Со оглед на тоа дека Трамп ќе учествува на самитот на Г7 викендов, а подоцна ќе ја посети Полска, многумина се прашуваат зошто на листата нема попатна посета на Ангела Меркел во Берлин. Игнорирање како дел од стратегија?
Реклама
Американскиот претседател Доналд Трамп повторно ќе дојде во Европа. Во петок заминува на самитот на Г7 во Франција, а кон крајот на август има планирано посета на Полска каде ќе присуствува на одбележувањето на 80 годишнината од почетокот на Втората Светска војна. Иако ќе биде во соседството, Трамп не направи никаков потег за да ја посети германската канцеларка Ангела Меркел ниту во рамките на ова доаѓање, ниту пак во догледно време. Во двегодишниот мандат како претседател само еднаш ја сретна Меркел во Германија и тоа во 2017 година на самитот на Г20 во Хамбург – но, никогаш како нејзин гостин во Берлин.
Каде е проблемот?
Листата е долга. Од германските одбранбени трошоци, до позиција кон Иран, поддршката на гасоводот Северен ток 2 со Русија, и отпорот на Меркел да и забрани на Кина да работи на големи инфраструктурни проекти – има многу теми за кои двете земји имаат спротивставени работи.
И покај политичките тензии, познато е дека нема некоја посебна хемија меѓу Трамп и Меркел при личните средби. На комеморацијата по повод денот Д, Трамп дури и не и пружи рака на Меркел за да се поздрави. Игнорирањето на Германија и откажувањето на планираната посета на Данска во септември поради одбивањето на земјата да му го продаде Гренланд се типичен пример на неговиот „транснационален лидерски стил“, вели за ДВ, Џозеф Брамл, американски експерт од Германскиот совет за надворешни односи.
„Тој се смета за главен, споделува јасни цели и барања, и согласно на одговорот ги наградува или казнува поданиците со предност или неповолности доколку не му се исполнат очекувањата, " вели Брамл и додава:„Затоа Германија и Данска се казнети со игнорирање. Полска од друга страна успеа да си ја засили позицијата со одредени отстапки. "
Полска има „поголемо влијание“ од Германија
Додека влијанието на Берлин во Вашингтон ослабе, Варшава значително ја зајакнува својата трансатлантска позиција откако Трамп ја презема функцијата.
„Полска има поголемо влијание отколку Германија. Полска во моментов би ја опишал како вториот- најважен партнер (за САД н.з) по Велика Британија“, проценува Нил Гарднер од вашингтонската Херитеџ фондација за германскиот јавен сервис АРД.
Г7: Историската фотографија од повеќе агли
Оваа фотографија многумина ќе ја запаметат од самитот на Г7 во Канада. Но што навистина се случувало во тие моменти, зависи од каде гледате. Еве ги петте фотографии кои ја опишуваат истата сцена.
Оваа фотографија на германскиот владин фоторепортер Јеско Дензел молскавично го обиколи светот, откако ја твитна владиниот портпарол Штефен Зајберт ја твитна. На неа се лидерите на Г7. Многумина коментираа дека канцеларката Ангела Меркел делува одлучно, додека претседателот на САД Доналд Трамп беше опишан како „скиселен“.
Фотографија: Reuters/Bundesregierung/J. Denzel
Кој е главен овде?
Но еве една сосема поинаква перспектива на преговорите која ја твитна портпаролката на Белата Куќа, Сара Сандерс. На неа, Трамп е опкружен од светските лидери, ја предводи конверзацијата, и седи за разлика од сите други околу него.
Фотографија: twitter.com/PressSec
Каде е Трамп?
На оваа фотографија, која ја твитна италијанскиот премиер Џузепе Конте, Трамп воопшто не е присутен. Таа исто така ги покажува светските лидери кои разговараат за некој документ, но фокусот е врз Меркел, Емануел Макрон и Тереза Меј. Конте е зад нив.
Фотографија: twitter.com/GiuseppeConteIT
Макрон на средината
„По долг работен ден и многу директен дијалог, ние активно бараме амбициозен договор“. Ова беа зборовите во твитот на Макрон покрај фотографијата за време на самитот. Го прикажува него како зборува, додека другите лидери внимателно слушаат.
Фотографија: twitter.com/EmmanuelMacron
Нема никаков проблем?
Оваа фотографија е сликана веројатно неколку секунди пред или по онаа на Дензел. Адам Скоти, фотографот на канадскиот премиер Џастин Трудо, сликаше порелаксиран момент меѓу лидерите, со насмеаните Меркел и Трудо, и Трамп кој делува, во најмала рака, како да е подготвен да слуша.
Брамл кој исто така пишува аналитички блог „САД експерт“ предупредува дека Полска и останатите треба да бидат претпазливи во однос на новите-зајакнати дипломатски врски.
„Актуелните ‘пријатели’ на Трамп во Источна Европа не треба да се залажуваат. Порано или подоцна американските гео-стратези ќе мора да си ги помират интересите со Русија со цел да ја ограничат кинеската експанзија," вели тој за ДВ.
„Обид да се подели ЕУ“
Игнорантскиот однос кон европската најсилна економија, а придавање специјално значење на земјите кои имаат судир со Брисел веројатно ќе служи за остварување на поголема цел – продлабочување на поделбите во Европската унија.
„Планот за патување на Трамп во Европа е очигледен обид да се подели ЕУ. Неговата администрација веќе јасно го стави тоа до знаење. Тие веруваат во тоа. Тие се противници на мултилатерализмот," изјави за АРД, Џејкоб Киркегард, виш аналитичар во американскиот Петерсон институт за меѓународна економија.
Овластувањата на најмоќниот државник во светот
Шефот на Белата куќа има најголема моќ во светската политика – барем така се верува. Но, дали е навистина така? Овластувањата на претседателот на САД се ограничени. И други актери играат важна улога.
Фотографија: Klaus Aßmann
Така вели Уставот...
Претседателскиот мандат во САД трае четири години, а претседателот може да биде реизбран само еднаш. Тој е шеф на државата и шеф на владата, односно управува со извршната власт. Задача на претседателот е да ги спроведува законите изгласани од Конгресот. Претседателот како највисок дипломат може да прима странски амбасадори и на тој начин да признава држави.
Фотографија: Klaus Aßmann
Кој кого контролира?
Трите власти - законодавната, извршната и судската - се поделени и се контролираат меѓусебно. Претседателот има право да помилува осуденици и да ги назначува федералните судии, министрите во кабинетите и амбасадорите на САД - но само со согласност на Сенатот. Ова е еден од механизмите со кои законодавната власт ги контролира активностите на извршната власт.
Фотографија: Klaus Aßmann
„State of the Union“
Американскиот претседател е должен редовно да го информира Конгресот за состојбата на државата. Тоа го прави ова во годишниот „говор за состојбата на нацијата“ („State of the Union“). Претседателот нема право да предлага закони на Конгресот, но за време на говорот може да наведе своите теми и приоритети. Со тоа тој може јавно да врши притисок врз Конгресот. Но, ништо повеќе од тоа.
Фотографија: Klaus Aßmann
Претседателско вето
Претседателот може да одбие да потпише закон донесен од Конгресот и тоа всушност неговото право на вето. Конгресот може да го отфрли претседателското вето само доколку обезбеди двотретинско мнозинство во двата дома на парламентот. Во историјата на САД се познати 1.500 случаи на претседателски вета. Од нив, само 111 (7%), биле успешно надгласани.
Фотографија: Klaus Aßmann
Сива зона
Уставот на САД и одлуките на Врховниот суд не даваат јасна слика за тоа колкава моќ има претседателот. Всушност, претседателот има право на уште еден вид вето, познато како "џебно вето". Под одредени услови, претседателот може одреден закон да со „стави во торба“ и со тоа тој станува неважечки. Овој тип на вето не може да биде надгласано во Конгресот. Овој трик бил користен скоро 1.000 пати.
Фотографија: Klaus Aßmann
Наредби со сила на закон
Претседателот на САД на членовите на владата може да им наметне одреден начин на однесување. Тој издава препораки, т.н „извршни наредби“ (Executive Orders), имаат сила на закон. Сепак, тоа не значи дека на претседателот сè му е дозволено: судовите можат да ги поништат наредбите, Конгресот - да ги сопре со соодветни контра закони, а следниот претседател може да ги укине.
Фотографија: Klaus Aßmann
Конгрес...
Претседателот има право да склучува договори со странски влади, кои потоа треба да бидат одобрени со мнозинство во Сенатот. Ова може да се избегне, ако наместо договор претседателот склучи еден вид меѓувладин договор т.е. „извршен договор“ (Executive Agreement). Ваквите договори се валидни се додека Конгресот не ги оспори или не ги укине со закон.
Фотографија: Klaus Aßmann
Кој може да објави војна?
Претседателот е врховен командант на вооружените сили на САД, но војна може да објавува само Конгресот. Сепак не е многу јасно колку војска смее да испраќа претседателот во вооружените конфликти без одобрение на Конгресот. По војната во Виетнам, Конгресот го усвои следново правило: претседателот може да ги користи надлежностите се додека Конгресот не ги оспори.
Фотографија: Klaus Aßmann
Ултимативна контрола
Ако претседателот ги надмине или злоупотреби овластувањата или изврши кривично дело, Претставничкиот дом, против него може да отпочне процедура за отстранување од должноста. Досега имало два такви обиди, но и двата завршиле несупешно. Сепак, постои многу ефикасен инструмент за да се сопре претседателското самоволие: тоа намалувањето на буџетот – што е во надлежност на Конгресот.
Фотографија: Klaus Aßmann
9 фотографии1 | 9
Петер Бејер, владиниот германски координатор за трансатлантски односи, за весникот „Зидвест пресе“ изјави дека иако оддржување на добри односи со САД останува висок приоритет, но ставот на Вашингтон во однос на ЕУ го загрозува кревкото единство на блокот.
Трамп отворено ги поддржува хардлајнерите од Брегзит и актуелниот британски премиер Борис Џонсон, додека американскиот амбасадор во Германија, Ричард Гренел неодамна се закани дека САД може да ги повлече своите трупи од Германија и да ги префрли во Полска.
„Неговата влада уште од почеток се обидува да предизвика раздор меѓу земјите членки на ЕУ," вели Бејер. „Време е да го сфатиме ова сериозно."