Најголемата опозициска партија во Македонија, ВМРО-ДПМНЕ се соочува со засилени знаци на распаѓање, пишува во викенд-изданијата печатот на германски јазик. Причините се идеолошки, но и криминални...
Реклама
Се засилува кризата во најголемата опозициска партија во Македонија- ВМРО-ДПМНЕ, пишува во викенд изданието австрискиот Стандард. Судењето на експартискиот лидер Никола Груевски и други високи поранешни функционери, замрзнувањето на партискиот имот од страна на судот и пресметка меѓу прозападното и проруското крило во партијата: ова, според Стандард, се сигнали за голема криза во ВМРО-ДПМНЕ.
„Партијата која беше на власт од 2006 до 2017 и која западна во криза поради систематската злоупотреба на власта, и по три години нема спроведено никакви подлабоки реформи, кои би ѝ овозможиле нов почеток.
Бројни партиски големци, како поранешниот премиер Никола Груевски, во меѓувреме се осудени за злоупотреба на функцијата и други деликти.
(...) Минатата недела судот го замрзна имотот на партијата кој се содржи од 69 објекти- а меѓу нив и партиската централа во Скопје. Судот на тој начин сака да овозможи истрага за перење пари- затоа што партијата најави дека сака да продава дел од недвижностите.
(...) Груевски е осомничен дека прифаќал донации за партијата во милионски износи и истите ги инвестирал во купување недвижности.
Но, ВМРО-ДПМНЕ не е во потешкотии само поради криминалните активности, туку се соочува и со длабока идеолошка надворешно-политичка поделба. Тоа се виде и во неодамнешното гласање во парламентот во врска со договорот за името со Грција. Актуелното раководство под Христијан Мицкоски се спротивстави на новото име- Северна Македонија...
Прозападно и проруско крило
Но, во ВМРО постои едно крило кое го фаворизира прозападниот курс и остро му се спротивставува на проруското, екстремно националистичко крило.
(...) Некои претставници на ВМРО го критикуваат раководството на партијата, пред сѐ затоа што ја изолира партијата со својата антизападна политика. Поради тоа, влошени се и односите со сестринската партија, Европската народна партија (ЕПП). Од ЕПП се заложија за имплементација на договорот со Грција. И во Европската Комисија владее големо разочарување поради тоа што ВМРО изврши мобилизација против договорот за името.
Од ВМРО во изминатите месеци тврдеа дека новото име ќе го загрози и идентитетот. Според договорот со Грција граѓаните сепак, и во иднина, ќе се нарекуваат Македонци- се работи за компромис со Атина со кој Грција конечно ќе го отстрани ветото за членство на земјата во НАТО и ЕУ“, пишува Стандард.
На истата тема куса анализа на својот дописник од Балканот објавува и луксембуршкиот Тагеблат под наслов „Македонската опозиција се распаѓа- борба на концепти во кавгата околу новото име на земјата“.
„На лизгавиот политички паркет во Македонија, еден удар никогаш не доаѓа сам. Најпрво пред две недели седум пратеници на националконзервативната ВМРО-ДПМНЕ гласаа за уставните промени, што го разлути партискиот лидер Христијан Мицкоски. А сега најголемата опозициска партија се соочува и со засилени знаци на распаѓање: во трката со пречки за промена на името во Северна Македонија, прв настрада најголемиот противник на договорот со Атина.
Борба за преживување
(...) Во меѓувреме, потресена од внатрешни несогласувања, ВМРО се бори за своето преживување. Самиот факт што седум дисиденти од партијата го обезбедија неопходното дво-третинско мнозинство во парламентот, беше тежок удар за партиското раководство. Разлутени, од ВМРО веднаш ги исклучија непослушните од партијата. Но, во последните денови исклучувањето на партиски функционери кои важат за критичари на Мицкоски, прерасна во бран оставки на водечки партиски функционери. Меѓу нив и претседателот на подмладокот, како и претседателката на Унијата на жени: тие му префрлаат на партиското раководство дека меѓународно ја изолирало партијата која традиционално има прозападен курс.
Притоа, се чини дека и европските конзервативни сестрински партии од ЕПП го загубија трпението со ВМРО и му се закануваат со исклучување. Истовремено, ВМРО има големи проблеми и со правосудството. Поради сомнежи за перење пари и црни партиски каси во времето на поранешниот скандалозен премиер Никола Груевски, судот нареди блокада на имотот на партијата до крајот на истрагата. Груевски до 8 ноември треба да се јави на издржување затворска казна. Други кривични постапки против него и против други поранешни министри на ВМРО се во тек“, пишува Тагеблат.
Сите истраги на македонското СЈО
Таргет, Титаник, Тортура, ТНТ, Транспортер, Тврдина, Трезор, Топлик, Тендери, Тарифа и Тенк се 11-те случаи кои досега ги отвори СЈО. Осомничени или обвинети се многу актуелни и поранешни државни и локални функционери.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Катица Јанева
Катица Јанева беше избрана за Специјален Јавен обвинител на 15 септември 2015 година од страна на Советот на јавните обвинители, а нејзиниот тим се комплетираше со уште 12 обвинители на 4 ноември лани. Нејзиниот избор беше дел од Договорот од Пржино за што согласност дадоа сите лидери на политички партии и големо мнозинство пратеници во Собранието.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Од шионажа до злосторничко здружување
Заклучно со март годинава, во првиот шестмесечен период од работењето, СЈО отворило вкупно 30 предмети против 80 лица. Кривичните дела кои им се ставаат на товар на осомничените и обвинетите се движат од Повреда на избирачко право, Злоупотреба на службена положба до Насилство, Шпионажа и Злосторничко здружување.
Фотографија: MIA
Обработка на прислушуваните материјали
Во септември годинава, СЈО го претстави и вториот шестмесечен извештај за својата работа. Во меѓувреме, ова обвинителство брои 74 вработени. Во тој период, обвинителите преслушале и обработиле 55.240 аудио фајлови, односно 12 проценти од вкупно добиените прислушкувани материјали.
Фотографија: picture-alliance/dpa/C. Charisius
Насилство и фалсификат
Паралелно со поднесениот втор Извештај за својата работа, СЈО ги обелодени и првите две обвиненија. Во првиот предмет, обвинети се седум лица - службеници на УБК кои го уништиле доказниот материјал за неовластеното прислушување. Во вториот, обвинети се 14 лица кои го поттикнувале или извршиле насилство при протестите пред општина Центар во јуни 2013 година. Меѓу нив е и експремиерот Груевски.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Меѓународна поддршка
СЈО во меѓувреме добива отворена поддршка од претставниците на меѓународната заедница. Шефот на германската дипломатија Франк-Валтер Штајнмајер на 1 септември годинава порача дека е важно „СЈО да може непречено да продолжи со својата работа за разјаснување на обвинувањата за злоупотреба на моќта, за повторно да се засили довербата на македонското население во демократските институции на земјата“.
Фотографија: Reuters/I. Kalnins
Титаник- број 1.
Во февруари 2016, СЈО го обзнани својот прв случај, за изборни измами за кои постои сомнеж дека ги извршувала група која ја предводеле ексминистерката Јанкулоска, ексминистерот за транспорт Јанакиески и секретарот на Владата, Божиновски. Осомничени се за криминализација на изборниот процес со незаконско издавање лични карти и вметнување во избирачкиот список на лица, како и насилство, поткуп...
Фотографија: Petr Stojanovski
ТНТ- Како се уриваше Космос
Во април 2016 година беше отворен случајот за незаконското уривање на комлексот „Космос“ на бизнисменот Фијат Цаноски. Иако првично не беа опфатени во истражната постапка, поради аболицијата од претседателот Ѓорге Иванов, осомничени во случајот „ТНТ“ се и експремиерот Груевски, ексминистерот за транспорт и врски, Миле Јанакиески, и актуелниот градоначалник на општина Гази Баба, Тони Трајковски.
Фотографија: Petr Stojanovski
Транспортер- Битола како Токио
Случајот во април 2016, обвинителката Фатиме Фетаи го најави како „веројатно најскапиот превоз за ученици во светот“, кој го плаќал градот Битола. Градоначалникот на Битола Владимир Талески и претседателот на комисијата за јавни набавки на општината, според СЈО, нанеле штета на буџетот од околу 360.000 евра. На Талески му беше одреден и домашен притвор, но во меѓувреме е пуштен на слобода.
Фотографија: DW/Z.Purkovic
Тврдина- уништување на доказите
Во предметот Тврдина кој на јавноста и беше претставен во март 2016 година, осомничени се двајца началници на УБК и ексминистерката за внатрешни работи Гордана Јанкулоска. Тие во 2015 година противзаконски уништиле системи за следење на комуникации, при што е нанесена штета на државата во висина од околу 10 милиони евра. Истите системи претходно биле користени за незаконско следење и прислушкување
Фотографија: MIA
Тортура- изживувањето врз Љубе Бошкоски
На 28 март 2016, СЈО објави дека започнува нова истрага под името „Тортура“, која се однесува на апсењето на лидерот на партијата Обединети за Македонија и поранешен министер за внатрешни работи Љубе Бошковски. Поднесени се кривични пријави против седум лица, меѓу нив шестмина припадници на полициската единица Алфи, а како првоосомничен е тогашниот директор на УБК Сашо Мијалков.
Фотографија: DW/P. Stojanov
Трезор- Финзи и УБК
„Трезор“ е кодното име на последниот предмет на СЈО, и прв што се однесува на економски криминал, а произлегува од незаконското следење на комуникациите. Како што рече обвинителката Фатиме Фетаи, предметот се однесува на груба злоупотреба на средствата од буџетот на Република Македонија од страна на три раководни лица во УБК и едно раководно лице во Министерството за внатрешни работи.
Фотографија: picture-alliance/dpa
„Топлик“ и „Тендери“
Во предметот „Топлик“ се осомничени шест лица, кои преку злоупотреба на службената должност и кршење Законот за јавни набавки сториле кривични дела со кои го оштетиле буџетот во висина од 1 милион и 44.000 евра. Во „Тендери“ првоосомничено е раководно лице од Министерството за култура, поради фаворизирање на компанијата „Бетон - Штип“ при изградбата на Музејот на македонската борба.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
„Таргет“- масовно прислушување
СЈО соопшти дека илјадници луѓе биле незаконски следени во периодот од 2008 до 2015 година од страна на Управата за безбедност и контраразузнавање. Вкупно десет лица, дел од кои поранешни високи функционери се осомничени дека го организирале и го координарале незаконското прислушување. Незаконски била следена комуникација на најмалку 4.286 телефонски броеви без судски наредби
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Pape
„Тенк“ и „Тарифа“
СЈО сомничи седум лица дека ја злоупотребиле службената положба во случајот „Тарифа“ кој се однесува на постапка за јавна набавка на софтвер за потребите на АД ЕЛЕМ. Истрага е отворена и против две лица кои учествувале во набавката на службениот „Мерцедес“ на екс-премиерот Никола Груевски кој државниот буџет го чинеше 572 илјади евра.