Во кризата околу признавањето на Ерусалим за главен град на Израел, турскиот претседател се обидува да се наметне како лидер во муслиманскиот свет. Но нападите против Израел се лицемерни и провидни, смета Даниел Хајнрих.
Безобразниот провокатор, постојано во предизборна кампања, повторно е тука: Реџеп Таип Ердоган. А провокациите започнаа уште на самиот почеток на конференцијата на Организацијата за исламска соработка во Истанбул. Израел е, рече Ердоган, „терористичка и окупаторска земја“. Тој ги повика учесниците на конференцијата да „го признаат окупираниот главен град на палестинската држава“.
Ердоган е лут- и тоа сите треба да го знаат. Изгледа како турскиот претседател, по долгата пауза без провокации, сега повторно да има желба да создава неред. Пред неколку месеци тоа беа „наци-методите“ во текот на изборите во Холандија и Германија, а сега со помош на жестоките критики на сметка на Израел сака да го искали својот добро познат бес.
Секако дека тие критики кон одлуката на Трамп да го признае Ерусалим како главен град на Израел можат да се разберат со оглед дека Ердоган секогаш се претставува како „голем муслиман“, бидејќи тој, со историјата преоптоварен град, нема посебно значење само за Евреите и христијаните, туку и за муслиманите.
Од друга страна, тоа што Ердоган постојано, како робот, повторува дека Израел е „терористичка држава“ и „убиец на деца“, веќе станува здодевно. Кон тоа треба да се додаде и дека навредите кон Израел на политичката сцена се дволични, бидејќи обемот на трговската размена меѓу Турција и Израел со години се зголемува.
- Зошто Арапите не се многу солидарни со Палестинците?
Сепак, Ердоган не може да издржи да не го критикува Израел. Незаборавен е неговиот настап во Давос во 2009 година кога на отворена бина го нападна својот колега по функција Шимон Перес. Под жесток набој на тестостерон тој постојано ја продолжуваше својата тирада и на крајот, видео-снимката на Јутјуб стана хит со три милиони прегледи.
Даниел ХајнрихФотографија: DW/M. Müler
Неединство во муслиманскиот свет
Поради тоа не изненадува тоа што Ердоган уште пред конференцијата ги покажа своите реторички мускули и констатираше дека „на овој самит ќе го помрдне целиот исламски свет“. Овие негови изјави се покажаа како глупост веднаш по почетокот на конференцијата. Од вкупно 57 членки на Конференцијата, околу 20 држави беа претставени од своите премиери. А оние кои, заедно со Саудиска Арабија пред половина година започнаа блокада против Катар, испратија ниско рангирани претставници од рангот на заменици министри за надворешни работи.
Кога станува збор за „единството“ меѓу муслиманските земји, не е проблем само кризата околу Катар. Покрај конфликтот на големите играчи- Саудиска Арабија и Иран- тука се и многу напрегнатите односи меѓу конзервативното раководство во Турција и воено државниот врв во Египет.
Само што, се чини, на Ердоган сето тоа му беше сеедно- важно е само да се биде на насловните страници. Неговата порака е јасна и повторена и на самитот на Организацијата на исламската соработка: Израел е „терористичка држава“, „окупациска сила“ итн. А тој, уште еднаш, покажа дека е безобразен провокатор, постојано во изборна кампања.
Град на судири: комплексната историја на Ерусалим
Ерусалим е еден од најстарите и најоспоруваните градови во историјата на светот. Ерусалим е свет град за евреите, муслиманите и христијаните. Оттука произлегуваат и речиси сите контроверзи поврзани со него.
Фотографија: picture-alliance/Zumapress/S. Qaq
Ерусалим, градот на Давид
Според Стариот завет, Давид, кралот на двете кралства на Јудеја и Израел, го освоил Ерусалим околу 1.000 година пред новата ера. Седиштето на владата го префрлил во Ерусалим, со што го претворил во главен град и верски центар на кралството. Библијата вели дека синот на Давид, Соломон го изградил првиот храм во чест на Јахве, богот на Израел. Ерусалим станува центар на јудаизмот.
Фотографија: Imago/Leemage
Под персиска управа
Нео-вавилонскиот крал Небукаданезар II (трет од лево) го освоил Ерусалим во 597 п.н.е., според Библијата. Ги заробил кралот Јехоаким (петти од десно) и припадниците на високата класа, ги испратил во Вавилон и го уништил храмот. Откако персискиот крал Сирус Велики го освоил Вавилон, им дозволил на прогонетите Евреи да се вратат во Ерусалим и повторно да го изградат својот храм.
Од 63 година п.н.е. Ерусалим паѓа под окупација на Рим. Се формираат повеќе движења на отпорот, па во 66 година избувнува првата Еврејско-Римска војна. По четири години војната завршува, а храмот е повторно уништен. Римјаните и Византијците владеат со Ерусалим околу 600 години.
Фотографија: Historical Picture Archive/COR
Освојувањето на Арапите
При освојувањето на Сирија, муслиманските армии стигнуваат и до Палестина. По наредба на Калифот Умар (на фотографијата), Ерусалим е освоен во 637 година. Во следните години повеќе различни, меѓусебно спротивставени муслимански владетели го контролираат градот. Ерусалим е често под опсада, а владетелите се менуваат.
Фотографија: Selva/Leemage
Крстоносците
Од 1070 година, муслиманските владетели стануваат сѐ поголема закана за христијанскиот свет. Папата Урбан II повикува на крстоносна војна. Севкупно, пет крстоносни походи се организираат во период од 200 години. Во 1244, крстоносците конечно ја губат контролата врз градот и тој паѓа под муслиманска управа.
Фотографија: picture-alliance/akg-images
Отоманите и Британците
По освојувањето на Египет и Арабија од Отоманите, Ерусалим станува административно седиште на Отоманскиот административен регион во 1535 година. Во првите децении на отоманското владеење, градот доживува процут. Со победата на Британците над Отоманските трупи во 1917 година, Палестина потпаѓа под британска управа. Ерусалим е преземен од Британците без борба.
Фотографија: Gemeinfrei
Поделениот град
По Втората светска војна, Британците се откажуваат од палестинскиот мандат. ОН гласаат за поделба на земјата, со цел да се отвори простор за преживеаните од Холокаустот. Неколку арапски држави започнуваат војна против Израел и освојуваат дел од Ерусалим. Сѐ до 1967 година, градот е поделен на израелски западен и јордански источен дел.
Фотографија: Gemeinfrei
Израел го освојува источен Ерусалим
Во 1967, Израел ја започнува Шестдневната војна против Египет, Јордан и Сирија. Израел ги освојува Синај, Појасот Газа, Западниот Брег, Голанската висорамнина и источен Ерусалим. Израелски падобранци доаѓаат до Стариот град и стојат пред Ѕидот на плачот за првпат од 1949 година. Источен Ерусалим не е официјално анектиран, туку административно интегриран.
Израел не им забранува на муслиманите пристап до светите места. Ридот на храмовите е под автономна муслиманска администрација: муслиманите можат да влегуваат, да го посетуваат храмот и блиската Ал-Акша џамија.
Фотографија: Getty Images/AFP/A. Gharabli
Нерешен статус
Ерусалим до денес останува пречка за мирот меѓу Израел и Палестина. Во 1980, Израел го прогласува целиот град за свој „вечен и нераздвојлив главен град“. Откако Јордан се откажува од своето право на Западниот Брег и Источен Ерусалим во 1988 година, прогласена е државата Палестина. И Палестина го смета Ерусалим, во теорија, за свој главен град.
