Повеќе од 70 години по смртта на Хитлер, реликвиите на неговото владеење и натаму се откриваат во цркви и јавни објекти низ цела Германија. Треба ли да се уништат или да се сочуваат како сведоштво?
Фотографија: picture-alliance /dpa/U. Anspach
Реклама
Кога Зигрид Петерс, органистка во 1,000 години старата селска црква во југозападна Германија, слушнала дека едно од црковните ѕвона има свастика и нацистички натпис на него, се стаписала. „Не може да крштевате бебиња под ѕвоно со натпис 'Сѐ за татковината'“, вели пензионираната учителка по музика. Младоженци и невести од Херксхајм, живописно винско село, се венчаваат со звуците на ѕвоното инсталирано во црквата во 1934 година, со децении. „Никој од нив не знаел за тоа“, вели Петерс.
Сега знаат. Контроверзата: што да се прави со нацистичкото ѕвоно во Херксхајм стигна и до домашните и до меѓународните медиуми изминативе месеци.
Црковниот свештеник, Хелмут Мајхард, не може да сфати зошто толкава врева. „Што се однесува до мене, тоа е денацификувано со самото тоа што повеќе не е поврзано со никакво почитување“.
Не го поправај, ако не е расипано
Градоначалникот Роналд Бекер се согласува и сака да го задржи ѕвонот. „Ако нешто функционира добро, зошто да го менувате?“, вели тој. Гребењето на натписот ќе го намали акустичниот квалитет, тврди тој. Тоа е историско звоно, и селото треба да си ја почитува историјата.
Црквата во Херксхајм не е единствениот случај во кој остатоци од нацистичката ера намерно се чуваат. Црква во баварскиот град Хоф, отворена во 1939 година има фреска на која е Исус, а до него човек кој неодоливо потсетува на Хитлер, со црни чизми под својата облека. Црквата одлучи да ја задржи.
Слични дебати се водат во многу други германски градови и села. Оставнината на Хитлер изненадувачки преживува во бројни цркви, јавни згради, улици, касарни, па дури и училишта.
Родната куќа на Хитлер во Браунау, АвстријаФотографија: picture alliance/dpa/M. Röder
Германската министерка за одбрана Урсула фон дер Лајен минатата година нареди преименување на неколку касарни кои се уште носеа имиња на офицери од Втората светска војна, меѓу нив и фелдмаршарлот Ервин Ромел. В0 2014 година, училиштето „Вернер фон Браун“, именувано по таткото на ракетата В2, конечно го смени своето име. Нацистичката пропаганда е забранета
Продаден „мобилниот“ телефон од Хитлер
00:34
This browser does not support the video element.
Дилемата опстојува иако нацистичките симболи беа забранети во Германија веднаш по војната, а планот за денацификација на сојузниците предвидуваше нивно целосно отстранување. Беа бришени сите физички траги од владеењето на Хитлер. Огромната свастика во Нирнберг беше разнесена со ракета. Вилата на Хитлер во Берхтесгаден беше дигната во воздух, а неговата канцеларија во Берлин срамнета со земја. Се уништуваа и бункери, иако ги имаше толку многу и беа толку добро изградени, што илјадници преживеаја.
Предупредување за следните генерации
Иако некои симболи од тој период преживеале и како резултат на тивок отпор од поддржувачи на нацистите во поствоениот период, останатите не преживеале од намера, туку затоа што останале незабележани или заборавени.
Локалниот историчар од Херксхајм, Ерик Хас смета дека нацистичките симболи треба да бидат сочувани, сѐ додека не се користат за глорификација на ерата на Хитлер, и со тоа да станат предупредување за следните генерации.
„Не смееме да го туркаме нашето темно минато под тепих и да го поттиснуваме. Тоа ќе биде најлесниот начин, но според мене- погрешен. За жал многу млади луѓе не знаат многу за нацистичката ера во нашето село“, вели тој за ДВ.
Јоханес Тухел, директор на Меморијалниот центар на германскиот отпор во Берлин, е скептичен околу вредноста на нацистичките реликвии. „Според мене, овие реликвии не се важни. Не е ништо ново дека постоел процес на престројување на црквата во ерата на нацизмот. Не ви се потребни нешта за да го илустрирате тоа“, вели тој.
Касарна која го носи името на Ервин Ромел во ДорнштатФотографија: picture-alliance/dpa/S. Puchner
Изненадувачка игнорантност меѓу младите
Но, многу млади Германци се игнорантни кон ова поглавје од ова поглавје од нивната историја, иако за тоа учат на училиште и постојано се информира преку ТВ документарци, филмови и во медиумите, вели Виланд Гибел, издавач кој постави нова изложба за Хитлер во Берлин. Гибел вели дека, судејќи според прашањата поставени за време на обиколките, бил изненаден од тоа колку неинформирани биле посетителите за нацистичката ера, а особено учениците и тинејџерите.
„Нашето искуство покажува дека голем дел од населението не знае многу за историјата и мора постојано да биде потсетувано за тоа. „Овие нацистички реликвии се како семејна историја. Доколку ги држите во тајност лоши нешта повторно ќе почнат да се случуваат“.
Резба на нацистички војник покрај Исус во црквата Мартин Лутер во БерлинФотографија: DW/D. Crossland
Гибел и неговите соработници добивале погрешни прашања, меѓудругите, и како Хитлер успеал да побегне во Аргентина за време на војната, кој ги убивал нацистите во гасни комори, зошто Евреите го финансирале Хитлер, и сл.
Околу 1,000 цркви биле реновирани или одново изградени откако Хитлер ја преземал власта во 1933 година, а измените ја одсликувале силината со која земјата, и многу свештеници, ја прифатиле идеологијата. Дури и славната катедрала во Келн содржи блокови во кои се изгравирани свастики.
Да не се повтори: Споменици на теророт
По завршувањето на Втората светска војна, на 8 мај 1945, Германија започна процес на осознавање на нацистичката диктатура и на нејзините злосторства. Спомениците не дозволуваат да бидат заборавени милионите жртви.
Фотографија: picture-alliance/dpa/Sven Hoppe
Дахау
Нацистичкиот режим го отвори првиот концетрационен логор во Дахау, во близина на Минхен. Само неколку недели по доаѓањето на власт на Хитлер, тој беше искористен од паравоените СС-формации за затворање, измачување и убивање на политичките ривали. Дахау исто така послужи како модел за другите нацистички логори кои уследија.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Нацистичките митингашки простори
Нирнберг беше домаќин на најголемите митинзи на нацистичката пропаганда од 1933 година до почетокот на војната. Годишниот конгрес на нацистите, како и митинзите со по 200 илјади учесници се одржуваа на просторот од 11 квадратни километри. Денес, недовршената конгресна сала служи како документациски центар и музеј.
Фотографија: picture-alliance/Daniel Karmann
Вилата Ванзе
Вилата на берлинското езеро Ванзе беше клучна во планирањето на холокаустот. 15 членови на нацистичката влада и на раководството на СС се состанаа тука на 20 јануари 1942 година, за да го испланираат т.н. „Конечно решение“- депортацијата и уништувањето на сите Евреи на териториите окупирани од Германците. Во 1992 година вилата беше пренаменета во меморијал и музеј.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Берген-Белзен
Концентрациониот логор Берген-Белзен во Долна Саксонија првично беше изграден како логор за воени заробеници, пред да стане концентрационен логор. Затворениците кои биле премногу болни за да работат биле носени тука, и многумина починале од болести. Една од 50-те илјади жртви била и Ана Франк, еврејското девојче кое постхумно се здоби со меѓународна слава со својот дневник.
Фотографија: picture alliance/Klaus Nowottnick
Споменик на германскиот отпор
Зградата Бендерблок во Берлин била седиште на групата на воениот отпор. На 20 јули 1944, група офицери на Вермахтот, под раководство на полковникот Класу фон Штауфенберг, изведоа неуспешен атентат врз Хитлер. Водачите на заговорот експресно беа егзекутирани во дворот на Бендерблок, кој е денес споменик на отпорот.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Центарот за евтаназија Хадамар
Од 1941 година, луѓето со физички и ментален хендикеп биле убивани во психијатриската болница во Хадамар, во покраината Хесен. Прогласени за „непожелни“ од страна на нацистите, околу 15 илјади луѓе биле убиени со задушување со јаглероден моноксид или со инјекција. Повеќе од 70 илјади луѓе биле убиени во Германија во рамките на програмата на нацистите за евтаназија.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Меморијал на холокаустот
Лоциран во близина на Бранденбуршката порта во Берлин, Меморијалот на убиените Евреи во Европа беше отворен 60 години по крајот на војната. Архитектот Петер Ајзенман креираше поле со 2,711 бетонски плочи. Во подземјето се испишани имињата на сите познати жртви на холокаустот.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Споменик на прогонуваните хомосексуалци
Недалеку од Меморијалот на холокаустот во Берлин, се наоѓа споменикот за илјадниците хомосексуалци прогоновауни од нацистите меѓу 1933 и 1945 година. Споменикот висок четири метри, со прозорец кој наизменично покажува двајца мажи и две жени како се бакнуваат, беше отворен во мај 2008 година.
Фотографија: picture alliance/Markus C. Hurek
Меморијал на Синтите и Ромите
Спроти зградата на Рајхстагот во Берлин, паркот отворен во 2012 година е и споменик за над 500 илјади убиени Синти и Роми од страна на нацистите. Околу меморијалниот базен испишана е поемата „Аушвиц“ на ромскиот поет Сантино Спринели на три јазици: англиски, германски и ромски.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Спомен-плочки пред куќите на Евреите
Во 1990, уметникот Гинтер Демних започна со проект за соочување со нацистичкото минато. Спомен-плочки од месинг беа поставени пред куќи на жртвите на нацистите, со нивни лични податоци. Повеќе од 45 илјади „спомен плочки“ беа поставени во 18 земји во Европа - тоа е најголем децентрализиран музеј на холокаустот во светот.
Фотографија: picture-alliance/dpa
„Кафеавата Куќа“ во Минхен
Веднаш до канцеларијата на Хитлер (Führerbau), седиштето на Нацистичката партија на Германија се наоѓала во „Кафеавата Куќа“ во Минхен. На нејзино место сега е поставена бела коцка. Нов „Документарен центар за историјата на националсоцијализмот“ е отворен на 30 април 2015, 70 години по ослободувањето од нацистичкиот режим.