Екстремно време ширум светот: меѓу пожари и поплави
Штефани Хепнер
10 август 2021
Летово 2021 година го бележат екстремни временски услови – суша и пожари во јужна Европа, Русија и Америка, големи поплави во Азија. Екстремните временски појави во иднина ќе се случуваат сѐ почесто.
Фотографија: NICOLAS ECONOMOU/REUTERS
Реклама
Ветрот во понеделникот во многу краишта на Грција беше толку слаб, што не можеше натамошно да го шири огнот. Но, таа кратка оддишка за пожарникарите заврши, зашто настапи нов бран жештина со температури преку 40 степени Целзиусови и ситуацијата во земјата повторно се влоши.
Во Грција веќе со недели беснеат пожари, пред сѐ северно од Атина и на островот Евија. Додека во континенталниот дел на земјата пожарите полека се ставени под контрола, на Евија и на полуостровот Пелопонез пламените јазици не запираат. Но, и таму каде ситуацијата изгледа помирна, жариштата на пожарот можат пак да пламнат.
Многу луѓе изгубија сѐ што имаа. „Ова беше рај, со ретки видови дрвја и диви животни, а погледнете како изгледа сега, како на површината на Месечината, сѐ е пеплосано“, ѝ раскажува на репортерката на Дојче веле еден со пепел прекриен мештанин.
Изгореа огромни површини шума
Во врелите летни месеци, пожарите во Грција не се невообичаени, но размерите сепак се огроми. Според наводите на Европскиот информативен систем за шумски пожари, ЕФИС, во Грција до 5 август изгорела речиси двојно повеќе шума отколку што е годишниот просек во периодот од 2008. до 2020. година.
Причините за пожарите се повеќекратни: немарно фрлен опушок од цигара, парче стакло кое дејствува како лупа. Се зборува дека имало и подметнување пожари со намери да се создаде простор за изградба на нови куќи. Големата врелина го поттикнува огнот.
Сушите, пожарите и поплавите во многу делови од светот го отежнуваат животот. И во други средозменоморски земји како Северна Македонија, Италија, Турција, Бугарија и балканските земји, пожарникарите веќе со недели се обидуваат да ги изгаснат пожарите. Турскиот претседател Таип Реџеп Ердоган изјави дека ова се најлошите пожари во историјата на таа земја.
Светот шокиран од убиствените екстремни временски прилики
Германија, Канада, Кина - драматичните слики кои се последица на екстремното време доминираат во последните недели. Дали за тоа е одговорна климатската криза?
Фотографија: AFP/Getty Images
Поројни дождови и поплави во Европа
Досега невидените поплави предизвикани од дводневни обилни врнежи дожд, колку што обично паѓаат во два месеци, во Германија и Белгија однесоа најмалку 209 човечки животи. Реките во средината на јули се претворија во надојдени буици и уништија села и објекти стари со векови. Обновата на куќите, фирмите и инфраструктурата, според проценките, ќе чини повеќе милијарди евра.
Фотографија: Thomas Lohnes/Getty Images
Екстремно поројни дождови
И делови од Индија и од Кина се погодени од рекордни поплави, дојде до излевање на акумулации и одводни канали. Научниците предвидоа дека промената на климата ќе доведе до зачестени и пообилни врнежи од дожд - загреаниот и потопол воздух апсорбира повеќе вода, што води до повеќе дождови.
Фотографија: AFP/Getty Images
Поплави во централна Кина
Повеќедневните непрекинати дождови на крајот на јули предизвикаа катастрофални поплави во централнокинеската провинција Хенан. Повеќе луѓе ги загубија животите, стотици илјади мораа да ги напуштат домовите. Во провинцијата Женгџоу бројни патници останаа заглавени во метрото поплавено од водата. Областите во провинцијата се уште потешко погодени.
Фотографија: Courtesy of Weibo user merakiZz/AFP
Рекордни жештини во САД и во Канада
Неподносливата горештина е сѐ почеста, како на крајот на јули во американските сојузни држави Вашингтон, Орегон и канадската провинција Британска Колумбија. Врелиот воздух „заробен“ под антициклонски фронт доведе до екстремно време и стотици смртни случаи. Во селото Литон беше измерена рекордна температура од 49,6 степени Целзиусови, а во следниот ден селото до темели настрада во пожар.
Фотографија: Ted S. Warren/AP/picture alliance
Шумските пожари доведуваат до невреме
Бранот жештина можеби е на заминување, но сушата поттикнува шумски пожари. Огнената стихија во Орегон е толкава што самата предизвикува невреме, а чадот се разнесува дури до Њујорк. Неодамна објавена студија тврди дека ваквите временски услови би „биле практично невозможни“ да не се климатските промени предизвикани од човекот.
Фотографија: National Wildfire Coordinating Group/Inciweb/ZUMA Wire/picture alliance
Дали Амазонската област е стигната до клучна точка?
Во јужниот дел на централен Бразил владее најтешката суша во последните 100 години. Со неа расте и ризикот од пожари и натамошно уништување на Амазонската прашума. Научниците неодамна соопштија дека голем дел од југоисточните шумски области во Амазон наместо да апсорбираат ЦО2 како порано, поради континуираното уништување сега испуштаат штетни гасови. Наскоро може да дојде до пресвртна точка.
Фотографија: Andre Penner/AP Photo/picture alliance
На работ на изгладнување
Во Мадагаскар, по години безмилосна суша, од глад се загрозени преку 1,4 милиони луѓе. Некои се принудени да јадат сирови кактуси, диви растенија и скакулци. Бидејќи не беа регистрирани природни катастрофи или политички конфликти, гладот таму се смета за прв во поновата историја предизвикан единствено од климатските промени.
Досега незабележаните поплави во северна Европа ја зафатија и Велика Британија: откако во еден единствен ден наврна количина дожд колку за еден месец, делови од Лондон, подземни постојки на метрото и улици се најдоа под вода. Поплавите се доказ дека „опасностите од промената на климата ни се приближуваат и нам“, изјави лондонскиот градоначалник Садик Кан.
Фотографија: Justin Tallis/AFP/Getty Images
Грција се бори со пожари
Додека земјите во северна Европа се под вода, оние на југот, како Грција, се зафатени од повеќе топлотни бранови уште од почетокот на летото. Во првата недела од јули температирите се искачија над 43 степени Целзиусови. Туристичките атракции, како Акропол, преку ден се затворени, додека околу Солун беснееја шумски пожари. Во акција на гаснење на огнот беа и хеликоптери.
Фотографија: Sakis Mitrolidis/AFP/Getty Images
Шумски пожари и на Сардинија
Шумски пожари од досега незабележани размери го опустошија централно-западниот дел од островот, истакна гувернерот Кристијан Салинас: „Досега во прав и пепел се претворени 20.000 хектари шума, кои беа синоним за вековната еколошка историја на нашиот остров“. Околу 1200 луѓе се евакуирани од и натаму загрозениот регион.
Фотографија: Vigili del Fuoco/REUTERS
10 фотографии1 | 10
И во Русија е жестоко
Пожари беснеат и во Русија, на западниот брег во САД и во Канада. Заводот за заштита на шуми во Русија во понеделникот регистрирал 240 пожари на вкупна површина од преку 3 милиони хектари, површина соодветна на онаа на германската покраина Баден Виртемберг. Посебно е погоден регионот на Јакутија. Чадот се проширил до далечниот југ на земјата, на границата со Монголија. НАСА пренесува дека стигнал и до Северен пол, што досега никогаш не е забележано.
Во САД, пожарникарите во Северна Каролина се борат со пожари кои уништија површина поголема од 198.000 хектари. „Тоа е како да доаѓате од воено подрачје“, изјавил за новинската агенција АФП Тами Куглер, кој побегнал од Гринвил и сега живее во шатор. На западниот брег на САД пожарите не се реткост, но жештината сега ја влошува ситуацијата.
Прежешко, премногу ветровито, премногу влага
Според актуелниот извештај на Светскиот совет за климата, екстремните временски појави како суши и во иднина ќе се случуваат сѐ почесто. Во истражувањата на климата веќе со години владее консензус според кој загревањето на Земјата значајно ја зголемува веројатноста од такви појави. Топлиот воздух во Средоземјето може на пример да доведе до тоа воздухот да содржи поголем процент водена пареа, што пак доведува до силни дождови, какви што неодамна ги погодија Германија и Белгија.
„Екстремното време сега е дел од нашата иднина“, прогнозира за ДВ Левке Кезар, истражувач на климата на Универзитетот Мејнот во Ирска.
Бурна ноќ во костец со стихијата
02:01
This browser does not support the video element.
Со големи поплави моментно се борат и Кина, Индија и Мјанмар. Повеќедневните дождови доведоа до големи поплави во централната кинеска провинција Хенан, загинаа многу луѓе, а стотици илјади останаа без покрив над главата.
Во Индија монсунот беше пожесток од сите во последните децении. Само лизгањето на земјиштето однесе преку 40 човечки животи. Во Мјанмар луѓето се бореа против водените буици, во Бангладеш се потопени села на избеганите Рохинги.
И африканските земји се борат со поплави – Лагос, стопанската престолнина на Нигерија, во јули се најде под вода, одводните системи не се доволно добро изградени.
Во Јужен Судан поплавите загрозија 90.000 луѓе, како што соопшти пред неколку дена Агенцијата на ОН за координација на хуманитарната помош. Морало да се спроведе евакуација на илјадници луѓе.
