Пред почетокот на разговорите на Иванов со партиите, ВМРО-ДПМНЕ побара јавни одговори од Брисел и Вашингтон за изјавите на нивите претставници за актуелните состојби. Тој чин и штети на државата, велат аналитичари
Реклама
Претседателот Ѓорге Иванов денеска ќе одржи поединечни средби со партиските раководства, во рамките на најавените „консултации со надлежните институции и политички партии“, откако мандатарот Никола Груевски не успеа да обезбеди мнозинство за формирање влада. Консултациите со парламентарните партии следуваат по вчерашната средба на Иванов со претседателот на Уставниот суд, Никола Ивановски. Денеска во 15 часот со Иванов ќе се сретне лидерот на СДСМ, Зоран Заев, придружуван од заменик -претседателката Радмила Шекеринска и Генералниот секретар, Оливер Спасовски. Раководството на движењето „Беса“ на средба кај претседателот е точно напладне, а во термините помеѓу и пред тоа таму ќе се пристигнат и раководствата на другите партии. Од ВМРО-ДПМНЕ не откриваат кој од нивната партија ќе присуствува на средбата. Прашање е и дали лидерот Али Ахмети ќе се појави кај претседателот, со оглед дека ДУИ не го признава легитимитетот на Иванов. Единствениот исклучок беше направен на ланската седница на националниот Совет за безбедност, кога на седницата кај претседателот од ДУИ присуствуваше Талат Џафери.
Засега нема информации какви совети добил Иванов од претседателот на Уставниот суд, ниту дали е прифатена сугестијата од официјален Брисел дека „Македонија веќе нема време за губење и дека претседателот по итна и отворена консултација со политичките сили во земјата треба брзо да определи лидер за формирање влада“. Пораки дека повторувањето на изборите би значело продолжување на кризата, завчера стигнаа и од Европскиот парламент. Аналитичарот Џелал Незири, се согласува дека нови избори не се решение и смета дека тие не ѝ одговараат ниту на ДУИ, кај која е клучот за состав на нова влада.
„Не верувам дека ДУИ ќе прифати да се оди на нови избори, бидејќи за нови избори интерес има единствено партијата на Груевски. Доколку бидат распишани, ќе бидат бојкотирани од СДСМ, Беса, Алијанса за Албанците и другите опозициски партии, со што земјата би влегла во нова криза“, вели Незири.
Потврда за ваков развој на настаните веќе стигна од дел од споменатите партии. Од Алијанса за Албанците најавија дека ако се распишат нови избори, тие ќе ги повикаат сите партии на Албанците да го бојкотираат изборниот процес.
Јавен распит на Брисел и Вашингтон
Намера за нови избори јавно декларираше единствено ВМРО-ДПМНЕ. Откако партијата во законскиот рок не успеа да обезбеди мнозинство за состав на влада, соопшти дека „одржувањето на нови избори е зрело решение“ и дека „секое друго решение само ќе доведе до нова конфликтност и проблеми“. Вчера ВМРО-ДПМНЕ отиде и чекор понатаму - преку две одвоени соопштенија упати прашања на кои очекува јавни одговори од официјален Брисел и Вашингтон. Првото се однесува на споменатите пораки од ЕУ пренесени преку портпаролката Маја Коцијанчич, и гласи: „Дали ЕУ има воспоставена пракса при секое формирање на Влада во земјите членки на ЕУ и кандидатите за членство, јавно да повикува на создавање на 'што е можно поширока Влада', или тоа е само исклучок за Македонија?“
Второто прашање се однесува на изјавата на амбасадата на САД во Скопје дадена како одговор на новинарско прашање, дека „го набљудуваат процесот на формирање влада и ги повикува партиите да продолжат со разговорите за формирање нова влада“.
По оваа изјава „ВМРО-ДПМНЕ бара појаснување дали од САД сугерираат и бараат од Македонија да нема нови предвремени парламентарни избори?“, а ДВ побара одговор од аналитичари кон што води ваквиот јавен распит на официјален Брисел и Вашингтон?
„ЕУ и САД се стратегиски партнери на Македонија, и изјави од Брисел и Вашингтон треба да се прифатат како ставови и совети од партнери и пријатели“, вели политичкиот аналитичар Сашо Клековски.
Голема излезност и неизвесност до последен момент
Предвремените парламентарни избори го донесоа веројатно најтесниот изборен исход во историјата на независна Македонија
Фотографија: picture-alliance/dpa/N. Batev
Две победнички славја
Синоќа не само во Скопје туку и во многу други градови во Македонија изборната победа на улиците ја прославуваа и приврзениците на опозицијата и на власта. Во главниот град, симпатизерите на коалицихата околу СДСМ се собраа пред зградата на владата, додека оние на ВМРО-ДПМНЕ славеа пред седиштето на партијата во центарот на градот.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Неизвесно до последен момент
Нецелосните резултати на ДИК, упатуваат на тесна трка и минимална предност од околу 16 илјади гласови за ВМРО-ДПМНЕ пред СДСМ. Но главното прашање кое треба да го одговори ДИК е која од коалициите ќе освои повеќе пратенички места.
Фотографија: DIK
10-та изборна победа по ред
Половина час по полноќ лидерот на ВМРО-ДПМНЕ им се обрати на приврзениците во партиската централа во центарот на Скопје објавувајќи победа на неговата партија на изборите. Никола Груевски истакна дека победата имала посебна тежина и важност затоа што „СДСМ не бил единствен противник“.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Падна режимот
Лидерот на СДСМ, Зоран Заев неколку часа претходно победа објави пред приврзениците на опозицијата собрани пред зградата на македонската влада. Падна режим со пенкало, со глас. Победи животот“, рече Заев пред приврзаниците најавувајќи дека коалицијата предводена од СДСМ би требало да има најмалку еден пратенички мандат повеќе од владејачката ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: picture-alliance/dpa/V. Xhemaj
Победа која не може да се слави
Лидерот на ДУИ, Али Ахмети, во обраќањето по објавувањето на неконечните резултати од изборите не го криеше незадоволството од исходот, ДУИ повторно оствари победа во албанскиот блок но за Ахмети таа е „пирова“ бидејќи неговата партија ќе добие значително помалку мандати и оти као што рече Албанците генерални загубија мандати поради парцијализацијата во мали партии.
Фотографија: picture-alliance/dpa/V. Xhemaj
Турбуленции во албанскиот блок
Парцијализацијата за која во своето обраќање говореше лидерот на ДУИ во бројки изгледа вака: ДУИ острави „Пирова победа“ со драматично намалена доверба кај гласачите (86.812), а секогаш „втората“ ДПА сега е четврта (31.017), зад движењето „Беса“ (57.927) и зад Алијансата за Албанците (35.091). Значителен број гласови од албанскиот електрорат освоил и СДСМ, велат проценките.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Голема излезност
На голем број изборни места во Македонија во текот на целиот ден граѓаните во долги редици чекаа да го дадат својот глас. Државната изборна комисија регистрираше голема излезност од 66,88 проценти.
Фотографија: picture-alliance/dpa/G. Likovski
Без инциденти но со бројни нерегуларности
Партиите во првичните оценки за изборниот процес ја поздравија огромната излезност, но додека ВМРО-ДПМНЕ говореше за доказ за мирна, фер и демократска атмосфера, СДСМ критикуваше дека некои стари навики на власта за манипулации на изборниот процес останале. Набљудувачите упатија на голем број случаи на изборни нерегуларности.
Фотографија: DW/ P. Stojanovski
8 фотографии1 | 8
„Исто така, политичари од Западот од поодамна се дел од внатрешните работи на Македонија, на пример, од ЕУ-извештајот за прогрес, до учество на политичари во изборните кампањи. Од таа гледна точка, неразбирливи се реакциите на ВМРО-ДПМНЕ. Доколку постои проценка за мешање во внатрешните работи, реакцијата не треба да биде партиска, туку државна, преку нашата дипломатија. Се чини дека јавните партиски реакции, пред сѐ, се наменети за домашната јавност: прво, да се обесхрабраат одредени ставови како широка коалиција и второ - доколку тие се случат, да се претставаат како наметнати од странци. Колку и да се наменети за домашната јавност, тие ги зголемуваат тензиите во меѓусебните односи. Од друга страна, колку и да е шпекулативно, можно е со овие изјави да се бараат сојузници и во САД (Трамп) или во ЕУ (источно-европските членки), но и на Исток, во Турција и Русија“, смета Клековски.
Пркос кон „странските непријатели“
Дел од аналитичарите во ваквиот чин препознаваат непотребен, нов фронт на ВМРО-ДПМНЕ против меѓународната заедница, што ѝ штети на земјата. Др. Малинка Ристевска Јорданова, директорка на Институтот за европска политика - Скопје, вели дека соопштенијата покажуваат целосна партизација на македонската надворешната политика, што е погубно за меѓународната позиција на Република Македонија.
„Тие се единствено насочени кон што подолго останување на власт на ВМРО-ДПМНЕ. Заплашувањето се префрла и на надворешен терен, со цел странските претставници да избегнуваат ангажман во решавање на продолжената политичка криза. Притоа, се надеваат на промени особено во американската позиција кон Македонија. Поддршката од партнери во европскиот демохристијански блок веќе во голема мера ја потрошија, што ја покажа и јасната порака на претставникот на германската политичка фондација 'Конрад Аденауер'. Втората и поважна цел е гласачкото тело на ВМРО-ДПМНЕ да се одржува 'во кондиција' и да се храни со лажната претстава за Македонија која им пркоси на 'странските непријатели'. Реалната слика е целосно спротивна на тоа. Единствен резултат на оваа 'надворешна офанзива' на ВМРО-ДПМНЕ ќе биде натамошно тонење на меѓународната позиција на Република Македонија“, децидна е Јорданова.
Од ВМРО-ДПМНЕ синоќа изјавија дека не добиле одговори на поставените прашања, но и дека не очекуваат тие да бидат адресирани до партијата, туку како што побарале во соопштенијата: „За да нема недоразбирање и дилеми кај македонската јавност, пожелно е одговорот да биде јавен.“
Кој е кој во македонската политика
Предвремените парламентарни избори нема да понудат многу нови лица на македонската политичка сцена. Главната битка ќе ја водат ВМРО-ДПМНЕ и СДСМ со своите коалиции. Изненадувања се можни во албанскиот политички блок.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ѓорге Иванов- претседател на државата
Иванов е на средината на својот втор мандат. Некогаш почитуваниот професор на Правниот факултет во политиката често е предмет на остри критики, а и самиот е извор на бројни контроверзи. Ќе остане запаметен по амнестијата за сите политичари против кои се водеа постапки, по што избувнаа масовни протести. Во јуни 2016 година, по силен домашен и меѓународен притисок, Иванов ја повлече аболицијата.
Фотографија: picture-alliance/AA/M. Sulooca
Никола Груевски - ВМРО-ДПМНЕ
Беше избран за премиер во 2006 година како млад технократ кој најавуваше „Преродба“ на државата. Кормилото на ВМРО-ДПМНЕ го презеде во 2003. Боксер во детството, брокер во младоста, во меѓувреме стана политичар со најдолг премиерски стаж. Во јануари 2016 ја напушти функцијата жестоко притиснат по скандалот со прислушкувањето. Изборите во декември ќе ја одредат неговата, не само, политичка судбина.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Зоран Заев - СДСМ
Скандалот со прислушувањето го издигна Заев во водач на фронтот против власта. Долги години мина во сенка на Бранко Црвенковски во СДСМ, кој го аболираше за „случајот Глобал“, а Заев му се одолжи со времено „греење“ на партиската фотелја. Од 2005 е градоначалник на Струмица, а во мај 2013 беше избран за претседател на СДСМ. Неговата амбиција е градоначалничката функција да ја замени со премиерска.
Фотографија: DW/K. Ozimec
Али Ахмети- ДУИ
Ахмети во 2002 година ја замени воената униформа на ОНА со интегративниот „костум“ во ДУИ. Со исклучок на периодот од 2006 до 2008 година, неговата партија е постојан придружник во сите македонски влади. Ниту скандалот со прислушкувањето не го убеди да ја раскине коалицијата со Груевски. Гласањето за некои клучни закони во Собранието укажува дека Ахмети му останува верен на Груевски и натаму.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Мендух Тачи - ДПА
Иако формално, тој и неговата партија се во опозиција од 2008 година, прислушуваните разговори и начинот на делување на ДПА укажуваат дека Тачи е во постојан дослух со врвот на ВМРО-ДПМНЕ. Долги години во сенка на Арбен Џафери, по неговата смрт во 2012 целосно ја презеде партијата. Од медиумите и опозициските политичари во земјата ја доби титулата „војвода“ поради наводната блискост со ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: MIA
Здравко Савески- Левица
Докторот на политички науки веќе со години е активен во политиката, не само како член на Президиумот на Левица, туку и како синдикалец и активист за човекови и социјални права. Во политичкото „СиВи“ запишано му е и едно апсење и повеќемесечен домашен притвор под обвинение за учество во толпа. Неговата Левица најави самостоен настап на изборите, со отворена можност таквата одлука да се преиспита.
Фотографија: DW/K. Delimitov
Андреј Жерновски- ЛДП
Иако формално ја напушти лидерската позицијата во Либерал-демократската партија за да им се посвети на општинските задачи, се очекува градоначалникот на скопската општина Центар високо да котира на опозициските листи на парламентарните избори. Со победата во Центар, на изборите кои беа повеќе пати повторувани, доби шанса да стане симбол на движењето против власта.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Африм Гаши- Беса
Гаши е висок функционер и еден од иницијаторите за формирањето на Беса- партија која претендира да го урне „дуополот“ на ДУИ и ДПА кај албанската етничка заедница. Партискиот лидер Билал Касими веќе најави дека целта на партијата е да стане водечка кај Албанците, но и да иницира промена на Уставот за редефинирање на државата. Тој ги отфрла шпекулациите дека Беса се финансира од Турција.
Фотографија: Katerina Blazevska
Љубчо Георгиевски - ВМРО-НП
Поранешниот премиер и лидер на ВМРО-ДПМНЕ на политичката сцена е активен единствено во пресрет на избори. Неговата ВМРО-Народна партија долго соработуваше со опозицијата и беше критична кон власта, но во пресрет на вонредните парламентарни избори одново ја актуелизираше можноста за соработка со некогашните сопартијци од ДПМНЕ. Малкумина ќе бидат изненадени доколку тоа се случи.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Ивон Величковски - Либерална партија
Претседателот на Либералната партија се обидува да игра меѓу „два огна“ позиционирајќи ја својата партија како алтернатива и на власта и на опозицијата. Остар критичар на власта, но и на пазарењата меѓу четирите водечки партии. Бараше опозициски договор за изолација на ВМРО-ДПМНЕ по изборите, но наиде на молк. Прашање е дали самостојниот настап на изборите на ЛП ќе и донесе пратеничко место?
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Зијадин Села - Движење за реформи во ДПА
Специјалистот по интерна медицина го предводи Движењето за реформи во ДПА откако се одвои од матичната Демократска партија на Албанците и расчисти со некогашниот партиски соработник Мендух Тачи. Анкетите не и даваат големи шанси на неговата партија на изборите, но Села и натаму ќе може да управува со Струга како градоначалник.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Љубе Бошкоски- Обединети за Македонија
По излегувањето од затвор, Бошкоски не е многу активен на политичката сцена. Првите месеци ги мина во изолација, а сега најавува учество на неговата Обединети за Македонија на предвремените избори. Прашањето е само... со кого? Засега се најавува соработка со ВМРО-НП на Георгиевски, но никој со сигурност не ја исклучува можноста дека двајцата би можеле да се вратат во прегратките на Груевски.