на неговата партија на изборите, но Села и натаму ќе може да управува со Струга како градоначалник.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Љубе Бошкоски- Обединети за Македонија
По излегувањето од затвор, Бошкоски не е многу активен на политичката сцена. Првите месеци ги мина во изолација, а сега најавува учество на неговата Обединети за Македонија на предвремените избори. Прашањето е само... со кого? Засега се најавува соработка со ВМРО-НП на Георгиевски, но никој со сигурност не ја исклучува можноста дека двајцата би можеле да се вратат во прегратките на Груевски.