Веќе една година светот живее со пандемијата на коронавирусот. Таа влијае и на пријателските односи. Но како? Експертите имаат една добра и една лоша вест.
Реклама
17-годишната Ана Шмит пред корона-кризата често излегуваше со другарките. Во нејзината „екипа“ се седум другарки кои се познаваат со години. Но сега е се поинаку. Наместо да се дружат во живо и заедно да одат во шопинг и да се забавуваат, младите девојки се дружат онлајн и преку социјалните мрежи. И наставата им се одвива виртуелно. Ана веќе воопшто нема контакти со другарките од училиште, но со нив секако и не се дружеше многу во слободно време. Понекогаш оди на прошетка само со една другарка од населба. „Не се дружам со другите другарки бидејќи моите родители ми рекоа да немам многу контакти поради страв од големиот број заразени, “ вели таа за ДВ.
Од почетокот на корона-рестрикциите, пред речиси една година и пријателствата се најдоа на голем тест. За време на локдаунот е забрането собирање на поголеми групи луѓе. Поради страв од зараза (за себе или другите) многумина своите средби и дружења ги „префрлија“ надвор, на отворено. Но, во зимските месеци тоа не е баш секогаш изводливо. Возрасните кои имаат и деца едноставно немаат време за дружба со пријателите бидејќи периодов се доволно ( и тоа дупло) оптоварени со обврски – истовремено работат и се грижат за децата кои следат настава од дома. Со пријателите порано излегувале во кафулиња или спортски клубови кои се сега затворени.
Нова блискост?
Дали короната „го нападна“ и нашето пријателство? Одговорот не е баш едноставен, вели Волфганг Кругер, психотерапевт од Берлин и автор на книгата „Пријателство: почеток, подобрување, креирање“. Кругер препознава два типа на пријателство – „блиски пријателства“ и „секојдневни пријателства“. „Секојдневните пријателства се базираат на некои работи кои ги правиме заеднички, на пример, пеење во хор, спорт, дружење во кафуле или играње карти. Но со оглед на тоа дека ништо од ова сега не може да се прави, ваквите пријателства затоа сега пропаѓаат,“ вели тој за ДВ.
Ова најмногу ги погаѓа постарите мажи кои живеат сами. Здружението „Мрежа“ кое помага во криза, потврди за ДВ дека е регистриран зголемен број на постари лица кои ги контактираат и кои бараат помош. Тоа се луѓе кои се чувствуваат многу осамени.
За таканаречените „блиски пријателства“ психотерапевтот Кругер има добра вест. „Тоа се максимум до три пријатели – луѓе со кои можете се да си кажете сѐ, луѓе на кои им верувам, каде постои голема доза на интимност. А таквите пријатели во ова корона-време ги барам многу повеќе од порано,“ ни вели тој. Во кризни времиња има зголемена желба за контакт и муабет, особено со најблиските пријатели. „Овој вид на пријателства дури и се интензивира периодов,“ нагласува Кругер.
Пандемија: Животот свртен на глава
Пред нешто повеќе од една година мистериозен нов коронавирус започна да се шири низ светот. Денес, бројот на заразени во пандемијата е над 100 милиони, а секојдневието на луѓето ширум планетата е драматично променето.
Фотографија: Flaming Lips/Warner Music/REUTERS
Колективно физичко дистанцирање
Сингапур има многу ниски стапки на инфекции со коронавирусот од октомври досега. Набљудувачите ја фалат оваа град-држава во југоисточна Азија за одржување на вирусот под контрола со внимателно следење на нејзините граѓани, делумно со апликацијата за задолжително следење. Падот на инфекциите значи дека локалното население може да посетува кино на отворено - под услов да се одржува физичка дистанца.
Фотографија: Edgar Su/REUTERS
Во Јужна Африка се шири страв
Јужна Африка е најтешко погодената африканска земја од пандемијата на коронавирусот. Овој пациент во болница во близина на Кејп Таун е еден од 1,4 милиони граѓани кои се заразени со Ковид-19. Новата варијанта на коронавирусот, позната како B.1.351 или 501Y.V2, само го зголеми стравот. Исто како и новата варијанта на британскиот вирус, се смета дека оваа јужноафриканска мутација е многу позаразна.
Фотографија: Rodger Bosch/AFP/Getty Images
„Социјално дистанцирање на сонце“
Со зголемените летни температури, многу Австралијци се во можност да уживаат во освежително пливање во океанот. Поставени се знаци за да ги потсетат посетителите на плажите да држат дистанца додека уживаат во сонцето, во обид да се спречи нов пораст на инфекции. Австралија забележа значително намалување на бројот нови случаи од септември наваму.
Фотографија: Bai Xuefei/Xinhua/imago images
Болка поради оние кои починаа
Келвија Андреа Гонкалвес (16) плаче на гробот на нејзината мајка во бразилскиот град Манаус - Андреа дос Реис Брасао почина на само 39-годишна возраст. Таа е една од безбројните жртви од Ковид-19 во градот кој остана без неопходниот кислород. Многу луѓе го обвинуваат екстремно десничарскиот претседател Жаир Болсонаро за мрачната состојба во земјата. Во Бразил од вирусот починаа над 221.000 лица.
Фотографија: Bruno Kelly/REUTERS
Што е сигурно е сигурно?
Во Хонг Конг, властите оградија цели населби без предупредување како одговор на ненадејниот пораст на инфекциите. Градот, посебен административен регион на Кина, наметна слични драконски мерки за спречување на епидемијата на вирусот како оние кои беа во сила во Кина. До неодамна, стапките на инфекции тука беа многу ниски.
Фотографија: Tyrone Siu/REUTERS
Танцување во сопствен меур
Американскиот рок-бенд The Flaming Lips смисли начин како да организира концерти со физичка дистанца: на неодамнешниот концерт во Оклахома Сити, бендот ја замоли публиката да влезе во пластични меури кои се надувуваат. На овој начин, тие можеа да се танцуваат додека безбедно се изолирани во сопствени меури. Публиката дури можеше да го држи на раце и фронтменот Вејн Којн кој се стркала од сцената.
Фотографија: Flaming Lips/Warner Music/REUTERS
Цркви претворени во центри за вакцинација
Многу цркви во моментов се затворени поради пандемијата, па местата за богослужба се претвораат во центри за итна вакцинација- како тука во катедралата Лихфилд, во близината на Бирмингем, Англија. За разлика од земјите во ЕУ кои во моментов се соочуваат со недостиг на вакцини против Ковид-19, Велика Британија редовно се снабдува со дози.
Фотографија: Carl Recine/REUTERS
Светло на крајот од тунелот
Ејми Езат подготвува торта во форма на вакцина која треба да се дистрибуира меѓу пациентите со Ковид-19 кои се лекуваат во болницата во Каиро. Египет се бори да ја активира својата кампања за имунизација низ целата земја. Сепак, на многумина можноста да се вакцинираат против коронавирусот им дава огромно чувство на надеж.
Фотографија: Hanaa Habib/REUTERS
8 фотографии1 | 8
Кога луѓето не се гледаат, во прв ред страда таа меѓусебна интимност, објаснува Кругер. Нагласува дека довербата се создава и благодарение на тоа што луѓето може да се почувствуваат и помирисаат. “„И сега во време на корона мора да комуницираме некако, да водиме доверливи разговори за да може да го компензираме тоа,“ појаснува Кругер.
И Ана вели дека се допишува со една другарка. Си пишуваат писма. „Сега сме уште подобри другарки отколку пред короната. Претходно само „четувавме“ во група со другите,“ вели Ана. Од друга страна контактот со останатите другарки се влошил: „Некои од нив не се јавуваат толку често и некако имам чувство дека целосно ги губам од вид.“
Важни или неважни?
Научниците во целиот свет веќе некое време се занимаваат со оваа тема и дојдоа до слични резултати. Универзитетот во Лондон во рамки на едно истражување од минатото лето дојде до заклучок дека речиси 50% од луѓето немале никакви промени во нивните пријателски односи. Околу 22% имале чувство дека тие им се влошиле додека 15% дека им се подобриле.
Како коронавирусот го промени животот
Пандемијата на коронавирусот го промени од корен начинот на живот на каков што луѓето беа навикнати.
Фотографија: Aleksandra Najdovska/DW
Ставете маска
И покрај тоа што македонските здравствени власти постојано предупредуваат дека носењето маска е важно за превенција од пандемијата на коронавирус, дел од луѓето сѐ уште се противат на носење маски. За неносење маски казната за граѓаните е 20 евра, за правните лица – 2000 евра. Затоа влезовите на продавниците од почетокот на пандемијата се „украсени“ и со вакви предупредувања.
Фотографија: Aleksandra Najdovska/DW
Рестрикции и на отворено
Во С. Македонија маски мора да се носат и на отворено, а забрането е и групирање на јавен простор на повеќе од 4 лица по 21 часот. Не се групирајте, е апел кој постојано се повторува од страна на надлежните. Резултатите се половични – покрај дисцплинираните, сѐ уште има луѓе кои се групираат и не преземаат превентивни мерки. Оваа празна клупа трпеливо чека на крај на пандемијата и рестрикциите.
Фотографија: Aleksandra Najdovska/DW
Здравствена криза, економска криза
Угостителските објекти работат со ограничено работно време – само до 21 часот. Исклучок се оние со сервис за испорака. Празните ресторани и кафулиња ја отсликуваат новата реалност што ја создаде пандемијата на Ковид-19. Многу фирми, посебно малите, се плашат од пропаѓање. Ќе им бидат ли доволни средствата за помош од државата?
Фотографија: Aleksandra Najdovska/DW
Каде се другарите?
Околу 90% од учениците следат онлајн-настава, а без проблеми се одвива и наставата со физичко присуство, тврди министерката за образование Мила Царовска. Пандемијата ја забрза дигитализацијата на образованието. Но, привремено го запре нормалниот детски живот. Како актуелното намалување на социјалните контакти влијае врз детскиот развој ќе биде веројатно предмет на многу истражувања во иднина.
Фотографија: Aleksandra Najdovska/DW
Помала осаменост со домашно милениче
Домашните миленици, во време на затворање дома, можат да бидат добар чувар од психолошкиот стрес што со себе го носи пандемијата. Според студија на универзитетите Јорк и Линколн, 90% од испитаниците сметаат дека домашното милениче им помогнало во емоционалното справување со „локдаунот“, а дури 96% се уверени дека со помош на домашното милениче останале во добра физичка кондиција.
Фотографија: Aleksandra Najdovska/DW
Сѐ за здравје
Од почетокот на пандемијата на Ковид-19, во пораст е побарувачката по витамини и сѐ што може да придонесе за зајакнување на имунитетот. Конзумирањето суплементи стана секојдневна рутина на многумина. Притоа, голем дел од она што го препорачуваат лекарите, не го покрива Здравствениот фонд, туку е приватен трошок. Лекувањето чини пари, превенцијата исто така. Но, сѐ за здравје!
Фотографија: Aleksandra Najdovska/DW
6 фотографии1 | 6
Но зошто некои луѓе ги губат пријателите во кризни времиња – иако претходно биле доста блиски? Социологот Јанош Шобин од Универзитетот во Касел тоа го објаснува со комплексните односи во „екипата“. Ранг листатата на интензитетот на пријателските односи може да се дефинира на различни начини. Во нормални околности тоа и не е голем проблем, но во време на корона луѓето мора да се концентрираат само на неколку пријатели. „А кога тоа внимание се алоцира, тогаш помал број од добрите пријатели добива доволно внимание, а останатите никакво,“ објаснува тој. Затоа луѓето имаат чувство дека нивните пријатели им се оддалечуваат. Сепак, сите оние кои се чувствуваат осамени може и да си помогнат. „Луѓето може да се прилагодат, малку да си ја 'излуфтираат' листата на пријатели и да видат кој им е на врвот?“ Односно да ги интензивираат односите со оние со кои до неодамна биле само површни „секојдневни пријатели“.
Пет совети за подобро физичко и ментално здравје во корона-кризата
Вакцина нема, лек исто така. Експертите, во моментов, не се сигурни ни дека оние кои оздравеле од Ковид-19 се целосно заштитени од нова инфекција. Затоа е препорачливо јакнење на личниот имунитет среде пандемијата.
Фотографија: Fotolia
Здрава исхрана
Докажано е дека здравата исхрана го намалува ризикот од хронични болести како што се проблемите со циркулацијата, дијабетисот или со дебелината. Исто така, со здрава исхрана се намалува и ризикот од депресија и од анксиозност. СЗО потсетува - но тоа важи и без пандемија - дека треба да се остават алкохолот, цигарите и сите останати дроги
Фотографија: picture-alliance/dpa/V. Heinz
Добар сон
Додека спиеме, телото вредно работи: келиите се обновуваат, се отстрануваат отровите, се зацврстува помнењето. Како што покажаа истражувањата, недостатокот на сон влијае не само на физичката состојба, туку и на психичката. Недостатокот на сон нѐ прави поподложни на хронични болести. На поголемот број луѓе им се доволни 6 до 9 часа сон, но важно е да се спие во одреден ритам.
Фотографија: Colourbox
Движење и вежбање
Движењето го исполнува телото со „хормоните на среќа“. Тоа овозможува подобро спиење, ги намалува стресот и стравовите, го зајакнува помнењето. Движење и спорт, па макар и дома - најмалку 30 минути дневно. Тренерите велат дека не важно како ќе ги поделите тие минимални 30 минути - можеби по 10 минути наутро, напладне и навечер? Кога можете излезете на свеж воздух.
Фотографија: picture-alliance/dpa/B. pedersen
Одржување на контактите
Пријателите во овој период на социјална изолација поради коронавирусот се поважни од кога било. Социјалните мрежи се докажано добри за здравјето. Бидејќи излегувањата и собирите сега не се можни, речиси сѐ се одвива на интернет. Но, подобро така отколку никако.
Изолацијата можеби е шанса да се заборави на светот и на надворешните вести. Размислите, што сакате веќе подолго да направите но никако не стигнувате? Нешто во градината, да испробате нов рецепт, да научите да плетете, да прочитате некоја книга која веќе подолго ве гледа обвинувачки од полицата? Сега е идеално време за тоа.