Кој може мене, на сестра ми и мајка ми, да ни објасни од што почина татко ми, ако „нема корона“? Луѓе веруваат оти вирусот не постои, само затоа што не можат да го видат со голо око, вели новинарот Михајлоски
Реклама
„Не постои коронавирус, тоа е обичен грип!“. Колку пати сте ја слушнале оваа реченица? Скопјанката В.Р. (47) вели дека ја слуша речиси секој ден во нејзината непосредна околина.
„Ја шират необразовани лица, но за жал, некогаш ја слушам и од образовани“, објаснува таа за ДВ. Со личен пример на заштита и мерки за дезинфекција, секој ден се обидува да го едуцира непосредното соседство за превенција од корона вирусот. Нејзината мотивација е уште поголема откако токму во општината каде што живее, во последниве неколку дена расте бројот на новозараени.
„Дури и по зголемениот број на новозаразени, не го менуваат однесувањето. Има голема неодговорност и опуштеност. Си остануваат на ставот дека нема никаков вирус, или дека Бог ги чува, или дека тоа е глобална манипулација за ширење страв што ја прават светски моќници заради нивен профит, и други приказнии. Некои, во недостиг од рационален одговор за негирањето на вирусот, ме прашуваат: Познаваш ли ти барем еден од заразените, си видела ли некого?“, објаснува таа.
Каде сѐ демне коронавирусот?
Коронавирус насекаде! Можеби дури и на пиперките, билетот за возење, сопственото домашно милениче. Што воопшто смеам да допирам? Ова вознемирувачко прашање си го поставуваат многумина. Еве неколку смирувачки одговори:
Досега познатите коронавируси остануваат опасни на површини како кваките околу четири-пет денови. Како и другите инфекции преку капки и SARS-CoV-2 се пренесува преку рацете и површините кои се допираат често во текот на денот. Иако вирусот е нов и затоа е прилично непознат, експертите сметаат дека и за него важат многу резултати од истражувања на други, веќе познати коронавируси.
Затоа, треба да се биде претпазлив и кога се руча во кантината на работното место - доколку таа одамна не е веќе затворена. Коронавирусите во основа можат преку кивање или кашлање на инфицирано лице да завршат на приборот за јадење или чиниите. Германскиот институт за проценка на ризици (БфР) меѓутоа пишува дека „досега не се познати инфекции со SARS-CoV-2 кои се појавиле со ваков начин на пренос“
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Kalaene
Страв од увозна стока?
Дали родителите мора да се плашат од инфекција преку играчки од увоз? Не, велат од БфР. Досега нема случаи на инфицирани лица за кои е докажано дека се заразиле преку увезени играчки или друга стока. Експертите сметаат дека вирусите немаат голема стабилност при промена на животната средина. Предизвикувачот на болеста е опасен повеќе денови пред сѐ во услови на студ и голема влажност на воздухот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Gollnow
Пакети полни вируси
Коронавирусите кои го напаѓаат човекот не се особено стабилни на суви површини. Со оглед на тоа што стабилноста на вирусите надвор од човечкиот организам зависи од могу фактори, како темпертурата и влажноста на воздухот, БфР ја смета инфекцијата по пошта за „главно неверојатна“. Сепак, институтот признава дека сѐ уште не располага со точни податоци за SARS-CoV-2.
Фотографија: picture-alliance/dpa/M. Becker
Вирусен пинг-понг со домашното милениче?
Дали моето куче може да ме зарази мене или јас да го заразам него? Ризикот домашните миленичиња да се заразат од коронавирус е оценет како низок од страна на експертите. Но, тој не може сосема да се исклучи. Самите животни не покажуваат симптоми, значи не заболуваат. Но, доколку се инфицирани тие може преку својот здив, плунка, повраќање, урина да го пренесуваат вирусот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/AP/A. Tarantino
Опасен зеленчук?
Пренесување на SARS-CoV-2 преку контаминирани прехранбени продукти, според БфР, не е веројатно. Досега нема докажани случаи на инфицирање на ваков начин. Темелно миење на рацете пред подготовка на оброкот, и во времиња пред и по коронавирусот, е нешто што се подразбира. Со оглед на тоа што вирусите се чувствителни на топлина, загревањето на намирниците натамошно го намалува ризикот од инфекција.
Досега познатите САРС и МЕРС коронавируси не сакаат топлина, но се прилично отпорни на студ. Тие може да останат опасни дури две години на температури од минус 20 степени Целзиусови. БфР меѓутоа смирува: досега нема укажувања за ланец на инфекции со SARS-CoV-2 преку конзумирање храна, вклучително и замрзнати продукти.
Избувнувањето на КОВИД-19 има и едно добро: Кина забрани храна од диви животни. Сѐ укажува на тоа дека новиот коронавирус врз човекот е пренесен од лилјаци. Лилјаците за тоа не се виновни, зашто веројатно завршиле во супа против своја волја. Но, борбата против SARS-CoV-2 ќе трае многу подолго и ќе биде потешка од ослободувањето од храна од диви животни.
Фотографија: picture-alliance/Photoshot/H. Huan
8 фотографии1 | 8
Секој може да биде инфициран
Се чини дека токму поради ваквиот ирационален сомнеж, деновиве и Клиниката за инфективни болести ги отвори вратите за новинарски екипи. Дали и колку страдањата на заболените од Ковид-19 ќе ја сменат перцепцијата на скептиците, се уште е неизвесно.
„Мене ми е просто неверојатно, колку луѓето по сѐ што гледаат дека се случува кај нас и во светот, сѐ уште може да бидат толку скептични", вели новинарот Гоце Михајлоски, кој пред повеќе од еден месец ја искуси разорноста на вирусот, и ја доби битката со него. За жал, не и неговиот татко.
„Искуството на моето семејство покажа дека вирусот е како руски рулет. Кога ќе влезе во еден дом, не можеш да предвидиш кого и колку ќе повреди. Некој може да помине со лесно, како што беше случајот со мајка ми и сестра ми. Некој може да заврши во болница, како јас, а некој и трагично, како татко ми. Не му посакувам на никого на своја кожа да се увери дека, не само што вирусот постои, туку и дека е крајно непредвидлив и може буквално да убие за неколку дена. Таков беше случајот со татко ми. Тој беше сосема здрав и силен човек на 63 години, а почина единствено како последица на страшното воспаление кое неверојатно брзо му ги уништи белите дробови“, објаснува Михајлоски.
Денес му изгледа неверојатно што по сите пандемиски слики и биланси, дел од луѓето сѐ уште се толку скептични.
„Кој може мене, на сестра ми и на мајка ми, да ни објасни од што почина татко ми, ако ‘нема корона'? Многу ми е жал што луѓето кои не веруваат дека вирусот постои, само поради тоа што не можат да го видат со голо око, не ги почитуваат препораките и на таков начин прво го ризикуваат својот и животот на своите најблиски, а потоа и животот на пошироката заедница. Очигледно тоа е дел од нашиот менталитет, а оваа криза покажа дека тука нема разлика во етничката и верската припадност“, оценува Михајлоски.
Големиот број непознаници за новиот вирус, создава впечаток дека тој ги напаѓа повозрасните или лицата кои имаат и други заболувања, па оние кои се чувствуваат здрави веруваат дека не се мета на невидливиот непријател. Но, тоа е првата заблуда.
„Искрено, додека ги имав симптомите дома - покачена температура и исцрпувачка треска, но и потоа кога бев хоспитализиран, не се плашев за животот колку што се плашам сега, гледано од денешна перспектива. Тогаш, крајот на март и почетокот на април, од тоа што го слушав и читав, мислев дека вирусот може да биде фатален само за стари и болни. Но, и искуството со татко ми, а и тоа што имав прилика да го видам во болница, покажа дека нема правила. Буквално секој може да биде инфициран, а болеста потоа е крајно непредвидлива. Имаше луѓе на кои само неколку часа состојбата драматично им се влошуваше. Од што зависи исходот, веројатно науката допрва ќе даде одговори, но мене ми е јасно дека имав многу среќа што излегов жив“, укажува Михајлоски.
Од Азија кон Европа: Походот на заштитните маски против коронавирус
Прво важеа за неефикасни и збунувачки, но се‘ повеќе земји во меѓувреме воведуваат правило за носење заштитни маски против ширењето на коронавирусот. За победоносниот поход на маските, започнат во Азија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/U. Zucchi
Ракавици, мобилен телефон, заштитна маска
Дали и во Германија ќе се воведе обврска за носење заштитна маска? По консеквентната употреба во Азија, институтот Роберт Кох препорача нејзино носење и во Германија. Јена е првиот град кој ја водведе оваа мерка, од 6 април во супермаркетите и јавниот сообраќај таму таа е задолжителна. Како заштита се прифаќа и шал или марамче на устата.
Фотографија: Imago Images/Sven Simon/F. Hoermann
Подарок за пожарникарите
Со оглед на големиот недостиг на заштитни маски, луѓето и институциите се снаоѓаат и сами. На Јутјуб и на Твитер под хаштагот „maskeauf“ многумина демонстрираат колку е едноставно да се изработи маска. Меѓу нив е и професионалната шивачка од Државниот театар Котбус, Керстин Бохов. Маските кои ги изработува оваа костимографка се наменети за пожарникарската служба и за Црвениот крст во Германија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/P. Pleul
Плетени маски
Уметничката Манша Фридрих плете маски за заштита од коронавирус. Нејзините маски се украсени со мотиви на насмеани лица, животни, сонце. Внатрешната страна на маските може да се менува. Уметничката од Хановер не дозволува корона-кризата да ѝ го расипе расположението.
Чешка и Словачка се отидени чекор понапред, таму уште на средината на март е воведена обврска за носење заштитни маски. Оној кој влегува во супермаркет или градски превоз, мора да носи маска. Словачката претседателка Зузана Чапутова и премиерот Игор Матович предничат со добар пример. И Австрија во меѓувреме воведе обврска за носење маски во супермаркет.
Фотографија: Reuters/M. Svitok
Будење на пролетта во Кина
Во Кина заштитните маски одамна се задолжителни за граѓаните. Оваа двојка, без оглед на кризата со коронавирус и ригидните контроли, не сака да се откаже од романтика. Двајцата занесено танцуваат на пролетното сонце и сигурно забораваат на сите останати околу себе.
Фотографија: AFP
Израел не дозволува исклучоци
И во Израел во сила се драстични ограничувања на движењето, кои ги воведе премиерот Бенјамин Нетанјаху, а се контролирани од полицијата и од војската. Кон нив мора да се придржуваат и ортодоксните Евреи. Во квартот Меа Шерим во Ерусалим, еден вооружен полицаец му наложува на својот ултраортодоксен сограѓанин да се прибере дома.
Фотографија: picture-lliance/dpa/I. Yefimovich
Уметност во Појасот Газа
Во густо населениот Појас Газа, уметниците се обидуваат да ги мотивираат граѓаните. Во квартот Шујаија, тие украсуваат заштитни маски со различни мотиви. Владата во Појасот Газа воведе ограничување за движењето на населението и забрана за одржување на сите манифестации. И т.н. „Марш на враќањето“, кој секоја година преку масовни протести се одржува на границата кон Израел, годинава е откажан.
Фотографија: Imago Images/ZUMA Wire/A. Hasaballah
Колумбиски „силници“
Во Колумбија на маските доминираат драстични и впечатливи мотиви. Вилиците на маските на двајцата полицајци се чини се инспирирани од колосот Хулк. Хулк е главната фигура во стрипот на Стен Ли и Џек Кирби, објавен во 1962 година. Приказната за неверојатниот Хулк е адаптирана во бројни филмови и серии.
Фотографија: AFP/L. Robayo
Макрон ќе се справува со недостигот од маски
Францускиот претседател посети фабрика за производство на заштитна облека и маски во Сент-Бартоломи д‘Анжу. Стотици лекари ја критикуваат владата што не набави доволни количини заштитна облека во време на епидемијата на коронавирус, но многумина од нив сепак работат, дури и без заштита. Емануел Макрон планира потребата од заштитна опрема да ја покрие со домашно производство до крајот на годинава.
Фотографија: Getty Images/AFP/L. Venance
9 фотографии1 | 9
Битка против лажните вести
Оваа, но и пораките на други лица кои се соочиле со вурусот, би требало да помогнат во подигнувањето на јавната свест за индивидуална заштита. Паралелно со тоа, од клучно значење е и битката против лажните вести и теории на заговор, кои ги саботираат напорите за заштита од вирусот.
Токму на ова вчера се осврна и вицепремиерот за европски прашања, Бујар Османи, во интервју на ТВ „Телма“, посочувајќи дека е најважно подигањето на индивидуалната свест на граѓаните за да ја увидат опасноста на вирусот.
„Лично сметам дека колективните рестриктивни мерки не можат да бидат посилни од индивидуалните мерки за заштита. Не може на ниту еден начин да се наметне личната хигиена, држењето дистанца и носењето маска. Треба да се работи на подигнување на индивидуалната свест дека секој треба да си го штити својот праг за да не влезе вирусот во неговиот дом", истакна Османи. Тој потенцираше дека во моментов е многу важна борбата против лажните вести, кои се обидуваат да ја злоупотребат психичката фрагилност на луѓето за да наметнат конспиративни теории.
Кои животни го пренесуваат коронавирусот?
Неодамнешна студија открива дека мачките можат да бидат заразени со Ковид-19, и можат да им го пренесуваат вирусот на други животни- во лабораторски услови. Кај другите домашни животни, ризикот е помал.
Фотографија: picture-alliance/F. Herrmann
Да се галат или не?
Истражувачите на Ветеринарниот институт Харбин во Кина открија дека коронавирусот може да се пренесува меѓу мачки. Домашните мачки исто така можат да го пренесуваат вирусот натаму на други животни, но тоа не е лесно, вели Хуалан Чен, водечки истражувач во студијата која беше објавена во журналот "bioRxiv" на 31 март годинава.
Фотографија: picture-alliance/dpa/K-W. Friedrich
Без грижа
Но нема потреба од паника меѓу сопствениците на мачки, затоа што тие не се заразни долго време. Сепак, сопствениците на мачки со хронични болести, или постарите, треба привремено да ги ограничат контактите доколку мачките слободно го напуштаат домот. Здравите луѓе треба да ги мијат рацете откако ќе ги погалат.
Фотографија: picture-alliance/imageBroker
Кучињата се безбедни
За разлика од мачките, вирусот не може лесно да се реплицира кај кучињата, тврдат истражувачите. Оттука, слободно шетајте го и негувајте го вашиот пес.
Фотографија: DW/F. Schmidt
Кој кого заразува?
Оваа домашна свиња која шета низ улиците на Рим не треба да се плаши од кучиња. А и кучето нема потреба да стравува од својот забрефтан ривал. Ветерираните тврдат дека свињите не се сметаат за природен резервоар за коронавирусот.
Фотографија: Reuters/A. Lingria
Карантин за ласиците
Кај овие цицачи од групата Мустилида состојбата е поинаква. Хуалан Чен ги истражувал и ласиците и утврдил дека и тие го шират Ковид-19, исто како и мачките. Ширењето меѓу животните се случува преку респираторни капки. Истражувачите го пронашле вирусот во брисеви земени од грлото и носот на ласиците, но не откриле инфекција на белите дробови.
Научниците велат дека нема никаква опасност за одгледувачите на живина, како овој трговец во Вухан, Кина, каде беше откриен првиот случај на коронавирусот. Луѓето немаат за што да се грижат затоа што кокошките се практично имуни на Ковид-19, како и патките и другите слични видови.
Фотографија: Getty Images/China Photos
Кога луѓето се опасност за животните
Луѓето можат да се заразат од животни, но се случува и обратното. Четиригодишната малајска тигрица Надја од Зоолошката градина во Њујорк имаше позитивен тест на коронавирусот „Ова е првпат диво животно да се зарази од Ковид-19 од човек“, изјави главниот ветеринар на Зоолошката Пол Кале.
Фотографија: Reuters/WCS
Дали лилјаците се неправедно обвинети?
Лилјаците се сметаат за најверојатно преносници на Ковид-19, но ветеринарите веруваат дека во декември 2019 некое друго животно се јавило во Вухан како посредник меѓу нив и луѓето. Можеби ласиците или мачките?
Панголините се под сомнеж дека го пренесуваат вирусот. Истражувачи од Хонг Конг, Кина и Австралија го откриле вирусот во малезискиот панголин кој имал големи сличности со оној забележан кај човекот.