Шведска не отстапува од својата контроверзна стратегија за справување со коронавирусот. Главниот епидемиолог Андерс Тегнел одговара на тешките прашања од ДВ.
Реклама
За едни Андерс Тегнел е знак на разум кој со категоричниот став против карантин им дозволи на Швеѓаните да продолжат да уживаат во скијање, шопинг, вечера без маски додека многумина во Европа се соочени со полициски казни и строги регулативи.
За други државниот епидемиолог е бунтовник кој презема огромен ризик и е одговорен за загубата на многу повеќе животи, отколку да имало други мерки, и човекот кој сега ја доведе Шведска на врвот на листата на земји во Европа според бројот на заразени со Ковид 19. Дури и шведскиот крал изрази загриженост поради бројот на починати. Зошто Тегнел не отстапува?
Тегнел: Шведскиот модел е „само малку поразличен“
Тегнел се чини е помалку збунет од тоа што Шведска постојано се претставува дека тргнала по свој различен пат во справувањето со короната и проценките дали е тој исправен. „Да се каже дека Шведска е многу поразлична од останатите земји е неточно,“ вели Тегнел за ДВ пред седиштето на Националната здравствена агенција во Стокхолм. „Ние всушност го направивме истото што и многу други земји. Но го направивме на малку поинаков начин,“ вели тој.
Терминот „малку поразличен“ се чини потценет во споредба со строгите рестрикции и казни за нивно прекршување кои се спроведуваат низ ЕУ. Во Шведска, освен ограничување на јавни собири и затворање на рестораните во 8 навечер, поголемиот дел од мерките се „препораки“ а не прописи, за кои тој повремено им замеруваше на граѓаните дека не ги следат доволно.
Тегнел не верува во ефикасноста на маските
Во Стокхолм не се носат маски – ова е една од највпечатливите разлики. Тегнел вели дека не верува дека маските се многу ефикасни во спречувањето на ширењето на корона вирусот особено во споредба со држењето дистанца, така што носењето маски никогаш не стана задолжително во Шведска. „Имаме примери од земји како Франција, Италија па дури и Германија каде има строги правила за носење маски, а сепак бројот на заразени расте,“ нагласува тој. Во Шведска од јануари на патниците во јавниот превоз им се препорачува да носат маски, особено кога има метеж. Но, нема казна ако не се носат.
И покрај впечатокот дека корона-вирусот речиси не го промени начинот на живот во Шведска, Тегнел тврди дека „луѓето значително го променија однесувањето и навиките, но тоа го направија доброволно бидејќи знаат дека тоа е исправно.“ Тој вели дека сега околу 40% од луѓето работат од дома, многу помалку патуваат и кога можат избегнуваат возење во јавен превоз.
Тегнел посочува дека она што Шведска го направи различно од другите земји е проценката “да се затвори она што е неопходно и што ќе даде ефект за да не се затвори целото општество.“ Шведската влада има законско право привремено да нареди карантин ако е тоа потребно, но досега нема донесено таква одлука.
Соседите се „исклучок“
Тегнел ги отфрла премногу симплифицираните споредби со соседните Финска и Норвешка, кои се решија за строги мерки на почетокот од кризата и сега се меѓу земјите со најниска стапка на смртни случаи во Европа. „Има голема разлика меѓу Шведска и Финска и Норвешка,“ вели тој истакнувајќи ја особено концентрацијата на населението во градовите кои се поголеми, повисокиот процент на луѓе со „понеповолна“ социоекономска состојба и склоноста на Швеѓаните повеќе да патуваат.
Финска и Норвешка се „исклучок“ вели Тегнел. „Посоодветно е Шведска да се спореди со Белгија, Австрија па дури и со Германија на повеќе начини. Во последниот извештај за проценета смртност од корона, Шведска е меѓу петте до десет земји со најниска стапка на смртност во Европа,“ посочува Тегнел повикувајќи се на она што се смета за најсигурен метод за утврдување на бројот на смртни случаи поврзани со Ковид 19. „Проценетата смртност“ е всушност разлика меѓу регистрираниот и очекуваниот број на смртни случаи во одреден период.
Пандемија: Животот свртен на глава
Пред нешто повеќе од една година мистериозен нов коронавирус започна да се шири низ светот. Денес, бројот на заразени во пандемијата е над 100 милиони, а секојдневието на луѓето ширум планетата е драматично променето.
Фотографија: Flaming Lips/Warner Music/REUTERS
Колективно физичко дистанцирање
Сингапур има многу ниски стапки на инфекции со коронавирусот од октомври досега. Набљудувачите ја фалат оваа град-држава во југоисточна Азија за одржување на вирусот под контрола со внимателно следење на нејзините граѓани, делумно со апликацијата за задолжително следење. Падот на инфекциите значи дека локалното население може да посетува кино на отворено - под услов да се одржува физичка дистанца.
Фотографија: Edgar Su/REUTERS
Во Јужна Африка се шири страв
Јужна Африка е најтешко погодената африканска земја од пандемијата на коронавирусот. Овој пациент во болница во близина на Кејп Таун е еден од 1,4 милиони граѓани кои се заразени со Ковид-19. Новата варијанта на коронавирусот, позната како B.1.351 или 501Y.V2, само го зголеми стравот. Исто како и новата варијанта на британскиот вирус, се смета дека оваа јужноафриканска мутација е многу позаразна.
Фотографија: Rodger Bosch/AFP/Getty Images
„Социјално дистанцирање на сонце“
Со зголемените летни температури, многу Австралијци се во можност да уживаат во освежително пливање во океанот. Поставени се знаци за да ги потсетат посетителите на плажите да држат дистанца додека уживаат во сонцето, во обид да се спречи нов пораст на инфекции. Австралија забележа значително намалување на бројот нови случаи од септември наваму.
Фотографија: Bai Xuefei/Xinhua/imago images
Болка поради оние кои починаа
Келвија Андреа Гонкалвес (16) плаче на гробот на нејзината мајка во бразилскиот град Манаус - Андреа дос Реис Брасао почина на само 39-годишна возраст. Таа е една од безбројните жртви од Ковид-19 во градот кој остана без неопходниот кислород. Многу луѓе го обвинуваат екстремно десничарскиот претседател Жаир Болсонаро за мрачната состојба во земјата. Во Бразил од вирусот починаа над 221.000 лица.
Фотографија: Bruno Kelly/REUTERS
Што е сигурно е сигурно?
Во Хонг Конг, властите оградија цели населби без предупредување како одговор на ненадејниот пораст на инфекциите. Градот, посебен административен регион на Кина, наметна слични драконски мерки за спречување на епидемијата на вирусот како оние кои беа во сила во Кина. До неодамна, стапките на инфекции тука беа многу ниски.
Фотографија: Tyrone Siu/REUTERS
Танцување во сопствен меур
Американскиот рок-бенд The Flaming Lips смисли начин како да организира концерти со физичка дистанца: на неодамнешниот концерт во Оклахома Сити, бендот ја замоли публиката да влезе во пластични меури кои се надувуваат. На овој начин, тие можеа да се танцуваат додека безбедно се изолирани во сопствени меури. Публиката дури можеше да го држи на раце и фронтменот Вејн Којн кој се стркала од сцената.
Фотографија: Flaming Lips/Warner Music/REUTERS
Цркви претворени во центри за вакцинација
Многу цркви во моментов се затворени поради пандемијата, па местата за богослужба се претвораат во центри за итна вакцинација- како тука во катедралата Лихфилд, во близината на Бирмингем, Англија. За разлика од земјите во ЕУ кои во моментов се соочуваат со недостиг на вакцини против Ковид-19, Велика Британија редовно се снабдува со дози.
Фотографија: Carl Recine/REUTERS
Светло на крајот од тунелот
Ејми Езат подготвува торта во форма на вакцина која треба да се дистрибуира меѓу пациентите со Ковид-19 кои се лекуваат во болницата во Каиро. Египет се бори да ја активира својата кампања за имунизација низ целата земја. Сепак, на многумина можноста да се вакцинираат против коронавирусот им дава огромно чувство на надеж.
Фотографија: Hanaa Habib/REUTERS
8 фотографии1 | 8
Многу отворени прашања
Кристијан Кристенсен, професор по новинарство на Универзитетот во Стокхолм кој го анализира влијанието на владиниот метод на комуникација на нејзините политики, е внимателен да не ги оспори епидемиолошките проценки, но има многу други прашања.
Тој вели дека Шведска не треба да се гледа ниту како утопија, ниту како дистопија и сосем е легитимно да се процени дали можеше и подобро.
„Едно нешто што со сигурност не го направи добро е што не им ја објасни убаво на своите граѓани логиката зад изборот на мерки“, вели тој.
Земајќи го примерот за носење маски, Кристенсен го нагласува фактот дека само пред три месеци е издадена препорака за носење маски за време на метеж во јавен превоз. Мерката не се следи многу, а според него тоа е поради фактот што речиси немало објаснување зошто е донесена. „Дали е тоа како резултат на научни промени или само на промени во политиката? Ако кажете дека оваа мерка сега ќе помогне, а при тоа нема нови радикални научни сознанија кои би го подржале ова, тогаш ќе прашам, зошто не ја препорачавте порано?“ вели професорот.
Вакцини- адути на човештвото против Ковид-19
Глобалната кампања за вакцинација против Ковид-19 зема сѐ поголем замав. Во различни земји, создадени се или на повидок се вакцини, кои сега се главно оружје на човештвото во справувањето со пандемијата.
Фотографија: Francis Dean/Dean Pictures/imago images
Бионтек/Фајзер: почеток на иРНК-револуцијата
Првата вакцина против Ковид-19, одобрена за употреба во САД и во ЕУ, беше вакцината на германските научници со турски корени Угур Шахин и неговата сопруга Озлем Туречи. Нивната фирма Бионтек од Мајнц влезе во сојуз со американскиот гигант Фајзер. Медиумите почнаа да зборуваат за „револуција“ во фармацевтската индустрија, откако е создадена првата иРНК вакцина.
Фотографија: Francis Dean/Dean Pictures/imago images
Модерна: родум од универзитетот Харвард
Американската компанија за биотехнологија Модерна е специјализирана и за РНК технологии, кои се сметаат за нов чекор во медицината. Нејзиното седиште се наоѓа во Кембриџ, Масачусетс, во близина на универзитетот Харвард, чии научници ја основаа компанијата во 2010 година. Вакцината на Модерна, создадена со финансиска поддршка од властите, беше втората корона-вакцина регистрирана во САД и во ЕУ.
Фотографија: Matthew Healey/AFP/Getty Images
АстраЗенека: „Оксфордската вакцина“
Научниците од Универзитетот Оксфорд во соработка со британско-шведската компанија АстраЗенека вршеа клинички испитувања и производство на нивната вакцина. Таа во голема мерка се користи во Велика Британија, ги исполнува условите во ЕУ и активно се користи во земјите во развој, бидејќи „вакцината од Оксфорд“ има многу ниска цена. Така, таа се произведува во Индија за локалниот пазар и за извоз.
Фотографија: Channi Anand/AP/picture alliance
Спутник V: првата одобрена вакцина во светот
Во август 2020, Русија објави дека прва во светот регистрирала вакцина против коронавирусот наречена Спутник V. Масовната вакцинација на руското население официјално започна во јануари 2021. Оваа векторска вакцина, изработена од научниците од Московскиот центар Гамалеја, се промовира на странските пазари од страна на Рускиот фонд за директни инвестиции.
Фотографија: Aizar Raldes/AFP/Getty Images
Џонсон и Џонсон: доволна е една доза
Американска корпорација Џонсон и Џонсон е еден од шесте производители на корона-вакцини со кои ЕУ склучи прелиминарни договори за снабдување. Од нејзината векторска вакцина потребна е само една доза, а не две како останатите и се чува во конвенционални фрижидери. За ЕУ оваа вакцина, која доби дозвола за употреба на 11.03. ќе ја произведува белгиската сестринска фирма на Џонсон и Џонсон - Јансен.
Фотографија: Johnson/AP/picture alliance
Синовак: тивкиот конкурент од Кина
Без многу врева и детални извештаи за клиничките испитувања, Кина разви најмалку три вакцини. Една од нив, создадена од деактивиран коронавирус, Синовак Биотек ја тестираше во неколку азиски земји, вклучувајќи ја и Индонезија, која потоа веднаш ја нарача. Да им даде пример на своите сонародници, претседателот на Индонезија, Џоко Видодо, прв се вакцинираше.
Фотографија: Laily Rachev/Biro Pers Sekretariat Presiden
Синофарм: Првата кинеска вакцина
Станува за вакцина со „деактивиран“ вирус која државната компанија ја разви во соработка со Институтот за вирологија од Вухан. Овој вид на вакцини се користи веќе со децении, со добри резултати во пракса. Вакцината која веќе се користи во Србија и во Унгарија, беше првата која доби одобрение за употреба од кинеските власти.
Американската фармацевтска компанија Новавакс објави дека нејзината вакцина е 96 процентно ефикасна против оригиналниот вирус и 86 проценти против британскиот сој. Тоа произлегува од студијата што Новавакс ја спроведуваше во Велика Британија. Вакцината може да биде одобрена за употреба во САД уште во мај, доколку властите утврдат дека податоците од Велика Британија се доволни, соопшти компанијата.
Фотографија: Justin Tallis/AFP/ Getty Images
КјурВак: Печатач за вакцини на Тесла
Втората германска иРНК вакцина, која се очекува да биде регистрирана до лето, ќе биде произведена и извезена на глобално ниво од компанијата КјурВак од Тибинген, во партнерство со концернот Баер. Но, ќе биде можно таа да се направи директно во клиниките ширум светот. Елон Маск (втор од лево) демонстрираше мобилен печатач на вакцини создаден од германската сестринска фирма Тесла Громан.
Фотографија: picture-alliance/dpa/T. Schwarz
Санофи: два неуспеха и помош за Европска унија
Француската компанија Санофи е еден од најголемите светски производители на вакцини. Но, овојпат тоа не и' успеа - двапати: ни заедничкиот развој со британската ГлаксоСмитКлајн, ниту обидот за создавање иРНК вакцина досега не дадоа резултати. За да помогне во обезбедувањето на вакцини за земјите од ЕУ, нејзината фабрика во Франкфурт на Мајна ќе произведе 125 милиони дози од вакцината на Фајзер.
Фотографија: C. Stoll/Sanofi
10 фотографии1 | 10
Не е исто за сите
Кристенсен нагласува дека оваа информација би била особено важна за оној дел од населението кој „е принуден да користи“ јавен превоз бидејќи не може да си дозволи автомобил. „Овде се гледа јасна класна разлика. Мислам дека ова е еден од клучните моменти што ќе ги увидиме за пет до 10 години кога ќе се навратиме на ковид пандемијата и на прашањето до кој степен не било сериозно разгледан овој аспект ниту во Шведска ниту низ Европа,“ нагласува тој.
Тегнел вели дека здравствените власти работеле напорно да соберат информации за методите на превенција признавајќи: „Сигурен сум дека секога може повеќе и подобро бидејќи се уште има делови од населението кои се најтешко погодени“. Но тој исто така нагласува дека повеќето Швеѓани се задоволни од мерките.
„Слобода“ засекогаш
Еден од нив е Густав Лојд Агерблад, продавач на опрема за дупчење од Стокхолм кој стаса на насловните страници пред една година кога си го истетовира Тегнел на раката. „Епидемиологот стана ѕвезда преку ноќ“ вели Агерблад низ насмевка, и додава дека популарноста на Тегнел малку опаднала поради зголемениот број на заразени.
Светските лидери ги засукаа ракавите - која вакцина ја одбраа
Германската канцеларка Ангела Меркел се приклучи на растечката листа на светски лидери кои се вакцинираа против Ковид-19, таа прими АстраЗенека. Преглед на дел од државниците кои веќе се вакцинираа.
Фотографија: Frank Augstein/AP Photo/picture alliance
Џо Бајден
Американскиот претседател Џо Бајден во јануари ја прими втората доза вакцина од Бионтек/Фајзер. До средината на април, според податоците на Американските центри за контрола и превенција од заразни болести, во САД најмалку 120 милиони граѓани примиле прва доза вакцина, а преку 70 милиони се целосно имунизирани.
Фотографија: Tom Brenner/REUTERS
Бенјамин Нетанјаху
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху исто така прими вакцина од Бионтек/Фајзер. Израел има на располагање милиони вакцини преку договор со Фајзер, кој предвидува давање медицински податоци на фармацевтскиот концерн за возврат. До средината на април, 53% од 9 милиони жители на Израел се имунизирани со вакцината на Бионтек/Фајзер. Израел главно ги укина рестрикциите воведени поради пандемијата.
Фотографија: Amir Cohen/REUTERS
Нарендра Моди
Индискиот премиер Нарендра Моди на 1 март бил имунизиран со вакцината Коваксин, произведена во Индија. Во земјата први на ред за вакцинација се вработените во здравството, на првата линија во борба против Ковид-19 и хронично болните. Индија во моментов е втора во светот според бројот на случаи на заболени од Ковид-19, по најновиот пораст на нови инфекции.
Британскиот премиер Борис Џонсон ја прими првата доза од вакцината на АстраЗенека во март. Таа е развиена во соработка со Универзитетот Оксфорд и во моментов е во фокусот поради низа контроверзи. Неколку земји ја прекинаа нејзината употреба поради случаи на згрутчување на крвта кај вакцинирани со оваа вакцина.
Фотографија: Frank Augstein/AP Photo/picture alliance
Жан Кастекс
Францускиот премиер Жан Кастекс беше вакциниран со АстраЗенека во истиот ден со британскиот колега Борис Џонсон. Тој тоа го направи пред телевизиските камери, со цел да ја врати довербата во оваа вакцина кај граѓаните.
Фотографија: Thomas Coex/AP Photo/picture alliance
Скот Морисон
На австралискиот премиер Скот Морисон му беше инјектирана вакцината на Бионтек/Фајзер. Тој тврдеше овој месец дека Австралија во вакцинацијата ги надминала Германија, Нов Зеланд, Јужна Кореја и Јапонија. Но, сепак тој се откажа од својата цел – сите Австралијци да бидат целосно имунизирани до крајот на оваа година.
Фотографија: Mark Evans/Getty Images
Реџеп Таип Ердоган
Турскиот премиер Ердоган пред камерите се вакцинираше со кинеската вакцина Синовак во јануари. Целта на јавното вакцинирање беше да ги мотивира граѓаните да се имунизираат. Во Турција досега се дадени околу 19 милиони дози вакцини, главно Синовак, додека вакцинирањето со Бионтек/Фајзер почна на 2 април.
Фотографија: Murat Cetinmuhurdar/Presidential Press Office/REUTERS
Јок Видодо
Индонезискиот претседател Јоко Видодо ја прими вакцината Синовак. Втората доза му беше дадена на 27 јануари, настанот беше пренесуван во живо на телевизијата. Владата планира со вакцинација на 181 милион жители да заврши во следната година.
Но Агерблад воопшто не жали за својот потег. „ Тој (н.з.Тегнел)претставува поинаков начин на справување со криза во светот каде луѓето се уште имаат многу слобода,“ вели тој. Агерблад вели дека до крајот на животот ќе објаснува што е тоа што го натерало да го истетовира епидемиологот и посебното „шведско резонирање“. Запрашан за ваквиот начин на изразена почит, Тегнел пак вели дека како специјалист за заразни болести не препорачува тетоважи.