Судирите во Сирија, кои прераснаа во граѓанска војна, започнаа пред точно десет години. Оттогаш 800.000 луѓе од оваа земја побараа прибежиште во Германија. Ќе треба ли поголемиот дел од нив да се вратат во татковината?
Реклама
Минатиот месец Германија стана првата држава која во согласност со меѓународното право осудила поранешен соработник на озлогласената сириска Воена контраразузнавачка служба. Пресудата е донесена по повеќемесечни сведоштва за систематско кршење на човековите права.
Кратко претходно, Германија стаса на насловните страни како прва европска сила која ситуацијата во Сирија ја прогласи за доволно безбедна за да може да се депортираат луѓето на кои во Германија ќе им биде отфрлено барањето за азил. Оваа одлука со гласање беше донесена на конференцијата на министрите за внатрешни работи на германските покраини.
Овие два настани го отсликуваат компликуваниот однос на двете земји. Околу 800.000 луѓе во изминативе десет години во Германија си пронајдоа нов дом. Но поголемиот дел од нив ужива таканаречена субсидијарна заштита– се отвора прашањето дали тие ќе мора да се вратат дома кога Сирија ќе се стабилизира до одредено ниво.
Опасна авантура: патот на бегалците од Сирија до Германија
Бегајќи од воените ужаси, многу сириски бегалци преземаат извонредно ризичен и долг пат до Европа, кој често ги става нивните животи во опасност. Преглед на најопасните станици на тој пат.
Фотографија: picture-alliance/dpa/N. Armer
Сирискиот ужас
Повеќе од 240 илјади луѓе се убиени од почетокот на конфликтот во Сирија во 2011 година, а милиони ги напуштија своите домови. Очајни, многу од нив се одлучуваат со воз или пеш, често и со плаќање на трговци со луѓе, да стигнат на сигурно во Европа. На фотографијата: потрага по преживеани во Дамаск по бомбардирање од страна на владините сили.
Фотографија: picture-alliance/A.A./M. Rashed
Прва станица: Турција
Некои Сиријци кои пристигнуваат во регионот на Измир се сместуваат во хостели пред да го продолжат патот кон Европа, а повеќето мораат да живеат на улици или во паркови, како ова девојче кое спие на улица во Измир.
Фотографија: picture-alliance/AA/E. Atalay
На пат кон Грција
Откако ќе ја напуштат Турција, бегалците се надеваат дека ќе стигнат до Европа преку Грција. На оваа офотграфија, група бегалци во гумен чамец патуваат кон островот Кос.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Кон континентална Европа
Девојче од Сирија спие под патничко седиште на траектот кој ги превезува бегалците од островот Кос кон пристаништето Пиреа. Оттаму, илјадници бегалци секојдневно го продолжуваат патот на север кон границата со Македонија.
Фотографија: Getty Images//W. McNamee
Затворени граници
Минатиот месец Македонија прогласи вонредна состојба и најави дека ќе ја мобилизира армијата за да го спречи напливот на бегалци на својата јужна граница. Откако ќе ја минат границата на бегалците им претстои вистинска борба за да се качат во возот кој ги превезува кон Србија на станицата во Гевгелија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/G. Licovski
Одмор во Белград
Бројот на бегалците кои поминуваат низ Македонија и Србија се зголемува. Белград често се користи како место за одмор. Според Меѓународната организација за миграции, во првата половина на 2015 година, 160 илјади бегалци минале низ земјите на Југоисточна Европа.
Фотографија: picture alliance/dpa/T. Brey
И Унгарија е преоптоварена
Законодавците во Будимпешта ги зголемија казните за илегално минување на границата, а полицијата постојано се судира со бегалците кои сакаат брзо да ја напуштат земјата. Унгарија тврди дека ги применува ЕУ-правилата, но илјадници бараат да бидат пуштени да продолжат натаму... кон Германија.
Фотографија: Reuters/B. Szabo
Топло добредојде
Илјадници бегалци пристигнаа во Австрија и Германија откако со денови беа заглавени во Унгарија. Многу жители на Минхен ги пречекаа на железничката станица и се обидоа да им помогнат колку што можат.
Фотографија: picture-alliance/dpa/N. Armer
8 фотографии1 | 8
Популистички тенденции
На почетокот од месецов берлинскиот „Тагесцајтунг“ ги праша владите на германските покраини во чија надлежност се депортациите, дали веќе има присилно враќање на Сиријци во татковината и дали такво нешто се планира? Досега немало депортации, а некои од нив одговорија дека на ова може да се спротивстават судовите кои мора да го одобрат тоа за секој поединечен случај.
Тогаш како да се објасни оваа „шизофрена“ одлука во врска со Сирија? „Овде на дело се гледаат целосно различни нивоа на власт“, појаснува Рене Вилдангел, експерт за односите на ЕУ со Блискиот Исток. Одлуките кои ги донесоа министрите за внатрешни работи на покраинско ниво не ги одразуваат нужно политичките ставови на државно ниво.
Критичарите, дозволата за депортација ја опишаа како популизам и умилкување на гласачите на кои им е преку глава од бегалската криза. „А ова е изборна година“, вели Вилдангел, „па оттука популистичката дебата и не е изненадување.“ Тој додава дека некои политичари сакаат да демонстрираат остар став иако веројатно нема да можат никого да депортираат во Сирија.
Алепо: Уништувањето на раскошниот град
Алепо пред војната беше метропола полна со живот, омилена туристичка цел и економско срце на Сирија. Денес источниот дел на градот е разурнат. Фотографиите од пред војната и сега ги покажуваат размерите на уништувањето.
Џамијата Омејади пред војната
Ова е фотографија од 2010 година. Бунтовите во арапскиот свет тогаш не беа стигнати до Сирија и Алепо. Џамијата е изградена во 775 година и е дел од Светското културно наследство на УНЕСКО.
Фотографија: Reuters/K. Ashawi
Џамијата Омејади денес
Џамијата беше тешко оштетена во борбите во 2013 година. На 24 март 2013. се урна минарето изградено во 11. век. Денес џамијата наликува на напуштена руина.
Фотографија: Reuters/O. Sanadiki
Амамот Ел Нахасин пред војната
Во амамот во старото градско јадро на Алепо посетителите уживаат во мирот по направената бања. Фотографијата е направена есента 2010 година.
Фотографија: Reuters/K. Ashawi
Амамот Ел Нахасин сега
Шест години потоа амамот не зрачи со мир и спокојство. „Раните“ од војната му се видливи.
Фотографија: Reuters/O. Sanadiki
Цитаделата на Алепо пред војната
Цитаделата на Алепо е една од најстарите и најголемите тврдини на светот. Голем дел од објектот е изграден во 13. век.
Фотографија: Reuters/S. Auger
Цитаделата денес
Некогашната туристичка атракција е во голем дел уништена и денес како сениште се издига над градот.
Фотографија: Reuters/O. Sanadiki
Старото градско јадро некогаш
24. ноември 2008 година: Старото градско јадро на Алепо. Луѓе седат во кафулињата, сместени како во рамка од шарени светла.
Фотографија: Reuters/O. Sanadiki
Старото градско јадро денес
13 декември 2016: Старото градско јадро е престорено во прав и пепел.
Фотографија: Reuters/O. Sanadiki
Трговскиот центар Шахба пред војната
Божиќни подароци висат закачени на таванот на трговскиот центар Шахба во декември 2009 година. Петкатниот трговски центар беше отворен во 2008 година и се вбројуваше во најголемите во Сирија.
Фотографија: Reuters/K. Ashawi
Трговскиот центар Шахба денес
„Трајно затворен“ - оваа информација се појавува на Гугл кога се пребарува поимот „Shahba-Mall“ денес.Трговскиот центар беше тешко оштетен во воздушните напади во 2014 година.
Фотографија: Reuters/A. Ismail
Пазарот Ал Зараб пред војната
Влезот во пазарот Ал Зараб во 2008 година, облеан во топла светлина.
Фотографија: Reuters/O. Sanadiki
Пазарот Ал Зараб денес
Декември 2016: Влезот во пазарот е уништен речиси целосно.
Фотографија: Reuters/O. Sanadiki
12 фотографии1 | 12
Отворен пат напред
Од друга страна, пресудата на судот во Кобленц – каде во февруари на четири и пол години затвор е осуден Ејад А. – беше возможна само поради тоа шро во Германија како бегалци дојдоа илјадници потенцијални сведоци на воените злосторства во Сирија. Во меѓувреме му се суди и на полковникот на сириската војска Анвар Р. Тој се товари дека ги водел истрагите во озлогласеното „Одделение 251“ каде извршувал злосторства против човештвото.
Во овој поглед, германскиот правосуден систем е исто така единствен – тој може да гони сторители на воени злосторства без оглед од каде потекнуваат и каде тие злосторства се сторени. Германските истражители работат и на сириски случаи од 2011 година.
Како што им кажа јавниот обвинител Јаспер Клинге, на медиумите на почетокот од судењето во Кобленц „ние (Германците) имаме историска одговорност да водиме вакви процеси.“
Сириското културно богатство на удар на гранатите
Војната во Сирија е сѐ побрутална и одзема сѐ повеќе животи. На удар се и остатоците од древните сириски градови, некои стари и до 4.000 години. УНЕСКО состави извештај за оштетувањата.
Фотографија: Daniel Leal-Olivas/AFP/Getty Images
УНЕСКО алармира
Војната во Сирија одзема сѐ повеќе животи. Во судирите меѓутоа исчезнуваат и некои од најдрагоцените споменици на културата, не само за земјата, туки и за светот. Во изминатите четири милениуми на овие простори свои траги оставиле Вавилонците, Египќаните, Персијците, Римјаните, Арапите... УНЕСКО е загрижен за културното богатство на Сирија и подготви извештај за оштетувањата.
Фотографија: by-sa-Longbow4u
Загрозен е стариот дел од градот во Алепо
Уште во јуни 2013. година УНЕСКО на листата на загрозени стави шест споменици во Сирија. Меѓу нив е и стариот дел од градот во Алепо, уништен во борбите. Алепо се споменува уште во документите кои потекнуваат од 1900-та година пред нашата ера. Градот и тогаш бил еден од културните центри во регионот.
Фотографија: Getty Images
Пожар во историскиот пазар
УНЕСКО го прогласи Стариот град во Алепо за дел од светското културно наследство и поради познатиот пазар. Тој опфаќаше околу 350 хектари и во неговите бројни улички се наоѓаа бројни продавници. Историскиот центар на Алепо е заштитен со ѕид долг пет километри. Но, ни тој не ја спречи катастрофата при која во 2012. година гранатите го запалија пазарот.
Фотографија: AFP/Getty Images
Цитаделата во Алепо
Во текот на војната, спомениците на културата беа злоупотребувани во воени цели, како стратешки точки. Во нив се вбројува и Цитаделата во Алепо. Оваа тврдина се издигнува на ритчето покрај градот. Неа ја изградиле Селекуидите, династија која во 4. век пред нашата ера го наследила Александар Велики. На овој брег свои храмови изградиле Грците, Римјаните, Персијците, Византијците и Османлиите.
Стариот дел од градот во Дамаск бил населен уште пред 4.000 години и тој е исто така споменик на УНЕСКО. Пред војната, овој дел од градот со продавниците, рестораните, џамиите и црквите беше една од главните туристички атракции во Дамаск. Во јуни 2013. овде експлодираа бомби и така стариот дел од градот првпат стана мета на нападите.
Фотографија: REUTERS
Триумфалниот лак во Палмира
Палмира, градот кој никнал околу оаза во пустината, исто така е загрозен. Триумфалната капија се‘уште стои, иако некои археолошки наоѓалишта се веќе ограбени. Палмира, од архитектонски аспект, е заштитен знак на Сирија. Оваа историска улица ја краси величенствен лак, коринтски столбови и ѕидовите на храмот Баал, кои веќе имаат лузни од ударите на гранатите.
Фотографија: Louai Beshara/AFP/Getty Images
Тврдината Шевалие
И овој споменик се наоѓа сред воените судири - тврдината Шевалие, на работ на ритчестото подрачје под контрола на алевитите. Неа ја подигнале крстоносците во 1099. година при својот поход кон Ерусалим. Бунтовниците тврдат дека повеќепати била на удар на сириската авијација. Сириската армија тврди дека бунтовниците ја користат како свое упориште.
Фотографија: Fotolia/Facundo
Амфитеатарот во Босра
Освен во Алепо и Дамаск, на удар е и стариот дел од градот во Босра. Овој амфитеатар донеодамна се сметаше за еден од најдобро очуваните римски амфитеатри на светот. Арапите во 12. век го преуредиле во тврдина. Музичарите и оркестрите од цел свет го ценат поради извонредната акустика. Наводно и амфитеатарот е оштетен во борбите.
Фотографија: Fotolia/waj
„Мртвите градови“ исто така на „Црвената листа“
И таканаречените „мртви градови“ се ставени на „Црвената листа“ на загрозени споменици на УНЕСКО. Во овие населби во северниот дел од Сирија се наоѓаат бројни градби од византиско време. Античките градби Еради пред војната беа добро очувани. Од почетокот на судирите и тие се најдоа на удар на гранатите, а делумно се и ограбени.
Фотографија: Creative Commons/Bertramz
Ограбени музеи
Состојбата во сириските музеи е исто така драматична, многу се во подрачјата во кои се водат борби, на пример, музејот во Идилиб. Тука се наоѓаат и ткн. Ебла плочи од теракота, чија вредност е непроценлива. Во 2011. година некои од овие плочи од музеите од Дамаск и од Алепо се префрлени во трезорот на државната банка. Најголем дел од музеите е изложен на милост и немилост на разбојниците.
Фотографија: Daniel Leal-Olivas/AFP/Getty Images
10 фотографии1 | 10
Односите со Асад
Но, без оглед на тоа што на неговите луѓе им се суди за воени злосторства, Германија како и останатиот дел од ЕУ, веројатно ќе биде принудена да ги обнови односите со државата со која и понатаму раководи Башар Ел Асад. Овие односи никогаш не биле целосно прекинати.“
„Иако Германија ја затвори амбасадата во Дамаск, таа никогаш не ги прекина целосно односите со Сирија„, вели за ДВ Стефан Талмон, професор на Институтот за меѓународно право на Универзитетот во Бон.
Како и поголемиот дел од европските држави, освен Бугарија и Романија, и Германија во 2012 ја затвори амбасадата во Дамаск. Но, Талмон посочува дека се уште има сириска амбасада во Берлин и очигледно има одредени меѓусебни контакти на административно ниво.
Германските експерти предлагаат евентуалното затоплување на односите со Дамаск да биде условено со воспоставување на правна држава во Сирија.