Редот е пратениците да го кажат својот став, но верувам дека ќе има двотретинско мнозинство да се заврши процесот, изјави премиерот во пресрет на денешната клучна седница на парламентот
Реклама
Македонија е пред жежок политички ден. Вниманието на домашната, но и на меѓународната јавност која поддржува што поскора интеграција на земјата во НАТО, е вперено кон денешната седница на македонскиот парламент, каде почнува последната фаза од процесот за уставни измени, со чие усвојување ќе се се имплементира историскиот македонско-грчки Договор од Преспа.
Од синоќа како да спласнаа грижите по прашањето дали е обезбедено неопходното двотретинско мнозинство од 80 гласови, со кои ќе бидат изгласани уставните измени. Пратениците од мнозинството велат дека „не чувствуваат никаква неизвесност“, а се повикуваат и на конструктивните разговори што ги имаше вчера премиерот Заев со партијата Беса на Билал Касими и со Алијанса за Албанците на Зијадин Села, кои испорачаа нивни барања во амандманскиот пакет.
Постигнат договор
Додека од разговорите со Беса нема детали, на средбата со Села биле реафирмирани заедничките заложби за успешно заокружување на политичкиот процес во парламентот, со цел евроатлантска иднина на државата.
„Драго ми е што успеавме во постигнувањето договор“, рече премиерот Заев по средбата. Премиерот објасни дека во Преамбулата на Уставот по „македонскиот народ“, ќе бидат додадени „и дел од албанскиот народ, турскиот народ..,“ и по истиот принцип ќе бидат наведени сите етнички заедници. Исто така, наместо „дијаспората на македонскиот народ“, се додава „и на другите заедници“, а со амандман на Уставниот закон се внесува и Косово како петти сосед на Македонија.
Преку овие прифатени амандмани, заеднички било оценето дека Алијанса на Албанците останува вградена во политичкиот процес на уставните измени со цел реализација на Договорот од Преспа. Премиерот посочил дека е „важно да се сочува македонскиот идентитет“, како и дека „двете партии, Алијанса на Албанците и Беса остануваат определени кон НАТО и ЕУ, а останува чувството дека тие водат грижа и за македонската етничка заедница и на самоопределувањето како Македонци“.
Во врска со формулациите за државјанството и за јазикот изјави: „Правно - формално не можеме да го отвориме тоа прашање сега, но времето е пред нас и ќе даде можност за разговори“, додавајќи дека и во иднина останува посветен на инклузивен процес за сите прашања што ги засегаат сите етнички заедници во Македонија. На прашањето дали има поддршка од 80 пратеници, рече дека тоа ќе се знае на гласањето, дека редот е пратениците да го кажат својот став, но и дека верува оти ќе има двотретинско мнозинство да се заврши процесот.
НАТО и ЕУ - прироитет!
Пред ваквиот расплет, вицепремиерот за евроинтеграции Бујар Османи изрази сомнеж дека „скриена рака“ се обидува да го компромитира процесот.
„Се уште постојат ризици кои можат да го компромитираат овој процес, надворешни геополитички фактори, регионални и домашни фактори. Постојат сомнежи дека постои скриена рака која се обидува да го компромитира овој процес. Не велам дека албанските партии се дел од таа скриена рака, но понекогаш поради неснаоѓање или немањето искуство со ваквите комплицирани процеси, може да се создаде ваква перцепција“, рече Османи.
Договор за решавање на спорот за името
Договорот за решавање на спорот за името меѓу Македонија и Грција беше потпишан на 17 јуни 2018. Тој би требало да му стави крај на спорот кој трае четврт век. Но, до неговото конечно спроведување има уште работа.
Договорот за решавање на спорот за името во Псарадес, на грчката страна од Преспанското Езеро, го потпишаа министрите за надворешни работи Никола Димитров и Никос Коѕијас. „Горди сме затоа што избравме решение што нѐ обединува“, оцени македонскиот премиер Заев. Неговиот грчки колега Ципрас рече: „Овде сме да ги залечиме раните што ги остави времето, да отвориме пат за мир, братство и пораст“.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Роденден
Потпис на договорот стави и долгогодишниот посредник на Обединетите Нации во спорот за името, Метју Нимиц. Потпишувањето се падна токму на неговиот 79-ти роденден. „На членовите на моето семејството им реков дека не сакам подароци за овој роденден, зашто двајца премиери ќе ми дадат еден голем подарок“, рече Нимиц на церемонијата во Псарадес.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Вратоврска
Кога по потпишувањето на договорот требаше да се направи семејна фотографија од настанот, македонскиот премиер Зоран Заев, веројатно не сакајќи да се разликува од Алексис Ципрас, кој е познат по тоа што не носи вратоврски, ја извади својата црвена вратоврска и му ја подари на својот грчки колега. Тоа беше поздравено со широки насмевки и громогласен аплауз од присутните.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Договорот зачинет со македонска храна и вино
Официјалната средба по потпишувањето во Псарадес се префрли на македонскиот брег на Преспанското Езеро. Двете делегации до Отешево стигнаа по воден пат, со чамци. Во Отешево се водеа билатерални разговори и имаше свечен ручек. На заедничкиот ручек присуствуваа и претставниците на Европската Унија и Обединетите Нации – Федерика Могерини, Јоханес Хан, Метју Нимиц и Розмари Ди Карло.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Протести во Скопје
Потпишувањето на договорот за решавање на спорот за името предизвика протести во Македонија. Демонстрантите пред Собранието на 17.06.2018 се судрија со полицијата. Во безредијата имаше повредени и приведени лица. Според полициски наводи, има неколку повредени полицајци, како и над 25 уапсени учесници на протестите. Официјален организатор на протестите нема.
Во Грција исто така се протестира. Противниците на договорот за решавање на спорот за името во Атина за време на расправата за доверба на владата на Ципрас се судрија со полицијата пред парламентарната зграда (фото: 16.06.2018). Полицијата мораше да употреби солзавец за да ја разбие толпата која се обиде да влезе во парламентарната зграда. Владата го преживеа гласањето.
Фотографија: Reuters/C. Baltas
Уште многу работа
Ставањето потпис на Конечната спогодба за решавање на спорот за името е само еден од чекорите кои следуваат во наредните месеци до конечно решение. Следува ратификација во македонското Собрание, референдум на кој македонските граѓани ќе се изјаснат за договорот, а потоа и ратификација во грчкиот парламент.
Села реплицираше дека нивните амандмани претставуваат праведни барања и никој не треба да се плаши од фактот сите да бидат еднакви. Пратеникот и секретар на ДУИ, Артан Груби, по вчерашната средба со шефот на Канцеларијата на НАТО во Македонија Зоран Јанковиќ, изјави дека „НАТО и ЕУ се апсолутен приоритет на ДУИ, на Албанците и на сите други граѓани во Македонија, и затоа никој не треба да го оспори овој процес“.
Ваквите реплики во албанскиот блок го привлекоа и вниманието на грчките медиуми, но по разговорите на Заев со лидерите на Беса и Алијанса за Албанците, денеска излегуваат со оценки дека „во парламентот по втор пат може да се постигне мнозинство од 80 гласови“.
Со оглед дека е најавено оти на седницата нема да присуствуваат пратениците на ВМРО-ДПМНЕ, се прогнозира дека седницата може да заврши најдоцна до петок, а можно е дури и во текот на следните 24 часа, по што ќе се отвори патот за трансфер на Договорот од Преспа во Атина.
„Со оглед дека германската канцеларка Ангела Меркел ќе биде во четврток и петок во Атина (10-ти и 11-ти јануари) се проценува дека господинот Заев сака да го заврши својот дел од договорот, побрзо отколку што првично се очекуваше“, пишува „Катимерини“.
Повик за сенароден протест
И додека во парламентот се прават последните подготовки за денешната седница, се очекува жешко да биде и пред Собранието. Политички партии и здруженија од земјата и дијаспората кои лани во ноември формираа Кризен штаб против промена на Уставот, за распуштање на Собранието и за распишување на избори, обединети под слоганот „Македонија блокира“ денеска напладне пред парламентот ќе организираат сенароден протест.
Пост-референдумски вокс-поп: зошто (не) гласав за промена на името
Нашата фоторепортерка Каролин Вајнкопф мина неколку недели во Македонија, пред и по референдумот. Со својот објектив, но и низ разговор со граѓаните се обиде да ја сондира атмосферата во државата. Еве што забележа
Фотографија: DW/B. Georgievski
Мојот идентитет не зависи од името на државата
Оли има 40 години и е сопственик на кафе бар во Скопје, организира техно забави и е јога инструктор. Оли гласал „За“ и смета дека тоа било негова граѓанска должност. Тоа што многу негови сограѓани го бојкотираа гласањето или едноставно не им било грижа, го прави тажен, но го очекувал. Оли вели дека не му е грижа за името на државата. Неговиот идентитет не зависи од тоа.
Фотографија: DW/Carolin Weinkopf
Не се откажувам од мојот идентитет и достоинство
Филип има 29 години и работи како ИТ инженер во Скопје. Свесно го бојкотирал референдумот. Филип сака неговата земја да биде во ЕУ и НАТО, но одлучил да не гласа како протест против владата.„Името е дел од мојот идентитет и моето достоинство. Не сакам да се откажам од тоа“, вели Филип. На прашањето: зошто тогаш не гласал против, Филип вели дека немало кампања за „против“.
Фотографија: DW/Carolin Weinkopf
„Против“ како протест против Владата
Тони има 37 години, роден е во Скопје и работи како консултант. Тој е меѓу ретките кои гласале „против“. Тони смета дека бојкотот е глупав и неодговорен. Тој чувствувал обврска да гласа, а со неговиот глас „против“ сакал да и порача на владата дека е разочаран од неа. Како на етнички Албанец не му пречи промената на името, но се чувствува како Македонец и силно се идентификува со својата земја.
Фотографија: DW/Carolin Weinkopf
Не се осмелија ни да споменат „Северна Македонија“
Златко има 37 години и по професија е епидемиолог. Тој го бојкотирал референдумот. Зошто? „Затоа што тоа е спротивно на сѐ во што верувам. Гласањето ќе му дадеше значење на прашањето, кое воопшто не е ни за дискусија“. Според него, владата се обидела да ги измами граѓаните. „Немаа храброст ни да напишат Република Северна Македонија на ливчето. Затоа што не се осмелија да го кажат тоа гласно“.
Фотографија: DW/Carolin Weinkopf
Подобра иднина за децата
Со Хиснија (60), неговата сопруга Фериде (55) и нивната ќерка Зумра (31) разговаравме на полињата со тутун во прилепско. Тие гласале „За“ затоа што се надеваат на подобра иднина во ЕУ. Сакале на децата да им обезбедат подобра иднина. А влезот во ЕУ и НАТО според нив значи подобра иднина. Тажни се дека референдумот не успеал. Имале големи надежи во него и сега не знаат што да очекуваат.
Фотографија: DW/Carolin Weinkopf
Какво достоинство ни остана?
Дарјан има 36 години и работи во дигитален маркетинг во Скопје. Гласал „За“ но чувствува внатрешен судир во врска со одлуката. Смета дека многумина бојкотирале, но потајно се надеваат дека парламентот ќе го изгласа договорот. Тоа е начин на протест. „Никој не сака да го смени името... се работи за достоинството! Но Македонија е толку падната ниско во моментов... какво достоинство ни остана?“
Фотографија: DW/Carolin Weinkopf
„Чудна кампања“
Рипа има 27 години, а во Македонија се доселила од Ерменија пред 5 години. Работи како шеф на маркетинг во познат ланец хотели. Во меѓувреме добила и државјанство, а на референдумот гласала „За“. Таа мисли дека кампањата била „чудна“- прашањето било поставено како Македонија утре да ќе влезе во ЕУ, а самата промена на името не била правилно наведена.
Фотографија: DW/Carolin Weinkopf
7 фотографии1 | 7
„Во ист ден, во исто време, внатре во Собранието пратениците ќе гласаат за уставните амандмани, а надвор пред Собранието ќе биде народот да ја брани македонската држава и македонскиот народ. Влегуваме во финална битка за одбрана на македонската држава и македонскиот народ“, порачаа од „Македонија блокира“.
Нартекувајќи ја таа битка „последна шанса за нашата генерација“, повикаа на масовно присуство за одбрана на името, идентитетот, историјата и традицијата на македонскиот народ.
„Го повикуваме и претседателот на државата Ѓорѓе Иванов да биде на страната на македонскиот народ и да се придружи на големиот семакедонски протест. Целта на сенародниот протест е со еден услов - распуштање на Собранието и избори без Зоран Заев како премиер“, соопштија од движењето „Македонија блокира“.