Изборите во Северна Македонија ги покажаа старите пукнатини
Обработка: Е.М. Фиданоска
23 април 2019
Вториот круг од изборите би можел да предизвика нова државна криза, проценува по првиот круг претседателски избори дел од печатот на германски јазик.
Реклама
Во текстот со наслов „Изборите во Северна Македонија ги покажаа старите пукнатини“ весникот „Зиддојче цајтунг“ денеска уште во првата реченица оценува дека „првите избори по преименувањето на земјата во Северна Македонија документираат длабока поделеност на балканската држава“. Весникот ги наведува резултатите од првиот круг на изборите и тесната предност за Стево Пендаровски и констатира дека „доминантна тема во изборната борба беше договорот за името постигнат со Грција“. Пренесувајќи ги ставовите на Пендаровски и Сиљановска Давкова околу договорот за името и евроатлантската интеграција на земјата, „Зиддојче цајтунг“ уште пишува:
„Социјалдемократите се надеваат дека со преземање на претежно церемонијалната функција Претседател од страна на 56-годишниот универзитетски професор Пендаровски, земјата, по долгогодишни политички кризи и кавги, ќе вплови во мирни води. На претседателските избори пред пет години Пендаровски загуби од националконзервативниот кандидат Ѓорѓе Иванов, кој по два мандата веќе нема право да се кандидира. Иванов жестоко се спротивставуваше на договорот со Грција и важи за близок следбеник на Никола Груевски, кој беше премиер долги години и кој поради затворска казна за корупција на крајот на минатата година авантуристички побегна во Унгарија. Таму, пријателската влада на Виктор Орбан му даде азил по брза постапка.
Никола Груевски: како реформаторот стана бегалец
Од надежен реформатор, преку корумпиран автократ до бегалец од правдата. Поминаа 20 години од стапнувањето на политичката сцена до бегството во Унгарија. Политичката кариера на Никола Груевски низ фотографии.
Фотографија: Getty Images/AFP/D. Dilkoff
Референдумска битка
Кариерата на Груевски во политиката започна во првата влада на ВМРО-ДПМНЕ, предводена од Љубчо Георгиевски, во 1998. како министер за трговија, а продолжи како министер за финансии. Но искачувањето до врвот на македонската политика, Груевски го започна во 2004., по неуспешниот референдум против територијалната поделба, откако претходно успешно го одбрани партискиот престол во хотелот Панорама.
Фотографија: picture-alliance/AP Photo/S. Ilic
Преродбата во 100 чекори
На парламентарните избори во 2006 ВМРО-ДПМНЕ предводена од Груевски извојува убедлива победа. Младиот технократ ветуваше економска преродба на земјата и брзо членство во ЕУ и НАТО. Граѓаните му ја дадоа довербата на гласањето на 5 јули, но ретко кој очекуваше дека Груевски неограничено ќе владее и во следните 10 години.
Фотографија: AP
Поддршка од Западот
Младиот премиер во првите години уживаше голема поддршка од меѓународната заедница и особено од сестринските партии во Европа. Веќе во октомври 2006. беше пречекан во Берлин од канцеларката Ангела Меркел со воени почести. Западните политичари во него гледаа надеж за земјата и за регионот и пресврт од дотогашната националистичка политика.
Фотографија: AP
На крилата на поразот од Букурешт
Преродбата на Груевски продолжи на изборите во 2008 година кои ги доби со огромно мнозинство благодарение пред сѐ на националистичката кампања која во прв план го имаше фијаското на Самитот на НАТО во Букурешт и паролата „името не го даваме“. Оттогаш започна и непреченото владеење на Груевски и ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: AP
Скопје 2014
На крилата на големата изборна победа, Груевски го стави во погон проектот „Скопје 2014“. Целта беше да „се зајакне“ идентитетот на народот и да му се покаже на светот дека Македонците не се дрво без корен. Исходот: потрошени речиси 600 милиони евра народни пари на споменици и неокласични објекти кои завршуваа во џебовите на фирми блиски до ВМРО-ДПМНЕ.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Партнерот во сенка
На претседателските избори во 2009 година победата на Ѓорге Иванов ја заокружи комплетната контрола на власта на ВМРО-ДПМНЕ. Иванов ќе биде реизбран во 2014 година и до денес ќе остане верен следбеник на својот политички ментор- Груевски. На поддршката ќе возвраќа повеќепати, прво со општата аболиција во 2016 година, а потоа и со одбивањето да му го даде мандатот на Заев во 2017.
Кога во февруари 2015. Заев започна да ги објавува прислушуваните материјали, Груевски беше на зенитот на својата моќ - неприкосновен во партијата и државата. Серијата протести таа година го потресоа, но не го загрозија посериозно. Дури откако се вмеша и меѓународната заедница, а Иванов мораше да интервенира со аболиција, граѓаните масовно почнаа да излегуваат на улиците во Шарената револуција.
Фотографија: DW/K. Ozimec
Новата ера (не) започна
Тешкиот пораз на ВМРО-ДПМНЕ на локалните избори во 2017, значеше и крај за Груевски на чело на партијата. Новата ера која ја најавуваше, не се случи. Она што од денешен аспект е интересно, е средбата со Орбан во септември 2017 во Охрид, на која наводно и паднала понудата за азил од страна на унгарскиот премиер. По неколку месеци на чело на партијата Груевски беше заменет од Христијан Мицкоски.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Лице од потерница
Откако пресудата за двегодишната затворска казна во случајот „Тенк“ на СЈО стана правосилна, се очекуваше Груевски да се јави на издржување на казната. Но, тој се јави на Фејсбук од Будимпешта од каде порача дека „ќе остане верен на каузата на Македонија“. МВР, веројатно задоцнето, одлучи да трага по експремиерот со потерница.
Фотографија: Innenministerium der Republik Mazedonien
Наследството на Груевски
Дали Никола Груевски ќе биде испорачан назад во Македонија каде се соочува со уште четири судски процеси, во моментов може само да се шпекулира. Зад себе остава долго досие на злоупотреби и криминал, и држава која во последните години од неговото владеење се најде во изолација и беше предмет на жестоки критики и потсмев во демократскиот свет.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
10 фотографии1 | 10
Вториот круг од изборите би можел да предизвика нова државна криза. Во првиот круг одзивот изнесуваше неполни 42%. Доколку на 5 мај не гласаат минимум 40% избирачи, изборите ќе бидат неважечки“, пишува „Зиддојче цајтунг“.
Весникот „Тагесцајтунг“, пак, во текстот со наслов „Пат и втор круг“ уште во поднасловот наведува: „По првиот круг од изборите неизвесно е дали граѓаните на Северна Македонија ќе се одлучат за поголемо приближување кон ЕУ“. Наведувајќи дека „набљудувачите сметаат оти во вториот круг одзивот ќе биде повисок“, „Тагесцајтунг“ на крајот на текстот разгледува неколку претпоставки:
„Доколку во вториот круг победи кандидатот на власта Стево Пендаровски, Заев може да го форсира приближувањето кон ЕУ кон кое се стреми. Доколку победи конзервативната противкандидатка на Пендаровски, професорката по уставно право Гордана Силјановска, тоа би било изјаснување против промената на името и - во очите и на најголемиот број дипломатски претставници во Скопје - би значело уназадување за целото општество. Меѓутоа, шансите за победа на Стево Пендаровски се добри. Зашто, одлучувачки за изборната победа ќе биде ставот на албанското малцинство. Албанците и во регионот на Скопје бројчено силното ромско население, имаат интерес од продолжување на интеграцијата на земјата во ЕУ.“