Иванов: ги спречив црните сценарија против Македонија
БГ
29 декември 2016
Во годишното обраќање, шефот на државата искажа серија критики кон ЕУ и НАТО, го прогласи СЈО за селективно и политизирано, ја обвини опозицијата за неодговорност и порача дека нема да дозволи федерализација
Реклама
Македонскиот претседател Ѓорге Иванов во новогодишниот говор до нацијата повика на помирување и сплотеност во заштита на националните и државни интереси, но искажа и серија обвинувања и критики кон меѓународни организации и претставници, како и на сметка на домашни политички партии и институции.
По кусиот вовед, Иванов рече дека говорот ќе биде посветен на политичката криза во земјата која создала „амбиент на страв и неизвесност“, а преголемата партизација до „невидена поларизација на граѓаните“.
„Плурализмот во земјата е сведен на мултиплицирано едноумие“, рече Иванов.
Шефот на државата лоцираше две адреси на кои го пронајде виновникот за длабоката криза во државата- надворешна и внатрешна. Првата е меѓународната заедница, поточно ЕУ и НАТО кои со блокадата на приемот на Македонија, односно одложувањето на почетокот на пристапните преговори, покажале неодговорност. Иванов оценува дека во 2008 и 2009 година, државата била во зенитот на своите напори да обезбеди членство во двете организации, „но бевме разочарани“.
„Бевме блокирани и игнорирани. Наместо да бидеме наградени- бевме казнети“.
„Нивното 'набргу' не се мери со календар. Неодговорно не блокираа на неодредено време“, порача Иванов.
„Од тогаш до денес, Македонија стана колекционер на позитивни европски извештаи и препораки и акциони планови за членство во НАТО“.
Блокада и поделби
Оваа блокада, според него, довела до поделби и криза во земјата, која „одредени неодговорни политички лидери“ ја влошиле со тоа што почнале да го заобиколуваат Собранието и одлучиле да делуваат вонсистемски.
Притоа, тој го обвини СЈО дека е „селективно и политизирано обвинителство кое наместо инструмент за правда, се сведе на инструмент за уцена на политичките противници“.
„Ги спречив црните сценарија против Македонија! Еден ден кога ќе биде декласифицирани сите документи, граѓаните ќе имаат увид во таа мерка. Помиливањето беше единствен мирен начин да се избегне анархија“, рече Иванов, објаснувајќи дека во април годинава постоел висок ризик за безбедноста на државата, како на внатрешен план, така и од притисокот од мигрантите и од заканата од странските терористички борци.
Попис па права
Иванов обвини некои домашни политичари дека се подготвени да ги жртвуваат државните и националните интереси и повеќепати порача дека тој тоа никогаш нема да дозволи
„Сè уште слушам како одредени лидери на партии јавно лицитираат со унитарниот карактер на државата, со некаква си кантонизација и федерализација, со името на државата и со идентитетот на граѓаните. Тие лицитираат со државните интереси“.
„Никогаш нема да се согласам Македонија да биде бинационална или федерална држава“, рече Иванов.
Во однос на барањата за двојазичност, Иванов потсети на Амандманот 5 од Уставот кој произлезе од Рамковниот договор кој го регулира ова прашање. Дополнително, тој порача дека новата влада итно мора да спроведе попис на населението. „Без нов попис на населението, не може да се бараат права што зависат од статистиката“, рече тој.
Повикувајќи на национално помирување, Иванов заклучи дека од новата влада очекува да има два клучни приоритета:
„Заштита на државните интереси на Република Македонија, што подразбира зачувување и зацврстување на унитарниот карактер на државата. И системска реформа по кризата во која ќе бидат опфатени субјектите на системот за национална безбедност на Република Македонија“.
Кој е кој во македонската политика
Предвремените парламентарни избори нема да понудат многу нови лица на македонската политичка сцена. Главната битка ќе ја водат ВМРО-ДПМНЕ и СДСМ со своите коалиции. Изненадувања се можни во албанскиот политички блок.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ѓорге Иванов- претседател на државата
Иванов е на средината на својот втор мандат. Некогаш почитуваниот професор на Правниот факултет во политиката често е предмет на остри критики, а и самиот е извор на бројни контроверзи. Ќе остане запаметен по амнестијата за сите политичари против кои се водеа постапки, по што избувнаа масовни протести. Во јуни 2016 година, по силен домашен и меѓународен притисок, Иванов ја повлече аболицијата.
Фотографија: picture-alliance/AA/M. Sulooca
Никола Груевски - ВМРО-ДПМНЕ
Беше избран за премиер во 2006 година како млад технократ кој најавуваше „Преродба“ на државата. Кормилото на ВМРО-ДПМНЕ го презеде во 2003. Боксер во детството, брокер во младоста, во меѓувреме стана политичар со најдолг премиерски стаж. Во јануари 2016 ја напушти функцијата жестоко притиснат по скандалот со прислушкувањето. Изборите во декември ќе ја одредат неговата, не само, политичка судбина.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Зоран Заев - СДСМ
Скандалот со прислушувањето го издигна Заев во водач на фронтот против власта. Долги години мина во сенка на Бранко Црвенковски во СДСМ, кој го аболираше за „случајот Глобал“, а Заев му се одолжи со времено „греење“ на партиската фотелја. Од 2005 е градоначалник на Струмица, а во мај 2013 беше избран за претседател на СДСМ. Неговата амбиција е градоначалничката функција да ја замени со премиерска.
Фотографија: DW/K. Ozimec
Али Ахмети- ДУИ
Ахмети во 2002 година ја замени воената униформа на ОНА со интегративниот „костум“ во ДУИ. Со исклучок на периодот од 2006 до 2008 година, неговата партија е постојан придружник во сите македонски влади. Ниту скандалот со прислушкувањето не го убеди да ја раскине коалицијата со Груевски. Гласањето за некои клучни закони во Собранието укажува дека Ахмети му останува верен на Груевски и натаму.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Мендух Тачи - ДПА
Иако формално, тој и неговата партија се во опозиција од 2008 година, прислушуваните разговори и начинот на делување на ДПА укажуваат дека Тачи е во постојан дослух со врвот на ВМРО-ДПМНЕ. Долги години во сенка на Арбен Џафери, по неговата смрт во 2012 целосно ја презеде партијата. Од медиумите и опозициските политичари во земјата ја доби титулата „војвода“ поради наводната блискост со ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: MIA
Здравко Савески- Левица
Докторот на политички науки веќе со години е активен во политиката, не само како член на Президиумот на Левица, туку и како синдикалец и активист за човекови и социјални права. Во политичкото „СиВи“ запишано му е и едно апсење и повеќемесечен домашен притвор под обвинение за учество во толпа. Неговата Левица најави самостоен настап на изборите, со отворена можност таквата одлука да се преиспита.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Андреј Жерновски- ЛДП
Иако формално ја напушти лидерската позицијата во Либерал-демократската партија за да им се посвети на општинските задачи, се очекува градоначалникот на скопската општина Центар високо да котира на опозициските листи на парламентарните избори. Со победата во Центар, на изборите кои беа повеќе пати повторувани, доби шанса да стане симбол на движењето против власта.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Африм Гаши- Беса
Гаши е висок функционер и еден од иницијаторите за формирањето на Беса- партија која претендира да го урне „дуополот“ на ДУИ и ДПА кај албанската етничка заедница. Партискиот лидер Билал Касими веќе најави дека целта на партијата е да стане водечка кај Албанците, но и да иницира промена на Уставот за редефинирање на државата. Тој ги отфрла шпекулациите дека Беса се финансира од Турција.
Фотографија: Katerina Blazevska
Љубчо Георгиевски - ВМРО-НП
Поранешниот премиер и лидер на ВМРО-ДПМНЕ на политичката сцена е активен единствено во пресрет на избори. Неговата ВМРО-Народна партија долго соработуваше со опозицијата и беше критична кон власта, но во пресрет на вонредните парламентарни избори одново ја актуелизираше можноста за соработка со некогашните сопартијци од ДПМНЕ. Малкумина ќе бидат изненадени доколку тоа се случи.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ивон Величковски - Либерална партија
Претседателот на Либералната партија се обидува да игра меѓу „два огна“ позиционирајќи ја својата партија како алтернатива и на власта и на опозицијата. Остар критичар на власта, но и на пазарењата меѓу четирите водечки партии. Бараше опозициски договор за изолација на ВМРО-ДПМНЕ по изборите, но наиде на молк. Прашање е дали самостојниот настап на изборите на ЛП ќе и донесе пратеничко место?
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Зијадин Села - Движење за реформи во ДПА
Специјалистот по интерна медицина го предводи Движењето за реформи во ДПА откако се одвои од матичната Демократска партија на Албанците и расчисти со некогашниот партиски соработник Мендух Тачи. Анкетите не и даваат големи шанси на неговата партија на изборите, но Села и натаму ќе може да управува со Струга како градоначалник.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Љубе Бошкоски- Обединети за Македонија
По излегувањето од затвор, Бошкоски не е многу активен на политичката сцена. Првите месеци ги мина во изолација, а сега најавува учество на неговата Обединети за Македонија на предвремените избори. Прашањето е само... со кого? Засега се најавува соработка со ВМРО-НП на Георгиевски, но никој со сигурност не ја исклучува можноста дека двајцата би можеле да се вратат во прегратките на Груевски.