Американски компании ги наградуваат вработени кои се вакцинираат со пиво, крофни, па дури и со џоинт. Компаниите во Германија се воздржани. Стручњаци тврдат дека вакцинацијата има економска вредност од 1500 евра по лице.
Реклама
Синџирот на супермаркети Едека Норд неодамна се најде на насловните страници ширум земјата како прва компанија во Германија која на своите вработени им понудила вауќер од 50 евра доколку се вакцинираат со некоја од одбрените вакцини и под услов да спаѓаат во соодветните приоритетни групи.
Реакциите на вработените беа позитивни, изјави портпаролот на компанијата за јавниот сервис Тагесшау. И ланецот маркети Реве размислува за можноста на финансиски поттик за вработените кои се вакцинираат, за што моментално се водат преговири со работничкиот совет на компанијата, вели портпаролот на Реве.
Алди и Лидл во САД даваат премии, а во Германија не
Од друга страна има и такви кои нерадо даваат финансиски поттик за вработените да се вакцинираат. „Секој вработен може сам да одлучи дали сака да се вакцинира или не", нагласуваат од Алди Норд. „Вакцинацијата е доброволна“.
Вакцини- адути на човештвото против Ковид-19
Глобалната кампања за вакцинација против Ковид-19 зема сѐ поголем замав. Во различни земји, создадени се или на повидок се вакцини, кои сега се главно оружје на човештвото во справувањето со пандемијата.
Фотографија: Francis Dean/Dean Pictures/imago images
Бионтек/Фајзер: почеток на иРНК-револуцијата
Првата вакцина против Ковид-19, одобрена за употреба во САД и во ЕУ, беше вакцината на германските научници со турски корени Угур Шахин и неговата сопруга Озлем Туречи. Нивната фирма Бионтек од Мајнц влезе во сојуз со американскиот гигант Фајзер. Медиумите почнаа да зборуваат за „револуција“ во фармацевтската индустрија, откако е создадена првата иРНК вакцина.
Фотографија: Francis Dean/Dean Pictures/imago images
Модерна: родум од универзитетот Харвард
Американската компанија за биотехнологија Модерна е специјализирана и за РНК технологии, кои се сметаат за нов чекор во медицината. Нејзиното седиште се наоѓа во Кембриџ, Масачусетс, во близина на универзитетот Харвард, чии научници ја основаа компанијата во 2010 година. Вакцината на Модерна, создадена со финансиска поддршка од властите, беше втората корона-вакцина регистрирана во САД и во ЕУ.
Фотографија: Matthew Healey/AFP/Getty Images
АстраЗенека: „Оксфордската вакцина“
Научниците од Универзитетот Оксфорд во соработка со британско-шведската компанија АстраЗенека вршеа клинички испитувања и производство на нивната вакцина. Таа во голема мерка се користи во Велика Британија, ги исполнува условите во ЕУ и активно се користи во земјите во развој, бидејќи „вакцината од Оксфорд“ има многу ниска цена. Така, таа се произведува во Индија за локалниот пазар и за извоз.
Фотографија: Channi Anand/AP/picture alliance
Спутник V: првата одобрена вакцина во светот
Во август 2020, Русија објави дека прва во светот регистрирала вакцина против коронавирусот наречена Спутник V. Масовната вакцинација на руското население официјално започна во јануари 2021. Оваа векторска вакцина, изработена од научниците од Московскиот центар Гамалеја, се промовира на странските пазари од страна на Рускиот фонд за директни инвестиции.
Фотографија: Aizar Raldes/AFP/Getty Images
Џонсон и Џонсон: доволна е една доза
Американска корпорација Џонсон и Џонсон е еден од шесте производители на корона-вакцини со кои ЕУ склучи прелиминарни договори за снабдување. Од нејзината векторска вакцина потребна е само една доза, а не две како останатите и се чува во конвенционални фрижидери. За ЕУ оваа вакцина, која доби дозвола за употреба на 11.03. ќе ја произведува белгиската сестринска фирма на Џонсон и Џонсон - Јансен.
Фотографија: Johnson/AP/picture alliance
Синовак: тивкиот конкурент од Кина
Без многу врева и детални извештаи за клиничките испитувања, Кина разви најмалку три вакцини. Една од нив, создадена од деактивиран коронавирус, Синовак Биотек ја тестираше во неколку азиски земји, вклучувајќи ја и Индонезија, која потоа веднаш ја нарача. Да им даде пример на своите сонародници, претседателот на Индонезија, Џоко Видодо, прв се вакцинираше.
Фотографија: Laily Rachev/Biro Pers Sekretariat Presiden
Синофарм: Првата кинеска вакцина
Станува за вакцина со „деактивиран“ вирус која државната компанија ја разви во соработка со Институтот за вирологија од Вухан. Овој вид на вакцини се користи веќе со децении, со добри резултати во пракса. Вакцината која веќе се користи во Србија и во Унгарија, беше првата која доби одобрение за употреба од кинеските власти.
Американската фармацевтска компанија Новавакс објави дека нејзината вакцина е 96 процентно ефикасна против оригиналниот вирус и 86 проценти против британскиот сој. Тоа произлегува од студијата што Новавакс ја спроведуваше во Велика Британија. Вакцината може да биде одобрена за употреба во САД уште во мај, доколку властите утврдат дека податоците од Велика Британија се доволни, соопшти компанијата.
Фотографија: Justin Tallis/AFP/ Getty Images
КјурВак: Печатач за вакцини на Тесла
Втората германска иРНК вакцина, која се очекува да биде регистрирана до лето, ќе биде произведена и извезена на глобално ниво од компанијата КјурВак од Тибинген, во партнерство со концернот Баер. Но, ќе биде можно таа да се направи директно во клиниките ширум светот. Елон Маск (втор од лево) демонстрираше мобилен печатач на вакцини создаден од германската сестринска фирма Тесла Громан.
Фотографија: picture-alliance/dpa/T. Schwarz
Санофи: два неуспеха и помош за Европска унија
Француската компанија Санофи е еден од најголемите светски производители на вакцини. Но, овојпат тоа не и' успеа - двапати: ни заедничкиот развој со британската ГлаксоСмитКлајн, ниту обидот за создавање иРНК вакцина досега не дадоа резултати. За да помогне во обезбедувањето на вакцини за земјите од ЕУ, нејзината фабрика во Франкфурт на Мајна ќе произведе 125 милиони дози од вакцината на Фајзер.
Фотографија: C. Stoll/Sanofi
10 фотографии1 | 10
Но, истиот дисконт по тоа прашање е многу поактивен во САД. Таму на вработените кои одат да се вакцинираат им исплатува хонорар за два часа за да не мора да избираат меѓу платата и здравјето.
И Лидл ги наградува своите вработени во американските филијали со 200 долари. Од дисконтот нагласуваат дека парите се наменети за да им ги покријат трошоците за пат до местото на вакцинацијата.
САД: бесплатно пиво, крофни и џоинти
Наградите за вакцинација се широко распространета појава во САД, не само во малопродажбата, туку и во други гранки. Некои компании премиите за вакцинација ги користат за маркетиншки цели. На пример ланецот за продажба на крофни „Криспи Крем” на оние кои ќе приложат доказ дека се вакцинирани им дава бесплатно по една глазирана крофна дневно. Авиокомпании како Американ Ерлајнс на своите вработени им даваат слободен ден и 50 бодови за префрлање во авионски милји.
Амазон дава на целосно имунизираните вработени кои се во близок контакт со клиентите по 80 долари. А, Мекдоналдс на своите вакцинирани вработени им плаќа дополнителни 4 часа. Граѓаните на Њу Џерси кои примиле прва доза во одбрани пивари може да добијат бесплатно пиво. Во Њујорк оние кои прв пат се вакцинирале може да користат бесплатен џоинт. Необичната премија е во организација на активисти кои помогнаа да се легализира канабисот во градот. Тоа што се случува во земјата на неограничените можности во Германија наидува на скепса. Здруженијата се воздржани. На крајот самите компании одлучуваат дали и во која форма сакаат да даваат награди, нагласува Здружението за малопродажба ХДЕ за Тагесшау.
САД: Вакцинација со „турбо“ брзина
02:41
Германските гиганти и синдикатите велат – не
Во истражувањето кое го спроведе весникот „Ханделсблат" сите 30 компании кои котираат на германската берза одбиле да плаќаат премија за вакцинација, меѓу другото и затоа што не сакаат да прават притисок врз колегите. А, производителот на мотори МТУ страхува дека таквите поттици би можеле да ја турнат во втор план личната одговорност за превентивни здравствени мерки. Особено синдикатите се противат на парични награди во компаниите. Ако вработените имаат сомнежи во вакцините, политичарите треба таквите сомнеќи да ги отстранат, рече секретарот на синадикатот „Вер.ди”, Орхан Акман за „Зидојче цајтунг" кон крајот на март.
Наместо премии за вакцинација, Акман се залага за разумни плати и колективни договори за касиерите. Сега е смислено на вработените во малопродажба “небирократски да им се понуди вакцинација во близина на работното место за да се обезбеди дека не мора да земаат дополнителен одмор за таа намена", посочува Акман за Тагесшау. Работничките совети во компаниите исто така се плашат дека премиите би можеле да го нарушта мирот во компнаиите и да предизвикаат завист.
И покрај Ковид, шансите за летување се зголемуваат
Бројот на новоинфицирани со коронавирус во Европа се намалува, бројот на вакцинирани се зголемува. Многу земји се надеваат на туристи и почнаа со разлабавување на мерките.
Фотографија: Zhou Nan/Xinhua/picture alliance
Австрија
Гастрономијата, хотелите, спортските настани во Австрија се повторно достапни од 19 мај. Како мерка на заштита е предвидено приложување негативен корона-тест. Дозволени се и манифестации кои се одржуваат надвор (до 3000 лица) и внатре (до 1500 лица). Со разлабавувањето на мерките би требало да отпадне и карантинот. Вакцинираните, тестираните и оздравените од Ковид ќе смеат да влезат во земјата.
Оној кој патува во Швајцарија мора да има негативен корона-тест. Тоа не важи за оние кои патуваат транзит. Во карантин мора да одат оние што доаѓаат од ризични подрачја. Отворени се хотелите, музеите, продавниците, театрите, кината.. На терасите од рестораните е дозволена храна и пијалоци. Насекаде има лимит за бројот на посетители, правила за дистанца и носење маска, но не и полициски час.
Гастрономите во Грција работат, но мора да затворат во 22:45 часот, зашто од 23 часот стапува во сила полицискиот час. Туристите кои одат во Грција мора пред влез во земјата да ги внесат своите податоци онлајн. При влез во земјата мора да се покаже дека лицето е целосно вакцинирано, или да се приложи негативен ПЦР-тест. Обврска за карантин веќе нема.
Фотографија: Chun Ju Wu/Zoonar/picture alliance
Италија
Италија постепено ги разлабавува своите корона-рестрикции. Онаму каде бројките се умерени, рестораните смеат да сервираат храна во отворениот дел. Од 22 часот стапува на сила полициски час. Музеите и кината во т.н. жолти зони се отворени. Во Италија на 2 јуни официјално почнува летната сезона. Како ќе изгледаат правилата тогаш, сѐ уште не е јасно.
Фотографија: Maria Laura Antonelli/Avalon/Photoshot/picture alliance
Франција
И Франција ги разлабавува рестрикциите полека. Луѓето повторно смеат да се движат и подалеку од 10 километри од својот дом, а повторно се можни и патувања во границите на земјата. Во сила е полициски час од 19 часот, кој од 19. мај треба да почнува од 21 часот. Тогаш треба повторно да отворат и рестораните (само отворените делови), како и продавниците и културните институции.
Фотографија: ROBIN UTRECHT/picture alliance
Шпанија
Ситуацијата во Шпанија е значително порелаксирана, многу од мерките се разлабавени, но сепак - повеќе региони сакаат да го задржат ограничувањето на движењето. И натаму важи и обврската за носење маска на отворено. Влез на лица од сите земји од ЕУ и од Шенгенската зона е во основа можен. Обврската за тестирање за оние кои доаѓаат од ризични региони, меѓутоа, и натаму важи.
Фотографија: Jordi Boixareu/Zuma/picture alliance
Португалија
Вонредната состојба, која траеше околу пет и пол месеци, на 1. мај веќе не беше продолжена. Оттогаш, рестораните, културните институции и местата за забава смеат да бидат отворени до 22:30 часот. Досега на викендите работа беше дозволена само до 13 часот. Освен тоа, отворена е и границата со Шпанија. Но, и натаму не е дозволен влез за лица од земји каде 14-дневната инциденција е повисока од 150.
Фотографија: Hilda Weges/Zoonar/picture alliance
Данска
Продавниците работат, а така е и со рестораните, но да влезат смеат само гости кои се најавиле преку апликација и приложиле негативен тест, доказ за целосна вакцинација или доказ за прележан Ковид. Целосно вакцинираните лица од ЕУ и Шенген зоната смеат да влезат во земјата без посебна причина, но услов е да доаѓаат од земја која е барем во портокалова зона, значи каде ситуацијата не е многу лоша.
Фотографија: Bruno Coelho/Zoonar/picture alliance
Хрватска
Во Хрватска хотелите се отворени, а рестораните смеат да примаат гости во отворениот дел. Во затворен простор на јавни места мора да се носи маска онаму каде што не може да се одржува пропишано растојание. За влез во земјата се бара негативен ПЦР-тест или тест за антитела, потврда за прележан Ковид или доказ за целосна вакцинација.
Фотографија: Pablo Camacho/PhotoAlto/picture alliance
Полска
Полска дава дозвола за прием на гости во хотелите, но само доколку се пополнат максимално 50% од капацитетот. Од 15. мај ќе биде можно да се седи во отворените делови на рестораните. Во внатрешниот дел тоа ќе биде можно од 29. мај. При влез во земјата е задолжителен десетдневен карантин, освен за лицата со негативен ПЦР-тест. И целосно вакцинираните и оздравените не мора да одат во карантин.
Фотографија: Zhou Nan/Xinhua/picture alliance
10 фотографии1 | 10
Експертите се поделени
Научниците не се согласни околу корисноста од делење премии за вакцини. Нора Шех, професорка по политичка економија на Технолошкиот Институт во Карлсруе, (КИТ), ги поздравува активностите за поттикнување на оние кои се подготвени да се вакцинираат. За неа премиите се и компензација за времето вложено во вакцинација. Од друга страна, други бихејвиорални економисти веруваат дека премиите може да поттикнат недоверба, па дури и негативно да влијаат врз мотивацијата на луѓето да се вакцинираат.
Филип Шпренгхолц, докторант на Универзитетот во Ерфурт сакаше и самиот да се увери како стојат работите. Тој и неговиот тим спроведоа студија во која неколку испитаници добија од 25 до 200 евра за вакцинација.
Резултатот гласи: финансиската награда не ја зголеми подготвеноста за вакцинација. Оттука студијата е насловена како „Не е се во парите!“. Подготвеноста за вакцинација се зголемува само за неколку проценти и тоа доколку премијата е над 1000 евра.
„Прашање е дали економски е исплатливо да се плаќаат толку големи износи,“ вели Шпренхолц.
Светските лидери ги засукаа ракавите - која вакцина ја одбраа
Германската канцеларка Ангела Меркел се приклучи на растечката листа на светски лидери кои се вакцинираа против Ковид-19, таа прими АстраЗенека. Преглед на дел од државниците кои веќе се вакцинираа.
Фотографија: Frank Augstein/AP Photo/picture alliance
Џо Бајден
Американскиот претседател Џо Бајден во јануари ја прими втората доза вакцина од Бионтек/Фајзер. До средината на април, според податоците на Американските центри за контрола и превенција од заразни болести, во САД најмалку 120 милиони граѓани примиле прва доза вакцина, а преку 70 милиони се целосно имунизирани.
Фотографија: Tom Brenner/REUTERS
Бенјамин Нетанјаху
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху исто така прими вакцина од Бионтек/Фајзер. Израел има на располагање милиони вакцини преку договор со Фајзер, кој предвидува давање медицински податоци на фармацевтскиот концерн за возврат. До средината на април, 53% од 9 милиони жители на Израел се имунизирани со вакцината на Бионтек/Фајзер. Израел главно ги укина рестрикциите воведени поради пандемијата.
Фотографија: Amir Cohen/REUTERS
Нарендра Моди
Индискиот премиер Нарендра Моди на 1 март бил имунизиран со вакцината Коваксин, произведена во Индија. Во земјата први на ред за вакцинација се вработените во здравството, на првата линија во борба против Ковид-19 и хронично болните. Индија во моментов е втора во светот според бројот на случаи на заболени од Ковид-19, по најновиот пораст на нови инфекции.
Британскиот премиер Борис Џонсон ја прими првата доза од вакцината на АстраЗенека во март. Таа е развиена во соработка со Универзитетот Оксфорд и во моментов е во фокусот поради низа контроверзи. Неколку земји ја прекинаа нејзината употреба поради случаи на згрутчување на крвта кај вакцинирани со оваа вакцина.
Фотографија: Frank Augstein/AP Photo/picture alliance
Жан Кастекс
Францускиот премиер Жан Кастекс беше вакциниран со АстраЗенека во истиот ден со британскиот колега Борис Џонсон. Тој тоа го направи пред телевизиските камери, со цел да ја врати довербата во оваа вакцина кај граѓаните.
Фотографија: Thomas Coex/AP Photo/picture alliance
Скот Морисон
На австралискиот премиер Скот Морисон му беше инјектирана вакцината на Бионтек/Фајзер. Тој тврдеше овој месец дека Австралија во вакцинацијата ги надминала Германија, Нов Зеланд, Јужна Кореја и Јапонија. Но, сепак тој се откажа од својата цел – сите Австралијци да бидат целосно имунизирани до крајот на оваа година.
Фотографија: Mark Evans/Getty Images
Реџеп Таип Ердоган
Турскиот премиер Ердоган пред камерите се вакцинираше со кинеската вакцина Синовак во јануари. Целта на јавното вакцинирање беше да ги мотивира граѓаните да се имунизираат. Во Турција досега се дадени околу 19 милиони дози вакцини, главно Синовак, додека вакцинирањето со Бионтек/Фајзер почна на 2 април.
Фотографија: Murat Cetinmuhurdar/Presidential Press Office/REUTERS
Јок Видодо
Индонезискиот претседател Јоко Видодо ја прими вакцината Синовак. Втората доза му беше дадена на 27 јануари, настанот беше пренесуван во живо на телевизијата. Владата планира со вакцинација на 181 милион жители да заврши во следната година.
Професорката Шех има сосем други видувања. Во поопсежна студија со над 1000 испитаници во САД, таа открила дека паричната награда сепак има влијание – но, само ако е над износ од 100 евра. „Премијата помага, но само ако е доволно висока,“ вели таа.
Ако е премала, тогаш повеќе штети отколку што помага. Подготвеноста за вакцинација дури опаѓа кога граѓаните добиваат само 20 долари за два пати да бидат боцнати. А, доколку им се нудат 100 долари во комбинација со фиксен термин за вакцинација, 80% од испитаниците сакаат да се вакцинираат. Кога им се нудат 500 долари, тогаш „желбата“ за вакцинација расте на околу 90%. Професорката Шех е цврсто уверена дека и во Германија се почесто ќе се исплаќаат премии за вакцинација. Пред се тоа може да дојде в предвид во болниците и старечките домови. Таа при тоа се повикува на познатиот Институт ИФО кој економската вредност на вакцинацијата ја проценува на 1500 евра по лице.