Има ли аларм во Владата
20 август 2019
Септември е на самиот праг, Европа полека се враќа од одмор и ги засукува ракавите за почеток на новата работна сезона. А по септември доаѓа октомври. Октомври треба да биде месец на Брегзит и месец кога малата среднобалканска држава го очекува датумот за почеток на преговори. Дали ќе добиеме датум? Зошто веќе никој не го спомнува датумот? Стана ли одеднаш неважен датумот за нас или стана беспредметно ЕУ да зборува за датум за држава која ја тресат тешки скандали. Што и’ се случи летово на државата која се чинеше дека, и покрај се’, ќе го истурка мачниот процес на стабилизација и ќе навлезе во помирни води.
Молкот на странците сите го слушаме, оставени сме сами да се справуваме со пролетно-летните афери и да покажеме дека „институциите на системот“ се резистентни на вакви шокови. Како што доликува на една држава-кандидат за членство во ЕУ. Фер. Сите сме во некакво исчекување на разврската која никако да дојде. И никако не можеме да разбереме зошто не се пристапи кон брзо и темелно решавање на скандалите, сега кога навистина сме под дебела европска лупа и кога многумина од нашите европски пријатели не се подготвени пријателски да ни го простат и ова. Ова наше неразбирање буди реални сомнежи дека нешто навистина има да се скрие и тоа нешто е поголемо и поважно за самите актери во аферите отколку отварање на чист пат кон датумот во октомври.
Од сегашна перспектива, малку е поразувачко чувството кое го имаме во врска со постојаниот и упорен дискурс на премиерот околу раздвојувањето на извршната од судската власт. Сакавме да веруваме и верувавме дека неговите секојдневни изјави за независноста на судството не се слични на оние на Гордана Јанкуловска, на пример. Немешањето во судско-обвинителските одлуки сепак не е одлика на оваа влада. Одбираме се’ уште да веруваме дека некои од тие „мешања“ биле во име на повисоки цели (НАТО, ЕУ), но мешетарењата со и во судскиот систем повторно доживуваат непријатни димензии. А тоа не’ прави нервозни и разочарани. За тоа говорат повеќе факти и индиции.
Други колумни од авторот:
Како што првиот пат министерот за надворешни работи навистина наивно и без прагматична причина се излета со својот ФБ пост околу брзата и ефикасна разрешница на случајот Рекет, вториот пат „наивниот“ министер за надворешни работи повторно се излета во обид (без потреба и без причина) да си ги испере рацете. И тоа го прави на непримерен начин, начин кој упатува на немање лојалност кон некоја група/кауза/интерес, или пак (уште полошо) на имање парцијален (личен) интерес само кога на групата и’ оди добро работата. Тоа не е фер, и такви не се правилата во политиката. Се чини дека тој веќе не плива во мирните и суверени води на сопствените несомнени компетенции. Оставен е на суво, безмалку без работа, би рекле со истекувачки рок на траење и со видлива нелагодност од друштвото со кое до вчера уживаше во собирање на ловориките, а веќе денес би преминал од другата страна на улицата за да не мора да ги поздрави. Примерот со однесувањето на министерот е епитом за расчекорот помеѓу примордијалните лојалности кон нешто и некој наспроти поривот да се биде волк-самотник, во трло со печени јагниња. Но, ова е и аларм за владата дека системот на хиерархија и другарство не е на завидно ниво, и тоа е првата работа со која ќе мора да се позабави премиерот доколку сака да ги стегне редовите и да еманира монолитност.
Премиерот, пак, е и претседател на партијата СДСМ. Не можам точно да објаснам, но за многу краток период се’ погласни се повиците дека оваа влада треба да си замине, а истите викачи со еднаква гласност истовремено врескаат дека ВМРО не смее да дојде на власт. Ова е опасно сценарио од аспект на водење партиска политика бидејќи ваквата атмосфера шири заразен дефетизам кај граѓаните (и тоа баш оние што им требаат!) и ризик да не излезат на следните избори, спуштајќи го прагот на излезност на историски низини и овозможувајќи му на противникот да ја мобилизира и онака подобро мобилизираната партиска војска.
Размислуваат ли на ова во владеачката партија? Држат ли состаноци, координации, советувања? Имаат ли стратегија за ова сценарио? Или се’ е потпрено на лидерот и неговата просветленост (и храброст) која ги доведе на власт очигледно неподготвени, или поточно кажано подготвени за други работи, а не за добро и мудро владеење. Уште на самиот почеток предупредувавме дека еден човек не е доволен да ја изведе целата операција на свои плеќи, како што ни Ѓинѓиќ не беше доволен да ја истера Сабја пред него да го исече сабјата. И дека за револуционерните најави за подобро утре потребни се густо збиени редови од општествено вредни луѓе, морални грамади и тефлон-политичари кога коруптивните сирени ќе почнат да пеат. Сите оние кои се китеа со ордени за заслуги од револуцијата а потоа ја продадоа купувајќи си басми за себе уште на првиот агол, се вистински натрапници во партијата. Сега им го гледаме и алот и аклот.
Мојот пријател кој секојдневно го слуша пулсот на улицата ми вели дека оваа власт (Заев) има две опции: или да заграби длабоко и темелно и да го расчисти овој скандал (Рекет и останатите пипци околу него) или функционерите на партијата на разни нивоа да се дадат на крадење со полна свест дека ќе ги изгубат следните избори. Притоа, уште вели, Катица не е доволна жртва, треба уште подлабоко, и да лежат сите оние од претходната власт за кои излегувавме на улица и да бидат казнети оние од сегашнава власт кои правеле криминал. А втората опција (општо крадење до пораз на избори) всушност и не е некоја опција според мојов пријател. Бидејќи ВМРО-ДПМНЕ нема да им прости, освен на оние кои ќе се испазарат.
Погоре напишаното, иако е симплистички приказ на нештата, е некаква квинтесенција на мислења на разни луѓе со кои секојдневно се среќавам или комуницирам. Сите до еден од овие се добронамерни кон актуелната власт и ужаснати од помислата дека ВМРО може толку брзо и толку нереформирана да се врати на власт.
***
А штета, навистина штета. Толку многу и’ се собра периодов на власта што не е фер да останеме слепи за добрите работи. А добрите работи доаѓаат од неочекувани места т.е. од места за кои граѓаните не се навикнати да ја фалат СДСМ, или нешто на што СДСМ традиционално паѓале. Во рубриката „Улици и патишта“ на пример, власта бележи видливи резултати. По најавите за метла, очигледно е раздвижувањето барем во некои општини и делумно на централно ниво. Во моментов во државата речиси насекаде се асфалтираат дотраените патишта и се градат нови. Скопје во август никогаш не било толку блокирано од багери, валјаци и финишери. Центар и Градскиот парк се почисти од лани, а тротоарите во Д. Маало повторно се проодни со ефикасното отстранување на терасите на кафулињата.
Конечно, да не заборавиме. Оваа влада на Заев ќе ја внесе Северна Македонија во НАТО и ова е владата во која ниеден министер (од македонскиот блок) се’ уште не го тресе ниедна голема афера или корупциски скандал, особено ако како реперна точка го земеме владеењето на нивните неславни претходници.
Дали локалните проблесоци ќе бидат доволни да ја спасат Владата на Заев? Не знам, но знам дека на граѓаните им се важни овие размрдувања. Убаво е чувството кога СДСМ остварува таму кадешто традиционално никој не се надевал дека ќе може да му парира на политичкиот противник.