Македонската полиција повеќе од еден месец имала информации за местото на престој на двајцата бегалци, дознава ДВ. Наводно се криеле на Халкидики, па во Солун, а на крајот се обиделе да заминат на нова дестинација
Реклама
Во Грција вчера биле упсени поранешните функционери во УБК, Горан Грујевски и Никола Бошковски, и двајцата обвинети од СЈО за предметот „Тврдина и таргет“, за незаконско прислушување на илјадници граѓани преку злоупотреба на системите за следење во МВР и за физичко уништување на дел од таа опрема. Крај на нивното тримесечно бегство ставила грчката полиција, која постапувала по меѓународната потерница што ја објави македонското МВР, откако во јули не ги пронајде во нивните домови за да ја спроведе наредбата на судот за мерка притвор за двајцата. Според неофицијални информации, двајцата наводно биле уапсени на аеродромот во Солун, од каде што планираале да отпатуваат со фалсификувани бугарски патни исправи.
Како што неофицијално дознава ДВ, македонската полиција повеќе од еден месец имала информации за местото на престој и движењето на двајцата бегалци. Наводно, пред два-три дена високи претставници на македонската и грчката полиција имале и заедничка средба на која биле разменети последните информации за овој случај, по што следело апсењето на Грујевски и Бошковски од страна на грчката полиција.
Како влегле во Грција?
Засега не може да се дојде до податок каде сакале да патуваат, ниту како го нашле своето привремено прибежиште кај јужниот сосед. За второто прашање постојат две неофицијални верзии. Според едната, тие илегално ја поминале и македонската и грчката граница. Според втората верзија, македонската ја поминале на граничен премин, но со претходно договорена логистика да не бидат евидентирани, односно да бидат пропуштени без контрола од надлежното лице во таа смена, а на грчкиот премин поминале со лажни пасоши. Наводно, откако МВР соопшти дека е утврдено оти Грујевски има и двоен идентитет, грчките гранични служби во евиденцијата нашле податоци дека лице со таков идентитет ја поминало нивната граница. Од МВР до утрово не соопштуваат никакви детали, со што ниту една од овие две верзии засега нема официјална потврда. Нема официјални податоци ни за локациите каде што престојувале двајцата бегалци. Според неофицијални извори, тие во почетокот биле сместени во викенд-куќа на македонски државјанин лоцирана на првиот крак на Халкидики, но подоцна се преселиле во стан во Солун. Дали и каде сакале да отпатуваат потоа, треба да открие МВР. По апсењето и двајцата биле префрлени во истражен затвор, каде ќе ја чекаат постапката за екстрадиција. Наводно и двајцата го смениле изгледот - пуштиле долги бради. Тоа за Грујевски и не е нова промена, бидејќи во еден период тој имаше таков изглед.
Добија време за бегство
На поранешниот началник на Петта Управа, Горан Грујевски, и на поранешниот вработен во УБК, Никола Бошковски, им беше одредена мерка притвор на 18 јули, која тие ја обжалија. Апелациониот суд Скопје ја потврди мерката, но во решенијата напиша дека таа „ќе стапи во сила по правосилност на решението“, со што нејзиното спроведување го одложи до завршувањето на жалбената постапка пред Врховниот суд. Тоа беше резултат од преседанот што го направи Врховниот суд, кога по Барање за заштитата на законитоста поднесено од ЈО за притворот за Сеад Кочан, „утврди кршење на законот од страна на Кривичниот совет и Апелациониот суд“, бидејќи ценеле дека жалбата не го одложува извршувањето на одлуката. Така, со одложување на спроведувањето на мерката притвор, обвинетитите добија една недела за да го организираат бегството. МВР тогаш во соопштение објасни со каква „динамика“ стигнале наредбите за спроведување на обвинетите во притвор, и какви активности биле преземени потоа.
„Вчера, 26 јули 2017 година, во 21 часот Апелацискиот суд во Скопје до МВР достави наредби за спроведување на Г. Г. и Н. Б. во Истражниот затвор Скопје. Иако телефонски Судот во 17 часот го извести МВР дека ќе бидат испратени наредбите, тоа се случи дури во 21 часот“, соопшти МВР.
Втор идентитет
Кога тимовите на полицијата извршиле проверка на адресите кои се пријавени како места на живеење на осомничените, но и на други локации во Скопје, Велес и Охрид, за кои имало оперативни сознанија дека ги користат за криење, двајцата не биле најдени на ниту една од нив, по што МВР распиша меѓународна потерница. Податоците во потерницата подоцна беа дополнети и со новоткриен податок - дека Горан Грујевски си креирал патна исправа со лажен идентитет под името Владимир Варелов. На тоа име име се води и еден од неговите станови во Скопје, а врз основа на таа адреса и тој лажен идентитет, Грујевски има и второ право на глас во Избирачкиот список. Идентитетот го „позајмил“ од колега вработен во полициската Единица за брзо распоредување. Како што дознаваме, при креирањето на лажниот идентитет Грујевски ги позајмил датумот и месецот на раѓање на вистинскиот Варелов, а себеси се подмладил за 11 години со податок дека е роден во 1977 година. Се очекува денес МВР да даде детали за апсењето на Груевски и Бошковски, како и за начинот на кој стигнале во Грција. И во изминатиот период имаше информации дека е можно двајцата да добиле помош при бегството од свои колеги. Министерот за внатрешни работи минатиот месец изјави дека се водат постапки кои ќе откријат кој го овозможил бегството на Грујевски и Бошковски.
„Очигледно е дека овде станува збор за еден сплет на околности, на поврзаности меѓу јавното обвинителство, меѓу судството и меѓу структурите на поранешната власт кои што дозволија бегање односно напуштање на државата на овие две лица. За тоа верувајте дека се водат соодветни постапки и ќе дојдеме и до други лица кои сигурно го озвозможиле тоа, а за кои треба да се покрене сериозна одговорност“, изјави министерот Оливер Спасовски, кога даваше отчет за првите 100 дена на ресорот со кој раководи.
Сите истраги на македонското СЈО
Таргет, Титаник, Тортура, ТНТ, Транспортер, Тврдина, Трезор, Топлик, Тендери, Тарифа и Тенк се 11-те случаи кои досега ги отвори СЈО. Осомничени или обвинети се многу актуелни и поранешни државни и локални функционери.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Катица Јанева
Катица Јанева беше избрана за Специјален Јавен обвинител на 15 септември 2015 година од страна на Советот на јавните обвинители, а нејзиниот тим се комплетираше со уште 12 обвинители на 4 ноември лани. Нејзиниот избор беше дел од Договорот од Пржино за што согласност дадоа сите лидери на политички партии и големо мнозинство пратеници во Собранието.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Од шионажа до злосторничко здружување
Заклучно со март годинава, во првиот шестмесечен период од работењето, СЈО отворило вкупно 30 предмети против 80 лица. Кривичните дела кои им се ставаат на товар на осомничените и обвинетите се движат од Повреда на избирачко право, Злоупотреба на службена положба до Насилство, Шпионажа и Злосторничко здружување.
Фотографија: MIA
Обработка на прислушуваните материјали
Во септември годинава, СЈО го претстави и вториот шестмесечен извештај за својата работа. Во меѓувреме, ова обвинителство брои 74 вработени. Во тој период, обвинителите преслушале и обработиле 55.240 аудио фајлови, односно 12 проценти од вкупно добиените прислушкувани материјали.
Фотографија: picture-alliance/dpa/C. Charisius
Насилство и фалсификат
Паралелно со поднесениот втор Извештај за својата работа, СЈО ги обелодени и првите две обвиненија. Во првиот предмет, обвинети се седум лица - службеници на УБК кои го уништиле доказниот материјал за неовластеното прислушување. Во вториот, обвинети се 14 лица кои го поттикнувале или извршиле насилство при протестите пред општина Центар во јуни 2013 година. Меѓу нив е и експремиерот Груевски.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Меѓународна поддршка
СЈО во меѓувреме добива отворена поддршка од претставниците на меѓународната заедница. Шефот на германската дипломатија Франк-Валтер Штајнмајер на 1 септември годинава порача дека е важно „СЈО да може непречено да продолжи со својата работа за разјаснување на обвинувањата за злоупотреба на моќта, за повторно да се засили довербата на македонското население во демократските институции на земјата“.
Фотографија: Reuters/I. Kalnins
Титаник- број 1.
Во февруари 2016, СЈО го обзнани својот прв случај, за изборни измами за кои постои сомнеж дека ги извршувала група која ја предводеле ексминистерката Јанкулоска, ексминистерот за транспорт Јанакиески и секретарот на Владата, Божиновски. Осомничени се за криминализација на изборниот процес со незаконско издавање лични карти и вметнување во избирачкиот список на лица, како и насилство, поткуп...
Фотографија: Petr Stojanovski
ТНТ- Како се уриваше Космос
Во април 2016 година беше отворен случајот за незаконското уривање на комлексот „Космос“ на бизнисменот Фијат Цаноски. Иако првично не беа опфатени во истражната постапка, поради аболицијата од претседателот Ѓорге Иванов, осомничени во случајот „ТНТ“ се и експремиерот Груевски, ексминистерот за транспорт и врски, Миле Јанакиески, и актуелниот градоначалник на општина Гази Баба, Тони Трајковски.
Фотографија: Petr Stojanovski
Транспортер- Битола како Токио
Случајот во април 2016, обвинителката Фатиме Фетаи го најави како „веројатно најскапиот превоз за ученици во светот“, кој го плаќал градот Битола. Градоначалникот на Битола Владимир Талески и претседателот на комисијата за јавни набавки на општината, според СЈО, нанеле штета на буџетот од околу 360.000 евра. На Талески му беше одреден и домашен притвор, но во меѓувреме е пуштен на слобода.
Фотографија: DW/Z.Purkovic
Тврдина- уништување на доказите
Во предметот Тврдина кој на јавноста и беше претставен во март 2016 година, осомничени се двајца началници на УБК и ексминистерката за внатрешни работи Гордана Јанкулоска. Тие во 2015 година противзаконски уништиле системи за следење на комуникации, при што е нанесена штета на државата во висина од околу 10 милиони евра. Истите системи претходно биле користени за незаконско следење и прислушкување
Фотографија: MIA
Тортура- изживувањето врз Љубе Бошкоски
На 28 март 2016, СЈО објави дека започнува нова истрага под името „Тортура“, која се однесува на апсењето на лидерот на партијата Обединети за Македонија и поранешен министер за внатрешни работи Љубе Бошковски. Поднесени се кривични пријави против седум лица, меѓу нив шестмина припадници на полициската единица Алфи, а како првоосомничен е тогашниот директор на УБК Сашо Мијалков.
Фотографија: DW/P. Stojanov
Трезор- Финзи и УБК
„Трезор“ е кодното име на последниот предмет на СЈО, и прв што се однесува на економски криминал, а произлегува од незаконското следење на комуникациите. Како што рече обвинителката Фатиме Фетаи, предметот се однесува на груба злоупотреба на средствата од буџетот на Република Македонија од страна на три раководни лица во УБК и едно раководно лице во Министерството за внатрешни работи.
Фотографија: picture-alliance/dpa
„Топлик“ и „Тендери“
Во предметот „Топлик“ се осомничени шест лица, кои преку злоупотреба на службената должност и кршење Законот за јавни набавки сториле кривични дела со кои го оштетиле буџетот во висина од 1 милион и 44.000 евра. Во „Тендери“ првоосомничено е раководно лице од Министерството за култура, поради фаворизирање на компанијата „Бетон - Штип“ при изградбата на Музејот на македонската борба.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
„Таргет“- масовно прислушување
СЈО соопшти дека илјадници луѓе биле незаконски следени во периодот од 2008 до 2015 година од страна на Управата за безбедност и контраразузнавање. Вкупно десет лица, дел од кои поранешни високи функционери се осомничени дека го организирале и го координарале незаконското прислушување. Незаконски била следена комуникација на најмалку 4.286 телефонски броеви без судски наредби
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Pape
„Тенк“ и „Тарифа“
СЈО сомничи седум лица дека ја злоупотребиле службената положба во случајот „Тарифа“ кој се однесува на постапка за јавна набавка на софтвер за потребите на АД ЕЛЕМ. Истрага е отворена и против две лица кои учествувале во набавката на службениот „Мерцедес“ на екс-премиерот Никола Груевски кој државниот буџет го чинеше 572 илјади евра.