Примирје е многу подобро од војна. Но примирјето не е мир. Уште колку пати ракетите ќе ги будат израелските и палестинските деца, се прашува Сара Јудит Хофман, дописничка на ДВ од Тел Авив, во својот коментар.
Реклама
Што значи „примирје“ може да знае само оној кој знае како е кога се пука гласно. Сѐ уште се тресам кога ќе помислам на ноќта пред две недели кога за првпат се слушнаа сирените во Тел Авив. Децата штотуку заспаа, ги земавме в раце и отрчавме во засолниште. Мислевме дека нема да се разбудат.
Потоа пукна - израелската одбранбена ракета го пресретна проектилот испален од Газа. Па уште еднаш и уште еднаш. Децата збунети се припиваа во нас. Четирипати сирените повикуваа на тревога. Во три часот наутро ме разбуди детонација бидејќи се тресеше креветот. Тогаш прво пукна, па се слушна сирената.
Едвај и да можам да замислам колку заглушувачки биле деновите и ноќите за семејствата во Газа. Колку се тресело таму кога се рушеа цели солитери?
Толку банално звучи кога ќе се каже оти примирјето меѓу Израел и исламистички Хамас е добра работа. Секако дека е добра, особено за децата од двете страни. Но, тоа би можело да биде и затишје пред нова бура. Она што предизвика воен конфликт ни одблизу не е решено. Тоа посебно се однесува за Ерусалим, односно за претстојните принудни иселувања на палестиниските семејства во корист на израелските населеници во населбата Шеик Џарах. Или конфликтите меѓу Палестинците и израелските сили кај џамијата Ал-Акса.
Но, тоа не е сè. Овојпат, не само што се судрија милитантите од Газа и израелската армија, туку и во рамките на Израел дојде до судири меѓу Евреите и Арапите. Дали тие ќе запрат сега кога примирјето е во сила? Или, овие судири беа само симптом на напрегнатоста која постои одамна и што која да исчезне толку брзо?
Градовите како Ако досега се сметаа за модел за мирен живот меѓу Израелците и Палестинците. Моите израелски пријатели, кои се вклучени во движењето за мир уште од тинејџерски години, на својата ќерка и го дадоа името Ако, како симбол на светот во кој треба да живее кога ќе порасне. Сега токму во тој град имаше безредија, а гореа и ресторани, чии сопственици со години се залагаа за мирен соживот.
Град на судири: комплексната историја на Ерусалим
Ерусалим е еден од најстарите и најоспоруваните градови во историјата на светот. Ерусалим е свет град за евреите, муслиманите и христијаните. Оттука произлегуваат и речиси сите контроверзи поврзани со него.
Фотографија: picture-alliance/Zumapress/S. Qaq
Ерусалим, градот на Давид
Според Стариот завет, Давид, кралот на двете кралства на Јудеја и Израел, го освоил Ерусалим околу 1.000 година пред новата ера. Седиштето на владата го префрлил во Ерусалим, со што го претворил во главен град и верски центар на кралството. Библијата вели дека синот на Давид, Соломон го изградил првиот храм во чест на Јахве, богот на Израел. Ерусалим станува центар на јудаизмот.
Фотографија: Imago/Leemage
Под персиска управа
Нео-вавилонскиот крал Небукаданезар II (трет од лево) го освоил Ерусалим во 597 п.н.е., според Библијата. Ги заробил кралот Јехоаким (петти од десно) и припадниците на високата класа, ги испратил во Вавилон и го уништил храмот. Откако персискиот крал Сирус Велики го освоил Вавилон, им дозволил на прогонетите Евреи да се вратат во Ерусалим и повторно да го изградат својот храм.
Од 63 година п.н.е. Ерусалим паѓа под окупација на Рим. Се формираат повеќе движења на отпорот, па во 66 година избувнува првата Еврејско-Римска војна. По четири години војната завршува, а храмот е повторно уништен. Римјаните и Византијците владеат со Ерусалим околу 600 години.
Фотографија: Historical Picture Archive/COR
Освојувањето на Арапите
При освојувањето на Сирија, муслиманските армии стигнуваат и до Палестина. По наредба на Калифот Умар (на фотографијата), Ерусалим е освоен во 637 година. Во следните години повеќе различни, меѓусебно спротивставени муслимански владетели го контролираат градот. Ерусалим е често под опсада, а владетелите се менуваат.
Фотографија: Selva/Leemage
Крстоносците
Од 1070 година, муслиманските владетели стануваат сѐ поголема закана за христијанскиот свет. Папата Урбан II повикува на крстоносна војна. Севкупно, пет крстоносни походи се организираат во период од 200 години. Во 1244, крстоносците конечно ја губат контролата врз градот и тој паѓа под муслиманска управа.
Фотографија: picture-alliance/akg-images
Отоманите и Британците
По освојувањето на Египет и Арабија од Отоманите, Ерусалим станува административно седиште на Отоманскиот административен регион во 1535 година. Во првите децении на отоманското владеење, градот доживува процут. Со победата на Британците над Отоманските трупи во 1917 година, Палестина потпаѓа под британска управа. Ерусалим е преземен од Британците без борба.
Фотографија: Gemeinfrei
Поделениот град
По Втората светска војна, Британците се откажуваат од палестинскиот мандат. ОН гласаат за поделба на земјата, со цел да се отвори простор за преживеаните од Холокаустот. Неколку арапски држави започнуваат војна против Израел и освојуваат дел од Ерусалим. Сѐ до 1967 година, градот е поделен на израелски западен и јордански источен дел.
Фотографија: Gemeinfrei
Израел го освојува источен Ерусалим
Во 1967, Израел ја започнува Шестдневната војна против Египет, Јордан и Сирија. Израел ги освојува Синај, Појасот Газа, Западниот Брег, Голанската висорамнина и источен Ерусалим. Израелски падобранци доаѓаат до Стариот град и стојат пред Ѕидот на плачот за првпат од 1949 година. Источен Ерусалим не е официјално анектиран, туку административно интегриран.
Израел не им забранува на муслиманите пристап до светите места. Ридот на храмовите е под автономна муслиманска администрација: муслиманите можат да влегуваат, да го посетуваат храмот и блиската Ал-Акша џамија.
Фотографија: Getty Images/AFP/A. Gharabli
Нерешен статус
Ерусалим до денес останува пречка за мирот меѓу Израел и Палестина. Во 1980, Израел го прогласува целиот град за свој „вечен и нераздвојлив главен град“. Откако Јордан се откажува од своето право на Западниот Брег и Источен Ерусалим во 1988 година, прогласена е државата Палестина. И Палестина го смета Ерусалим, во теорија, за свој главен град.
Фотографија: picture-alliance/dpa/R. Jensen
10 фотографии1 | 10
Страните во конфликтот конечно ќе мора да разговараат. Тоа звучи како општа констатација. Но, последните суштински мировни разговори се одржаа пред тринаесет години. Многу аналитичари сметаат дека решението за „две држави“ е сега невозможно, бидејќи толку многу еврејски населби никнаа на Западниот брег, кој е окупиран од Израел.
Затоа, и покрај примирјето, деновиве сум тажна и загрижена. Какви изгледи има кога и командантите на израелската армија велат оти за нив успех би било ако не се пука во наредните пет години? Уште колку пати ќе ги будат ракети децата? Изгледа дека надежта за вистински траен мир служи само како шега. Најдобро што децата на Блискиот исток можат да добијат е примирје. И да се надеваат дека ќе потрае.