Канцеларката и покраинските премиери дискутираа околу враќањето на основните права на вакцинираните, но не донесоа конечна одлука. Темата останува и натаму, неа не треба да ја кочи никаква погрешно сфатена солидарност.
Реклама
Уште пред самитот на канцеларката и покраинските премиери, сѐ погласни беа барањата, на оние кои се вакцинирани против Ковид-19 и опоравените лица да им се вратат поголем дел од основните права. Околу седум проценти од населението имаат примено две дози, со што, според Институтот Роберт Кох, претставуваат незначителен ризик за пренесување на вирусите САРС-КоВ-2. И Германскиот совет за етика, поаѓајќи од во меѓувреме брзо растечкиот број на вакцинирани, се изјасни во оваа насока, но во момент кога сите луѓе ќе добијат можност да примат вакцина.
Контра стои аргументот: несолидарно е посебно кон младите луѓе, кои токму од обѕир кон постарите трпат ограничувања, а сега постарите први повторно да можат да живеат послободно, зашто тие се вакцинирани.
Оптоварување за сите
Но, факт е и тоа дека веројатно не постои човек кој во изминатите 14 месеци не страдаше и не трпеше ограничувања: луѓето без деца гледаа како училиштата остануваат отворени, без оглед што тоа предизвикуваше повисока инциденца. Родителите мораа да преминат кон работа од дома, без да е јасно како тоа да се усклади со згрижувањето на децата. Самците мораа да прифатат самотија во нивните четири ѕида, без контакти. Младите луѓе мораа да се откажат од своите планови за иднината, жителите на старските домови да се воздржат од видување со своите најблиски. Оваа пандемија за никого не беше лесна, тоа е она што ни е заедничко.
Дотолку е понеразбирливо таборското размислување – млади против стари, семејства против самци, вакцинирани против невакцинирани. Во прашање е заедничка визија – живот во најголема мера сличен на оној пред пандемијата. А секој чекор натаму е чекор во вистинскиот правец.
Пандемијата не треба да стане нова нормалност
Основните права не се првилегии, туку се нормалност. Никој кој сака да си ги врати не треба да се правда, туку тоа треба да го прават оние кои и натаму сакаат да ги ограничуваат. Зашто, сосема е нормално во една слободна држава, таа да може да се напушти и повторно да се врати во неа толку често и во момент кој се сака. Нормално е да се седи со пријатели на една маса, да се смее и дискутира. Нормално е ноќе да е дозволено да се излезе надвор, нормално е да се демонстрира за нешто.
Секој вакциниран човек, од кого произлегува минимална опасност за другите, мора овие права што побрзо повторно да ги добие, кога општата состојба со пандемијата тоа го дозволува.
Погрешно сфатена солидарност
Точно е: не е лесно да се гледа како вакцинирана постара двојка се враќа од одмор и без одење во карантин следниот ден смее нормално да си го продолжи животот, додека некој уште чека самиот да биде вакциниран. Но, никому нема да му биде ускратен карантин ако оваа двојка, без правна и логична подлога, мора да го отседи својот карантин. На ниеден млад човек нема да му бидат вратени замрзнатите планови за иднината ако некоја пензионерка не смее да се сретне да игра карти со три свои вакцинирани пријателки.
Краткорочно гледано, горко е и може да изгледа неправедно. Но, долгорочно на целото општество му носи нешто за нашите сами по себе разбирливи основни права фактички да станат нормалност колку што е можно побрзо. А токму таму сакаме сите ние да стигнеме.
Најголем дел од луѓето во изминатите месеци ги акцептираа мерките и се придржуваа кон нив, зашто ѝ користеа на заедницата. Истото се случува и со основните права – дури и тогаш кога ќе им бидат целосно вратени прво на поединци, а потоа на сѐ поголем број луѓе. Тоа ќе биде во полза на исцрпеното стопанство и на луѓето кои работат во фирмите, ќе им даде надеж и на оние кои подоцна ќе стигнат на ред.
И, ќе биде поттик да се вакцинираат што поголем број луѓе. И тоа е една форма на солидарност.
Вакцини- адути на човештвото против Ковид-19
Глобалната кампања за вакцинација против Ковид-19 зема сѐ поголем замав. Во различни земји, создадени се или на повидок се вакцини, кои сега се главно оружје на човештвото во справувањето со пандемијата.
Фотографија: Francis Dean/Dean Pictures/imago images
Бионтек/Фајзер: почеток на иРНК-револуцијата
Првата вакцина против Ковид-19, одобрена за употреба во САД и во ЕУ, беше вакцината на германските научници со турски корени Угур Шахин и неговата сопруга Озлем Туречи. Нивната фирма Бионтек од Мајнц влезе во сојуз со американскиот гигант Фајзер. Медиумите почнаа да зборуваат за „револуција“ во фармацевтската индустрија, откако е создадена првата иРНК вакцина.
Фотографија: Francis Dean/Dean Pictures/imago images
Модерна: родум од универзитетот Харвард
Американската компанија за биотехнологија Модерна е специјализирана и за РНК технологии, кои се сметаат за нов чекор во медицината. Нејзиното седиште се наоѓа во Кембриџ, Масачусетс, во близина на универзитетот Харвард, чии научници ја основаа компанијата во 2010 година. Вакцината на Модерна, создадена со финансиска поддршка од властите, беше втората корона-вакцина регистрирана во САД и во ЕУ.
Фотографија: Matthew Healey/AFP/Getty Images
АстраЗенека: „Оксфордската вакцина“
Научниците од Универзитетот Оксфорд во соработка со британско-шведската компанија АстраЗенека вршеа клинички испитувања и производство на нивната вакцина. Таа во голема мерка се користи во Велика Британија, ги исполнува условите во ЕУ и активно се користи во земјите во развој, бидејќи „вакцината од Оксфорд“ има многу ниска цена. Така, таа се произведува во Индија за локалниот пазар и за извоз.
Фотографија: Channi Anand/AP/picture alliance
Спутник V: првата одобрена вакцина во светот
Во август 2020, Русија објави дека прва во светот регистрирала вакцина против коронавирусот наречена Спутник V. Масовната вакцинација на руското население официјално започна во јануари 2021. Оваа векторска вакцина, изработена од научниците од Московскиот центар Гамалеја, се промовира на странските пазари од страна на Рускиот фонд за директни инвестиции.
Фотографија: Aizar Raldes/AFP/Getty Images
Џонсон и Џонсон: доволна е една доза
Американска корпорација Џонсон и Џонсон е еден од шесте производители на корона-вакцини со кои ЕУ склучи прелиминарни договори за снабдување. Од нејзината векторска вакцина потребна е само една доза, а не две како останатите и се чува во конвенционални фрижидери. За ЕУ оваа вакцина, која доби дозвола за употреба на 11.03. ќе ја произведува белгиската сестринска фирма на Џонсон и Џонсон - Јансен.
Фотографија: Johnson/AP/picture alliance
Синовак: тивкиот конкурент од Кина
Без многу врева и детални извештаи за клиничките испитувања, Кина разви најмалку три вакцини. Една од нив, создадена од деактивиран коронавирус, Синовак Биотек ја тестираше во неколку азиски земји, вклучувајќи ја и Индонезија, која потоа веднаш ја нарача. Да им даде пример на своите сонародници, претседателот на Индонезија, Џоко Видодо, прв се вакцинираше.
Фотографија: Laily Rachev/Biro Pers Sekretariat Presiden
Синофарм: Првата кинеска вакцина
Станува за вакцина со „деактивиран“ вирус која државната компанија ја разви во соработка со Институтот за вирологија од Вухан. Овој вид на вакцини се користи веќе со децении, со добри резултати во пракса. Вакцината која веќе се користи во Србија и во Унгарија, беше првата која доби одобрение за употреба од кинеските власти.
Американската фармацевтска компанија Новавакс објави дека нејзината вакцина е 96 процентно ефикасна против оригиналниот вирус и 86 проценти против британскиот сој. Тоа произлегува од студијата што Новавакс ја спроведуваше во Велика Британија. Вакцината може да биде одобрена за употреба во САД уште во мај, доколку властите утврдат дека податоците од Велика Британија се доволни, соопшти компанијата.
Фотографија: Justin Tallis/AFP/ Getty Images
КјурВак: Печатач за вакцини на Тесла
Втората германска иРНК вакцина, која се очекува да биде регистрирана до лето, ќе биде произведена и извезена на глобално ниво од компанијата КјурВак од Тибинген, во партнерство со концернот Баер. Но, ќе биде можно таа да се направи директно во клиниките ширум светот. Елон Маск (втор од лево) демонстрираше мобилен печатач на вакцини создаден од германската сестринска фирма Тесла Громан.
Фотографија: picture-alliance/dpa/T. Schwarz
Санофи: два неуспеха и помош за Европска унија
Француската компанија Санофи е еден од најголемите светски производители на вакцини. Но, овојпат тоа не и' успеа - двапати: ни заедничкиот развој со британската ГлаксоСмитКлајн, ниту обидот за создавање иРНК вакцина досега не дадоа резултати. За да помогне во обезбедувањето на вакцини за земјите од ЕУ, нејзината фабрика во Франкфурт на Мајна ќе произведе 125 милиони дози од вакцината на Фајзер.