Договорот со Грција го мина и вториот собраниски филтер
БГ
5 јули 2018
Без присуство на опозициската ВМРО-ДПМНЕ и со еден воздржан пратеник од владејачкото мнозинство, Собранието денеска по вторпат го изгласа Договорот за решавање на спорот за името со Грција.
Фотографија: picture-alliance/PIXSELL/HaloPix
Реклама
Со 69 гласа „за“ Собранието попладнево повторно го изгласа Договорот за ставање крај на спорот за името со Грција. Тоа беше неопходно откако претседателот на државата Ѓорге Иванов одби да го потпише Указот за прогласување на законот по неговото прво гласање. Опозициската ВМРО-ДПМНЕ ја бојкотираше седницата и најави кривични пријави за оние кои ќе гласаат за Договорот.
На содржината на Договорот се спротивстави пратеникот Ферид Мухиќ од владејачкото мнозинство, но гласаше воздржано. Според Мухиќ, се работи за преседан со кој се постапува спротивно на Повелбата на Обединетите нации. „Повелбата на ООН и меѓународното право гарантираат право на самоопределување, сега тоа нам ни се ускратува“, рече Мухиќ од собраниската говорница.
Претседателот Иванов претходно го спореше Договорот во повеќе точки, меѓу другото тврдејќи дека „нема мандат да го потпише Указот“ затоа што истиот ги загрозува македонскиот национален идентитет, посебноста на македонската нација, македонскиот јазик и македонскиот модел на соживот. Иванов тврди дека Договорот излегува од опфатот на резолуциите 817 и 845, нема уставна основа, и ја доведува Македонија во положба на потчинетост и зависност спрема Грција.
Овие тези на Иванов денеска од собраниската говорница ги отфрли шефот на дипломатијата Никола Димитров. Тој му порача на шефот на државата дека „Уставот не се брани со негово кршење“.
Утрово, пратениците од собраниското мнозинство информираа дека добиле писмо потпишано од Здружението за борба за еманципација и права на жени, во кое се цитира колумна од професорот Димитар Апасиев. Во неа главната порака до пратениците гласи: „Ќе има немири, па избори и ќе одите во затвор“.
Договор за решавање на спорот за името
Договорот за решавање на спорот за името меѓу Македонија и Грција беше потпишан на 17 јуни 2018. Тој би требало да му стави крај на спорот кој трае четврт век. Но, до неговото конечно спроведување има уште работа.
Договорот за решавање на спорот за името во Псарадес, на грчката страна од Преспанското Езеро, го потпишаа министрите за надворешни работи Никола Димитров и Никос Коѕијас. „Горди сме затоа што избравме решение што нѐ обединува“, оцени македонскиот премиер Заев. Неговиот грчки колега Ципрас рече: „Овде сме да ги залечиме раните што ги остави времето, да отвориме пат за мир, братство и пораст“.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Роденден
Потпис на договорот стави и долгогодишниот посредник на Обединетите Нации во спорот за името, Метју Нимиц. Потпишувањето се падна токму на неговиот 79-ти роденден. „На членовите на моето семејството им реков дека не сакам подароци за овој роденден, зашто двајца премиери ќе ми дадат еден голем подарок“, рече Нимиц на церемонијата во Псарадес.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Вратоврска
Кога по потпишувањето на договорот требаше да се направи семејна фотографија од настанот, македонскиот премиер Зоран Заев, веројатно не сакајќи да се разликува од Алексис Ципрас, кој е познат по тоа што не носи вратоврски, ја извади својата црвена вратоврска и му ја подари на својот грчки колега. Тоа беше поздравено со широки насмевки и громогласен аплауз од присутните.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Договорот зачинет со македонска храна и вино
Официјалната средба по потпишувањето во Псарадес се префрли на македонскиот брег на Преспанското Езеро. Двете делегации до Отешево стигнаа по воден пат, со чамци. Во Отешево се водеа билатерални разговори и имаше свечен ручек. На заедничкиот ручек присуствуваа и претставниците на Европската Унија и Обединетите Нации – Федерика Могерини, Јоханес Хан, Метју Нимиц и Розмари Ди Карло.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Протести во Скопје
Потпишувањето на договорот за решавање на спорот за името предизвика протести во Македонија. Демонстрантите пред Собранието на 17.06.2018 се судрија со полицијата. Во безредијата имаше повредени и приведени лица. Според полициски наводи, има неколку повредени полицајци, како и над 25 уапсени учесници на протестите. Официјален организатор на протестите нема.
Во Грција исто така се протестира. Противниците на договорот за решавање на спорот за името во Атина за време на расправата за доверба на владата на Ципрас се судрија со полицијата пред парламентарната зграда (фото: 16.06.2018). Полицијата мораше да употреби солзавец за да ја разбие толпата која се обиде да влезе во парламентарната зграда. Владата го преживеа гласањето.
Фотографија: Reuters/C. Baltas
Уште многу работа
Ставањето потпис на Конечната спогодба за решавање на спорот за името е само еден од чекорите кои следуваат во наредните месеци до конечно решение. Следува ратификација во македонското Собрание, референдум на кој македонските граѓани ќе се изјаснат за договорот, а потоа и ратификација во грчкиот парламент.
