Поуката не е само за функционери од поранешната власт кои се соочуваат со судски процеси. Поуката е и за сите актуелни избрани и именувани функционери. Коментар на Катерина Блажевска
Реклама
„Бивш министер од Скопје влезе зад решетки“. „На робија заради купување блиндирана ‘мечка’“... Oва се само дел од медиумските наслови во регионот, кои информираат за вчерашното спроведување на поранешната министерка за внатрешни работи, Гордана Јанкулоска, на издржување 4-годишна казна затвор за случајот „Тенк“. Во некои од медиумите се потенцира дека таа се соочува и со судски процеси за други дела, но дека ги исцрпела сите правни можности за одложување на казната за „Тенк“. Потсетуваат дека „мерцедост“ бил купен по барање на тогашниот премиер Никола Груевски, кој е осуден на две години затвор за истиот случај, но во моментов се „радува на гостопримството на Унгарија, откако избегал од земјата“.
Снимката од спроведување на Јанкулоска во кругот на затворот, во домашната јавност предизвика бројни реакции - дел навредливи и цинични, дел сочувствителни, дел со обвинувања за политички реваншизам, а некои со оценка дека се покажала како поголем „маж“ од премиерот, затоа што не избегала, туку се соочила со правдата.
Домашните реакции главно на социјалните мрежи, најмалку се однесуваат за случајот „Тенк“, за кој е осудена Јанкулоска. Со оглед дека таа е првата личност од владиниот тим и од најблиското партиско опкружување на Груевски која завршува зад решетки, реакциите во најголема мера се катарзичен излив на она што го слушнаа од Јанкулоска во „бомбите“: реваншистички најави („Ќе ги сотреме“, „На клоци ќе летаат од работа“), за свесно маскирање на непостоењето граница меѓу партијата и државата („МВРО - ВМРО“), за помирувањето со (не)професионалните стандарди („вагабонти работат во МВР“), па се до сугестии до Одделот за внатрешна контрола „тие да бидат прогласени за чисти“.
Реакциите се претежно насочени кон епилозите од лажен легализам, спротивен на нејзините јавни министерски изјави, кои секогаш започнуваа со истата фраза: „Во согласност со Уставот и законите...“
Јанкулоска 12 години извршуваше јавна функција, а дури 9 години помина на позицијата министер за внатрешни работи: од 27-ми август 2006 година се до 12-ти мај 2015 година, кога си поднесе оставка на функцијата поради „Кумановските настани“. Нејзиниот министерски стаж траеше речиси и колку владејачка деценија на ВМРО-ДПМНЕ.
Тажно сеќавање на Диво насеље
Смртоносните борби во Куманово ја доведоа политичката криза во Македонија до точка на вриење. Опасноста- судирите во Куманово да испровоцираат меѓуетнички конфликт беше надмината благодарение на смиреноста на граѓаните
Фотографија: Reuters/M. Djurica
Како по војна
Ден по крвавите судири во кумановската населба Диво насеље, жителите најдоа разурнати домови. Многу објекти беа оштетени, а првично, речиси илјада граѓани беа привремено евакуирани. Животот денес, две години по крвавите настани, е вратен во нормала.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Крвав биланс
Осум полицајци- припадници на специјалната единица „Тигар“ и 14 осомничени терористи ги загубија животите во крвавата дводневна битка. Десетици беа приведени од полицијата. Владата објави дводневна жалост.
Судирите започнаа во саботата наутро на 9 мај, откако полицијата наводно се обидела да изврши рација во населбата. Врз полицајците бил отворен оган од автоматско оружје и од ракетни фрлачи. Полицијата тврдеше дека напаѓачите имале свои поддржувачи во градот.
Фотографија: picture-alliance/epa/V. Xhemaj
Меѓуетнички превирања
Иако во судирите многумина препознаа обид да се разгорат етничките страсти и да се предизвика конфликт меѓу двете најголеми заедници во земјата, граѓаните се спротивставија на ваквото сценарио. Сведоци на тоа време останаа изјавите на бројни кумановски граѓани кои прегрнати говореа во прилог на соживотот.
Фотографија: picture alliance/PIXSELL
Политичка криза
Судирите се случија неполни четири месеци откако лидерот на опозицијата Зоран Заев започна со објавување на ткн. бомби- снимки од прислушкувани разговори чиј автор, наводно, била тајната полиција.
Фотографија: picture alliance/epa/N. Batev
Што се криеше зад насилството?
На ова прашање нема прецизен одговор до денес. Опозицијата обвинуваше дека нападот бил обид да се дефокусира вниманието на јавноста од „бомбите“ и од масовните протести во Скопје. Владата ги обвини „терористите“ од соседно Косово дека сакаат да ја дестабилизираат земјата. Меѓународните претставници во повеќе наврати бараа од владата независна истрага- барање што беше постојано одбивано.
Фотографија: picture-alliance/dpa/G. Licovski
Оставките на Мијалков и Јанкулоска
Само два дена по крвавата пресметка тогашната министерка за внатрешни работи Гордана Јанкулоска и директорот на УБК, Сашо Мијалков поднесоа оставки на функциите. Со нив замина и министерот за транспорт Миле Јанакиески. Сите тројца важеа за дел од најблискиот круг соработници на тогашниот премиер и лидер на ВМРО-ДПМНЕ, Никола Груевски. Шпекулациите за причините за нивните оставки кружат до денес.
Фотографија: DW/P. Stojanov
Седум доживотни казни затвор
Во ноември 2017 година вкупно 33 лица обвинети за крвавите настани во Куманово во мај 2015 година добија затворски казни во времетраење од 12 години до доживотно, а четворица се ослободени од обвинението. Седуммина обвинети во случајот Дива населба се осудени на доживотна затворска казна. Скопскиот Кривичен суд на уште 13 обвинети им пресуди вкупно 40 години затвор.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
8 фотографии1 | 8
Во едно интервју, запрашана дали се плаши од одмазда, со оглед дека во нејзиниот мандат многу лица завршиле во затвор, таа изјави:
„Политичката филозифија што ја промовираме од првиот момент е прцизна: бескомпромисна и неселективна борба со криминалот. Тоа носи и ризици. Свесна сум за тоа, но со стравот расчистив уште во 2006 година кога го прифатив предизвикот. Кога постапувате принципиелно и без претходни калкулации, а законот и мнозинството се на ваша страна, тоа е доволно за да биде спокојни и за време на мандатот, и кога тој ќе заврши“, изјави Јанкулоска.
Лица и настани: 29 години независност
На 8 септември 1991 година Македонија ја прогласи својата независност. Резултатите од референдумското изјаснување јасно и недвосмислено ја покажаа волјата на мнозинството граѓани да живеат во сопствена држава.
Фотографија: MIA
„Нека ни е честита слободна, суверена, самостојна Македонија!“
Со овие зборови тогашниот претседател Киро Глигоров им го честиташе референдумскиот резултат на граѓаните собрани на плоштадот во Скопје.
Фотографија: Dnevnik
Песна и оро
Независноста беше прославена со песни и ора на плоштадот. Остварен беше идеалот на генерации Македонци кои се бореа за независна држава.
Фотографија: Dnevnik
Киро Глигоров
Глигоров беше првиот претседател на независна и суверена Македонија. Ќе остане запаметен по успешните преговори за мирно напуштање на југословенската федерација и по мудрото раководење со државата во клучните, критични моменти на 1990-те години.
Фотографија: Dnevnik
Стојан Андов
Андов беше прв претседател на плуралистичкото Собрание. Во долгата политичка кариера учествуваше во носењето на речиси сите клучни одлуки за државата. „Независноста беше највисокиот дострел во нашата историја“, изјави Андов за ДВ пред 5 години, на 24 годишнина од независноста.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
„Врсник“ со независноста
Во 2011 година, по повод 20 годишнина од независноста, објавивме интервју со Христијан Проданов. Тој е роден пред полноќ ноќта на 8 септември 1991 година. „Мајка ми и ден денес кога на телевизија ја даваат прославата од независноста ќе ме викне и ќе ми рече во овие мигови ти се раѓаш“, ни рече тогаш Христијан.
Фотографија: DW
Конфликтот од 2001
Конфликтот во 2001 година меѓу македонските безбедносни сили и албанските бунтовници предводени од паравоената ОНА, се закануваше да ја разори кревката демократија. Конфликтот заврши со потпишување на Охридскиот рамковен договор кој во меѓувреме беше вметнат и во Уставот.
Фотографија: AP
Смртта на Борис Трајковски
На 26 февруари 2004 година авионот со кој претседателот Борис Трајковски патуваше од Скопје кон Мостар, БиХ се урна во близина на крајната дестинација. Смртта длабоко ја потресе Македонија. Покрај Трајковски, загинаа и уште осум патници- членови на неговиот кабинет, како и членови на екипажот.
Фотографија: picture-alliance/AP Photo
Никола Груевски
Груевски беше политичар со најдолг стаж на премиерската функција во историјата на државата, но резултатите од неговото владеење се, најблаго речено, спорни. Десетте години во кои тој ја предводеше владата започнаа со добри економски резултати, но втората половина ја одбележаа антиквизацијата, драматичниот пад на демократските стандарди и оддалечување од евро-атлантските интеграции.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Шарената револуција
Иницијална каписла за најдолготрајните и најмасовни граѓански протести во македонската историја беше амнестијата која претседателот Ѓорге Иванов им ја додели на осомничените политичари и нивни соработници. Шарената револуција, како што подоцна беше наречена, успеа да се избори за повлекување на амнестијата. Критичарите велат голем дел од барањата на „шарените“ се уште не се реализирани.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Упадот во Собранието
Илјадници луѓе упаднаа во зградата на Собранието на 27 април 2017 година, протестирајќи против изборот на Талат Џафери за собраниски спикер и извесното формирање на новото владино мнозинство на СДСМ и ДУИ. Настанот ќе остане забележан како црна точка во историјата на земјата. Десетици пратеници и новинари беа повредени во нападот на толпата.
Фотографија: Reuters/O. Teofilovski
Преспанскиот договор
На 18 јуни 2018 година во селото Псарадес (Нивици) на Преспанското езеро беше потпишан Договорот од Преспа со кој му беше ставен крај на деценискиот спор околу името меѓу Македонија и Грција. Неколку месеци подоцна, и покрај неуспешниот референдум, Македонија официјално се преименува во Северна Македонија со двотретинско мнозинство гласови во Собранието.
Фотографија: Reuters/A. Konstantinidis
Влезот во НАТО
На 27 март 2020 година, Северна Македонија и формално стана 30 членка на НАТО алијансата. Со тоа беше исполнета децениската цел на државата, поставена недолго по прогласувањето на независноста. Истиот месец ЕУ даде согласност да започнат пристапните преговори за полноправно членство на земјата во европскиот блок.
Фотографија: AFP/R. Atanasovski
12 фотографии1 | 12
Дали навистина законот бил на нејзина страна заедно со „мнозинството“ (што и да значи тоа), или и пресудила послушноста кон налозите од врвот на партијата, ќе биде клучно и за другите процеси во кои таа се товари за злоупотреба на службената положба. Засега нејзиното визионерство се совпадна со една од нејзините изјави слушнати во „бомбите“: „Ама ние стварно сите ќе завршиме во затвор вака како што сме тргнале...“
Поуката не е само за функционери од поранешната власт кои се соочуваат со судски процеси. Поуката е и за сите актуелни избрани и именувани функционери, ако понесени од политичка моќ, од партиски или лични интереси ја преминат црвената линија, бидејќи „мечката“ што денес игра пред една врата, утре ќе заигра и пред друга.