Ерусалим: Луѓето ќе страдаат од празните зборови на Трамп
Дана Регев
11 декември 2017
Признавањето на Ерусалим за главен град на Израел од страна на Доналд Трамп не е ништо друго освен навредлива провокација со која покажува дека воопшто не се грижи за регионот или за неговите жители. Пишува Дана Регев
Фотографија: picture-alliance/AA/S.Z. Fazlioglu
Реклама
Најавата на американскиот претседател Доналд Трамп дека „е време официјално да се признае Ерусалим како главен град на Израел“ и дека таквата декларација е само „признавање на реалноста“, предизвика лавина реакции. Предвидливо за сите освен за него, дојде до нова ескалација на и онака фрагилните односи меѓу Израел и Палестинците, а тензиите во регионот одново достигнаа опасно ниво. Хамас повика на нова Интифада, една ракета беше испукана од Газа кон Израел, а четворица Палестинци беа убиени во израелски воздушен напад и судири со безбедносните сили во Појасот Газа.
Палестинскиот претседател Махмуд Абас ја откажа планираната средба со американскиот потпретседател Мајк Пенс, чекор што укажува и на длабок конфликт и во дипломатската сфера.
Но, зошто Трамп го презеде овој чекор? Никој не знае.
Чекорот на Трамп е чиста провокација и не одговара на ниту една страна. Секое дете во Израел знае дека главен град на државата е Ерусалим- без оглед дали е меѓународно признаен или не.
Хипотетичката дискусија дали Ерусалим треба или не треба да биде главен град е бесполезна и ирелевантна за Израелците, затоа што никој од нив- никој од нас- не чувствува дека оваа де-факто реалност треба на било кој начин да биде засилена.
Затоа, за нас, декларацијата на Трамп не е ништо повеќе од хипокризија; нашето чувство на поврзаност со Ерусалим е саморазбирливо.
Но, во случајот на Палестинците, зборовите на Трамп- дека ова е само признавање на реалноста- доведоа до тоа изјавата да биде сфатена како акт на провокација, што во суштина и е.
Таа нема никакво практично значење, освен фактот дека САД ќе напуштат една убава недвижност во Тел Авив. Но, симболично, таа става уште една тула во ѕидот на очајот кој полека и сигурно расте меѓу двете страни. Директните импликации, кои Трамп елегантно ги игнорира, ги надминуваат глобалните реакции и протестите ширум светот. Првиот и најважен резултат се фаталните конфронтации кои не се случуваат потенцијално или веројатно- туку веднаш и сега.
Тоа не е ништо помалку од ужасно, затоа што луѓето кои ќе страдаат од празните зборови на Трамп се Израелците и Палестинците- притоа Палестинците многу повеќе- додека тој самиот е далеку од проблемот.
Секој израелски резервист- вклучително и јас- сега со страв погледнува кон својот орман, за да биде сигурен дека здиплените воени униформи се таму во случај да дојде несаканиот повик.
Доколку Трамп навистина мислеше на мирот- доколку воопшто му е грижа за тоа- ќе се обидеше да ги надмине другите пречки на патот кон него, како што се доселеничките населби, границите од 1967 година, или екстремно тешката дебата за правото на враќање на Палестинците- да наведам само неколку.
Но зошто да се комплицираат работите? По ѓаволите со луѓето од тој регион, чии животи се ризикуваат, дури и жртвуваат, заради празни псевдо манифести. Доколку Трамп искрено верува дека може да се постигне било каков напредок со детски обиди за смирување насочени само кон едната страна, очигледно се лаже.
Но тажната реалност е дека тој не е само заблуден. Нему едноставно не му е гајле.
Дана Регев
Град на судири: комплексната историја на Ерусалим
Ерусалим е еден од најстарите и најоспоруваните градови во историјата на светот. Ерусалим е свет град за евреите, муслиманите и христијаните. Оттука произлегуваат и речиси сите контроверзи поврзани со него.
Фотографија: picture-alliance/Zumapress/S. Qaq
Ерусалим, градот на Давид
Според Стариот завет, Давид, кралот на двете кралства на Јудеја и Израел, го освоил Ерусалим околу 1.000 година пред новата ера. Седиштето на владата го префрлил во Ерусалим, со што го претворил во главен град и верски центар на кралството. Библијата вели дека синот на Давид, Соломон го изградил првиот храм во чест на Јахве, богот на Израел. Ерусалим станува центар на јудаизмот.
Фотографија: Imago/Leemage
Под персиска управа
Нео-вавилонскиот крал Небукаданезар II (трет од лево) го освоил Ерусалим во 597 п.н.е., според Библијата. Ги заробил кралот Јехоаким (петти од десно) и припадниците на високата класа, ги испратил во Вавилон и го уништил храмот. Откако персискиот крал Сирус Велики го освоил Вавилон, им дозволил на прогонетите Евреи да се вратат во Ерусалим и повторно да го изградат својот храм.
Од 63 година п.н.е. Ерусалим паѓа под окупација на Рим. Се формираат повеќе движења на отпорот, па во 66 година избувнува првата Еврејско-Римска војна. По четири години војната завршува, а храмот е повторно уништен. Римјаните и Византијците владеат со Ерусалим околу 600 години.
Фотографија: Historical Picture Archive/COR
Освојувањето на Арапите
При освојувањето на Сирија, муслиманските армии стигнуваат и до Палестина. По наредба на Калифот Умар (на фотографијата), Ерусалим е освоен во 637 година. Во следните години повеќе различни, меѓусебно спротивставени муслимански владетели го контролираат градот. Ерусалим е често под опсада, а владетелите се менуваат.
Фотографија: Selva/Leemage
Крстоносците
Од 1070 година, муслиманските владетели стануваат сѐ поголема закана за христијанскиот свет. Папата Урбан II повикува на крстоносна војна. Севкупно, пет крстоносни походи се организираат во период од 200 години. Во 1244, крстоносците конечно ја губат контролата врз градот и тој паѓа под муслиманска управа.
Фотографија: picture-alliance/akg-images
Отоманите и Британците
По освојувањето на Египет и Арабија од Отоманите, Ерусалим станува административно седиште на Отоманскиот административен регион во 1535 година. Во првите децении на отоманското владеење, градот доживува процут. Со победата на Британците над Отоманските трупи во 1917 година, Палестина потпаѓа под британска управа. Ерусалим е преземен од Британците без борба.
Фотографија: Gemeinfrei
Поделениот град
По Втората светска војна, Британците се откажуваат од палестинскиот мандат. ОН гласаат за поделба на земјата, со цел да се отвори простор за преживеаните од Холокаустот. Неколку арапски држави започнуваат војна против Израел и освојуваат дел од Ерусалим. Сѐ до 1967 година, градот е поделен на израелски западен и јордански источен дел.
Фотографија: Gemeinfrei
Израел го освојува источен Ерусалим
Во 1967, Израел ја започнува Шестдневната војна против Египет, Јордан и Сирија. Израел ги освојува Синај, Појасот Газа, Западниот Брег, Голанската висорамнина и источен Ерусалим. Израелски падобранци доаѓаат до Стариот град и стојат пред Ѕидот на плачот за првпат од 1949 година. Источен Ерусалим не е официјално анектиран, туку административно интегриран.
Израел не им забранува на муслиманите пристап до светите места. Ридот на храмовите е под автономна муслиманска администрација: муслиманите можат да влегуваат, да го посетуваат храмот и блиската Ал-Акша џамија.
Фотографија: Getty Images/AFP/A. Gharabli
Нерешен статус
Ерусалим до денес останува пречка за мирот меѓу Израел и Палестина. Во 1980, Израел го прогласува целиот град за свој „вечен и нераздвојлив главен град“. Откако Јордан се откажува од своето право на Западниот Брег и Источен Ерусалим во 1988 година, прогласена е државата Палестина. И Палестина го смета Ерусалим, во теорија, за свој главен град.
