Груевски наводно доставил барање за симнување на имунитетот до собраниската Комисија за мандатно-имунитетни прашања. Собранискиот спикер вели- според процедурата, такво барање се доставува до претседателот на парламентот
Реклама
Со барање адресирано до собраниската Комисија за мандатно-имунитетни прашања, пратеникот на ВМРО-ДПМНЕ, Никола Груевски, побарал да му биде симнат пратеничкиот имунитет, неофицијално дознава Дојче веле. Барањето следи по обвиненијата што ги поденесе Специјалното јавно обвинителство, од кои Груевски е осомничен во четири: „Титаник“ (за изборни измами), „ТНТ“ (за уривањето на „Космос“), „Тенк“ (за набавка на „мерцедес“) и “Траекторија“ (за изградба на автопат). Во експертската јавност ваквото барање на Груевски се толкува како негов обид да избегне расправа во Комисијата и на пленарна седница за обвиненијата подигнати против него.
Претседателот на Собранието, Талат Џафери, утрово за Дојче веле изјави дека нема информација дали такво барање од пратеникот Груевски е доставено до собраниската Комисија.
„Ако такво барање навистина е доставено до Комсијата, тогаш процедурата е згрешена. Тоа се доставува до претседателот на Собранието, кој потоа го доставува до пратениците, што воедно значи и налог надлежната Комисија да расправа за него. Таква е процедурата. До овој момент јас немам добиено такво барање од пратеникот Никола Груевски“, изјави утрово претседателот на парламентот, Талат Џафери.
Но, не е исклучено дека тоа барање може да стигне во текот на денот, а според правни експерти, процедурата преку Собранието не е единствен начин да се симне нечиј пратенички имунитет, бидејќи осомниченото лице и пред надлежен орган усно може да се изјасни дека во постапката нема да се повикува на имунитетот, односно дека се откажува од него.
Три капитални истраги
Вниманието на целата јавност од вчера е насочено кон Кривичниот суд, каде за одредени предмети се уште течат рокови за одговор на барањата на Специјалното јавно обвинителство, откако оваа институција поднесе 17 обвиненија за 94 осомничени, од кои за дел побара мерки притвор, а за дел мерки на претпазливост. Синоќа, на два часа пред истекот на крајниот законски рок за подигање обвиненија (30 јуни), околу 21 часот и 30 минути СЈО во Кривичниот суд Скопје ги предаде доказите за предметите „Титаник“, „Таргет“ и „Тврдина“, кои како што соопшти судот, електронски веќе се распоредени на оценка кај судиите Ивица Стефановски и Горан Бошевски. Со оглед дека во двата предмета до судот се доставени и предлози за определување мерки за обезбедување присуство, предметите се доделени во работа на Кривичните совети, кои треба да одлучат за барањата.
Во „Титаник“ осомничените се товарат за изборни измами и нерегуларности, а во „Таргет“ и „Тврдина“ кои сега се споени во еден предмет - за незаконско следење на комуникациите и за уништување на опремата во УБК со која било сторено кривичното дело. Токму за овие случаи СЈО бара судот да определи мерка притвор: за Никола Груевски во врска со предметот „Титаник“, а за Сашо Мијалков за “Тврдина“ и „Таргет“.
Изречени мерки на претпазливост
За предметите кои беа доставени и распоредени кај судии претходниот ден, Кривичниот суд досега изрече четири мерки на претпазливост од пет случаи за кои одлучувал. Заради постоење основано сомнение дека сторила кривично дело - даночно затајување, Судот го прифати барањето на СЈО и изрече мерки за претпазливост за осомничената И.Т. во предметот „Тифани“: привремено одземање на патна исправа, забрана за издавање на нова патна или друга исправа за преминување на државната граница, и обврска секој работен понеделеник во месецот да се јавува кај надлежно лице во Основниот суд Скопје 1. Истата мерка е прифатена и за осомничените во предметот „Тревник“ (З.П. и С.П.) за кои постои основано сомнение дека сториле кривично дело - бесправно градење. Сугот не го прифати барањето на СЈО за мерка притвор за Д.П.Л. осомничен во предметот „Тотал“ за кривично дело - даночно затајување, и му определи мерки за претпазливост: јавување во судот, привремено одземање на патна исправа, забрана за преминување на државната граница и забрана за преземање на определни работни активности кои се поврзани со кривичното дело. Истите мерки судот ги определи и за И.А. осомничен во предметот „Тортура“ за кривично дело - мачење и друго сурово, нечовечко или понижувачко постапување и казнување. Судот вечера не определи марки на претпазливост единствено за Е.А. осомничен во „Титаник“ за кривично дело уништување на изборен материјал, и предлогот на СЈО го одби како „неоснован“. Против овие решенија дозволено е право на жалба до Апелацискиот суд, во рок од три дена од приемот на решението.
Преку системот за автоматска распределба предметите под имињата „Тотал“, „Тревник“, „Тифани“, „Титаник“ и „Тортура“ беа доделени кај судијата Моника Бахчовановска. Предметите кои се во надлежност на Оддлението за организиран криминал беа доделени на шест судии: „Тарифа“ кај Лидија Петровска, „Трезор “ и „ Тенк“ кај Горан Бошевски, „Титаник 2“ кај Верка Петковска, „Топлик“ кај Ленка Давитковска, „Тендери“ кај Ивица Стефановски, а „Траекторија“ и „ТНТ“ кај Татјана Михајлова.
Сите истраги на македонското СЈО
Таргет, Титаник, Тортура, ТНТ, Транспортер, Тврдина, Трезор, Топлик, Тендери, Тарифа и Тенк се 11-те случаи кои досега ги отвори СЈО. Осомничени или обвинети се многу актуелни и поранешни државни и локални функционери.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Катица Јанева
Катица Јанева беше избрана за Специјален Јавен обвинител на 15 септември 2015 година од страна на Советот на јавните обвинители, а нејзиниот тим се комплетираше со уште 12 обвинители на 4 ноември лани. Нејзиниот избор беше дел од Договорот од Пржино за што согласност дадоа сите лидери на политички партии и големо мнозинство пратеници во Собранието.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Од шионажа до злосторничко здружување
Заклучно со март годинава, во првиот шестмесечен период од работењето, СЈО отворило вкупно 30 предмети против 80 лица. Кривичните дела кои им се ставаат на товар на осомничените и обвинетите се движат од Повреда на избирачко право, Злоупотреба на службена положба до Насилство, Шпионажа и Злосторничко здружување.
Фотографија: MIA
Обработка на прислушуваните материјали
Во септември годинава, СЈО го претстави и вториот шестмесечен извештај за својата работа. Во меѓувреме, ова обвинителство брои 74 вработени. Во тој период, обвинителите преслушале и обработиле 55.240 аудио фајлови, односно 12 проценти од вкупно добиените прислушкувани материјали.
Фотографија: picture-alliance/dpa/C. Charisius
Насилство и фалсификат
Паралелно со поднесениот втор Извештај за својата работа, СЈО ги обелодени и првите две обвиненија. Во првиот предмет, обвинети се седум лица - службеници на УБК кои го уништиле доказниот материјал за неовластеното прислушување. Во вториот, обвинети се 14 лица кои го поттикнувале или извршиле насилство при протестите пред општина Центар во јуни 2013 година. Меѓу нив е и експремиерот Груевски.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Меѓународна поддршка
СЈО во меѓувреме добива отворена поддршка од претставниците на меѓународната заедница. Шефот на германската дипломатија Франк-Валтер Штајнмајер на 1 септември годинава порача дека е важно „СЈО да може непречено да продолжи со својата работа за разјаснување на обвинувањата за злоупотреба на моќта, за повторно да се засили довербата на македонското население во демократските институции на земјата“.
Фотографија: Reuters/I. Kalnins
Титаник- број 1.
Во февруари 2016, СЈО го обзнани својот прв случај, за изборни измами за кои постои сомнеж дека ги извршувала група која ја предводеле ексминистерката Јанкулоска, ексминистерот за транспорт Јанакиески и секретарот на Владата, Божиновски. Осомничени се за криминализација на изборниот процес со незаконско издавање лични карти и вметнување во избирачкиот список на лица, како и насилство, поткуп...
Фотографија: Petr Stojanovski
ТНТ- Како се уриваше Космос
Во април 2016 година беше отворен случајот за незаконското уривање на комлексот „Космос“ на бизнисменот Фијат Цаноски. Иако првично не беа опфатени во истражната постапка, поради аболицијата од претседателот Ѓорге Иванов, осомничени во случајот „ТНТ“ се и експремиерот Груевски, ексминистерот за транспорт и врски, Миле Јанакиески, и актуелниот градоначалник на општина Гази Баба, Тони Трајковски.
Фотографија: Petr Stojanovski
Транспортер- Битола како Токио
Случајот во април 2016, обвинителката Фатиме Фетаи го најави како „веројатно најскапиот превоз за ученици во светот“, кој го плаќал градот Битола. Градоначалникот на Битола Владимир Талески и претседателот на комисијата за јавни набавки на општината, според СЈО, нанеле штета на буџетот од околу 360.000 евра. На Талески му беше одреден и домашен притвор, но во меѓувреме е пуштен на слобода.
Фотографија: DW/Z.Purkovic
Тврдина- уништување на доказите
Во предметот Тврдина кој на јавноста и беше претставен во март 2016 година, осомничени се двајца началници на УБК и ексминистерката за внатрешни работи Гордана Јанкулоска. Тие во 2015 година противзаконски уништиле системи за следење на комуникации, при што е нанесена штета на државата во висина од околу 10 милиони евра. Истите системи претходно биле користени за незаконско следење и прислушкување
Фотографија: MIA
Тортура- изживувањето врз Љубе Бошкоски
На 28 март 2016, СЈО објави дека започнува нова истрага под името „Тортура“, која се однесува на апсењето на лидерот на партијата Обединети за Македонија и поранешен министер за внатрешни работи Љубе Бошковски. Поднесени се кривични пријави против седум лица, меѓу нив шестмина припадници на полициската единица Алфи, а како првоосомничен е тогашниот директор на УБК Сашо Мијалков.
Фотографија: DW/P. Stojanov
Трезор- Финзи и УБК
„Трезор“ е кодното име на последниот предмет на СЈО, и прв што се однесува на економски криминал, а произлегува од незаконското следење на комуникациите. Како што рече обвинителката Фатиме Фетаи, предметот се однесува на груба злоупотреба на средствата од буџетот на Република Македонија од страна на три раководни лица во УБК и едно раководно лице во Министерството за внатрешни работи.
Фотографија: picture-alliance/dpa
„Топлик“ и „Тендери“
Во предметот „Топлик“ се осомничени шест лица, кои преку злоупотреба на службената должност и кршење Законот за јавни набавки сториле кривични дела со кои го оштетиле буџетот во висина од 1 милион и 44.000 евра. Во „Тендери“ првоосомничено е раководно лице од Министерството за култура, поради фаворизирање на компанијата „Бетон - Штип“ при изградбата на Музејот на македонската борба.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
„Таргет“- масовно прислушување
СЈО соопшти дека илјадници луѓе биле незаконски следени во периодот од 2008 до 2015 година од страна на Управата за безбедност и контраразузнавање. Вкупно десет лица, дел од кои поранешни високи функционери се осомничени дека го организирале и го координарале незаконското прислушување. Незаконски била следена комуникација на најмалку 4.286 телефонски броеви без судски наредби
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Pape
„Тенк“ и „Тарифа“
СЈО сомничи седум лица дека ја злоупотребиле службената положба во случајот „Тарифа“ кој се однесува на постапка за јавна набавка на софтвер за потребите на АД ЕЛЕМ. Истрага е отворена и против две лица кои учествувале во набавката на службениот „Мерцедес“ на екс-премиерот Никола Груевски кој државниот буџет го чинеше 572 илјади евра.