Кај-Александер Шолц/превод: З. Јордановски15 јули 2016
Во Велика Британија се повлекуваат, во Германија се разоруваат самите себе си. Популистите во Европа се бламираат кога ќе треба да се докажат, смета Кај-Александер Шолц.
Реклама
Примерот од Велика Британија покажува дека популистите се како невоспитани деца кои земаат колку што може повеќе играчки, со нив удираат наоколу додека не ги искршат, а потоа гледаат кон мама со широко отворени очи или алтернативно се упатуваат кон наредниот куп играчки. Најџел Фараж и Борис Џонсон беа таква клика.
А во Германија? Тука актуелниот спор меѓу Фрауке Петри и Јерг Мојтхен околу лидерството во партијата Алтернатива за Германија (АфД) открива една натамошна карактеристика: популистите во најголем дел се егомани и ретко се во состојба да работат тимски. Германските егомански популисти, освен тоа, сакаат секогаш тие да се во право, да бидат најдобри и да го имаат последниот збор.
Но, можно е сепак човек силно да се бори и покрај тоа да остане фер. Барем политичарите би требало тоа постојано да го имаат на ум. Ние не сме во „Куќата на картите“, иако тоа изгледа примамливо.
Политиката е способност за компромис
Треба ли навистина такви лица да се борат за иднината на нашите социјални системи или дури и за заедништвото во Европа? Без било каква способност за компромиси? Без споделување на одговорност за решение зад кое под одредени околности и не стојат стопроцентно? Без да размислат какви долгорочни последици имаат нивните решенија?
И Ангела Меркел неодамна направи таква грешка, кога во 2015. година ги „отвори“ германските граници за бегалците од Балканската патека, без тоа да го договори со другите држави на ЕУ од нејзиниот исток. Резултат на тоа беше нова дипломатска ледена ера. Но, Меркел учи од грешките. По Брегзитот таа бргу побара разговор со Варшава и за тоа од полскиот главен град доби насмевки, кои со месеци недостасуваа.
Значи, каков тип на политичари ни требаат во иднина? Прагматичарите на власт и компромис се навистина најчесто мудри, но веќе честопати не успеваат да ги придобијат оние кои сакаат да бидат емоционално заврбувани. Тие тогаш се ориентираат кон популисти и радикали – тоа повеќе од јасно го покажуваат кризата на ЕУ и подемот на многу такви партии.
Силни шефови – навистина некаков плус?
А какви лидерски фигури претпочитаат популистите и радикалите? Според природата на нештата, некој силен шеф кој ќе диктира се`, независно колку тоа и да изгледа анахроно. Но, белја е ако има повеќемина такви. Тогаш тие се сведуваат само на ниво на егомани, кои во најлош случај се заплеткуваат во интерни борби за превласт – што токму го демонстрира АфД.
Како идеален тип останува само една мешана форма: некој кој редовно ѕирка во испитувањата на јавното мислење и според нив го насочува своето политичко дејствување, со што е популист на најдобар начин. Но, истовремено тоа постапување го претставува како целосно безалтернативно и така се продава како силна фигура. Во својата партија е целосно неспорен и со тоа навистина безалтернативен, оти привремено е незаменлив. Со својата канцеларка Германија, всушност, има сосем извонреден избор.
Десницата маршира низ Европа
Десничарските партии во опсег од демагошки движења кои мобилизираат луѓе врз основа на страв, до екстремни десничари, се во подем ширум Европа. Некои веќе владеат, a некои сонуваат за тоа.
Фотографија: picture alliance/dpa
Унгарија: Фидес и Јобик
Национално-конзервативната партија на премиерот Виктор Орбан - Фидес, има апсолутно мнозинство во парламентот. Од 2010. тоа мнозинство Орбан го користи за потчинување на институциите и медиумите, и покрај протестите од странство. Десно од него е големоунгарскиот, неофашистички Јобик, трета партија според популарноста во Унгарија.
Фотографија: Reuters/Laszlo Balogh
Полска: Право и правда
Национално-конзервативната партија на Јарослав Качински на изборите минатата есен освои апсолутно мнозинство. Потоа уследи донесување закони кои ја ограничуваат независноста на Уставниот суд и на јавниот медиумски сервис. Десно од нив е движењето Кукиз15, на поранешниот рок музичар Павел Кукиз, кое освои околу 9 отсто од гласовите на изборите и се залага за подигнање ѕид кон Украина.
Фотографија: Imago/Eastnews
Франција: Национален фронт
Жан-Мари Лепен ја основаше партијата уште во далечната 1972, но дури неговата ќерка Марин Лепен од неа направи најсилна политичка групација во Франција. Националниот фронт тврди дека Франција е загрозена од исламизација и се залага за заострување на казнената политика против криминалците од странско потекло.
Фотографија: Reuters/J.-P. Pelissier
Холандија: Партија на слободата
Партијата на Герт Вилдерс веќе 10 години е во холандскиот парламент. Актуелните анкети покажуваат дека неговата Партија на слободата би добила преку 30 отсто од гласовите. Вилдерс бара излегување на Холандија од ЕУ и користи жестока антиисламска реторика.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Австрија: Слободарска партија
Норберт Хофер е на пат да стане претседател на Австрија. Слободарската партија одамна е најсилната партија во Австрија, пред социјалдемократите и конзервативците. Многу Австријци со задоволство би го виделе партискиот шеф Ханс-Кристијан Штрахе како канцелар. Партијата е скептична кон ЕУ, ја подгрева атмосферата против странците и бегалците. Мото: Австрија пред сѐ!
Фотографија: Reuters/L. Foeger
Велика Британија: УКИП
Лани, партијата на Најџел Фараж освои 13 проценти од гласовите, но поради мнозинскиот систем доби само едно пратеничко место. Од основањето во 1993 година целта е излегување на Британија од ЕУ. Се заговара и поостра контрола на доселувањето и намалување на социјалните трошоци за мигрантите низ отфрлање на „мултикултурализмот“ и „политичката коректност“.
Фотографија: Reuters/V. Kessler
Италија: Северна Лига
Оваа десничарска партија во последните 30 години повеќе пати беше дел од владејачката коалиција, но по корупцискиот скандал во 2012 година одвај го мина цензусот. По избувнувањето на бегалската криза, партискиот лидер Матео Салвини поттикнува ксенофобија против странците, па партијата сега има поддршка од 14 проценти. Една од целите е и отцепување на богатиот север на Италија.
Фотографија: Reuters/Max Rossi
Грција: Златна зора
Екстремните десничари на минатите избори освоија 7 отсто од гласовите. До почетокот на финансиската криза во 2009 година беа целосно безначајна групација. Но, двојната криза со бегалскиот бран и големата невработеност им донесе раст на популарноста. Против речиси целиот партиски врв се водат судски постапки за основање на криминална организација.
Фотографија: Reuters
Шведска: Шведски демократи
Големиот бран бегалци во Шведска придонесе за раст на популарноста на оваа партија, која во моментов е на трето место, зад социјалдемократите и конзервативците. Според анкетите, партијата има поддршка од 17,7 отсто граѓани. Групата е национално ориентирана и критична кон ЕУ и САД. Се залага за „хомогено општество“ и против „мултикултурни експерименти“.
Фотографија: Reuters/J.Henriksson
Србија: Српска радикална партија
Војислав Шешељ уште од 1990-те се залага за Голема Србија на сметка на соседите и ја пропагира четничката идеологија. По ослободителната пресуда во Хаг, радикалите на Шешељ освоија 8 отсто од гласовите на изборите во Србија. Во партијата „Двери“ тие добија парламентарна конкуренција во крајната десница.