Корона и другите вируси се премали за да можат да бидат фатени во некое сито. За сепак да не поминат низ филтерот во маските, инженерите применуваат различни трикови од физиката.
Реклама
Таму каде се собираат повеќе луѓе во време на пандемија на коронавирус, мора да се носат заштитни маски. Медицинските заштити за устата и носот и високо квалитетните заштитни маски мораат да имаат вграден и одреден специјален филтер. Тој се произведува низ т.н. мелтблоун-постапка. Фамилијарното претпријатие Рајфенхојзер со фирмата -ќерка Рејкофил во Троисдорф кај Бон е еден од водечките светски производители за машини за изработка на вакви посебни филтери.
Детлеф Фреј е раководител на одделот за истражување и развој во Рајкофил. Тој нѐ води во техничкиот центар во кој со своите колеги врши истражувања за производство на т.н. неткаени материјали, составени од пластични влакна, кои не мора прво да бидат ткаени.
Исфрлање штетни материи од воздухот
„Овде имаме 2.000 квадратни метри и три производни погони. Сѐ што имаме изградено овде, одговара на погоните во кои произведуваат нашите клиенти", вели Фреј. „Ние обично овде развиваме системи за да им помогнеме на купувачите во развој на производи. Сѐ што овде работиме со рецептури, нашите купувачи можат веднаш да го користат кај себе. Меѓутоа, поради пандемијата на коронавирус, решивме сега лабораториските постројки да ги користиме за производство на материјали за филтрирање кои се вградуваат во маските."
Тоа би значело исфрлање на сите штетни материи од воздухот: освен вируси и бактерии, тука се и честички прашина, ситни капки – аеросоли или азбестни влакна. За филтрирањето да успее, материјалот мора да биде исклучително фино структуиран.
Во текот на производството прво се топи пластичен полипропилен додека не добие конзистенција на течен мед. Потоа се пробива низ минијатурни млазници и под нив се формира исклучително тенок конец. Но, тој уште не е толку тенок како што би требало да биде на крајот. Значи, мора да се направи уште потенок. За таа цел растопениот конец се дува, затоа постапката се нарекува „meltblown".
Нанометар тенки, но исклучително издржливи нитки
„Нашиот полипропилен има точка на топење на 60 степени Целзиусови. Температурата на воздухот е околу 250 степени. Така врелиот воздух и топлата стопена смеса се среќаваат и се врши екстремно силно забрзување."
Воздухот ги фаќа пластичните нитки со брзина од околу 300 метри во секунда. Тоа би била речиси брзина на звукот во нормалната атмосфера. Меѓутоа, бидејќи протокот на воздухот удира во пластичните нитки од две страни и уште притоа на многу мала површина, настанува состојба на вртлог, релативната брзина која дејствува на течните пластични нитки повеќекратно се зголемува. За кратко време доаѓа до забрзување од речиси 40.000 километри на час, што е поголема од брзината во орбитата на Меѓународната вселенска станица. Преку овој процес нитките стануваат незамисливо тенки. Оваа брзина додуша не може да се измери, но со оглед на подоцнежната јачина на нитките, може теоретски да се пресмета.
„Иствовремено, мораме да спречиме пукање на влакната", вели инженерот Фреј. „Фасцинирачка е помислата што оваа пластика тоа може да го издржи и што успеваме да добиеме производ со таков доследен квалитет", вели тој.
Од Азија кон Европа: Походот на заштитните маски против коронавирус
Прво важеа за неефикасни и збунувачки, но се‘ повеќе земји во меѓувреме воведуваат правило за носење заштитни маски против ширењето на коронавирусот. За победоносниот поход на маските, започнат во Азија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/U. Zucchi
Ракавици, мобилен телефон, заштитна маска
Дали и во Германија ќе се воведе обврска за носење заштитна маска? По консеквентната употреба во Азија, институтот Роберт Кох препорача нејзино носење и во Германија. Јена е првиот град кој ја водведе оваа мерка, од 6 април во супермаркетите и јавниот сообраќај таму таа е задолжителна. Како заштита се прифаќа и шал или марамче на устата.
Фотографија: Imago Images/Sven Simon/F. Hoermann
Подарок за пожарникарите
Со оглед на големиот недостиг на заштитни маски, луѓето и институциите се снаоѓаат и сами. На Јутјуб и на Твитер под хаштагот „maskeauf“ многумина демонстрираат колку е едноставно да се изработи маска. Меѓу нив е и професионалната шивачка од Државниот театар Котбус, Керстин Бохов. Маските кои ги изработува оваа костимографка се наменети за пожарникарската служба и за Црвениот крст во Германија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/P. Pleul
Плетени маски
Уметничката Манша Фридрих плете маски за заштита од коронавирус. Нејзините маски се украсени со мотиви на насмеани лица, животни, сонце. Внатрешната страна на маските може да се менува. Уметничката од Хановер не дозволува корона-кризата да ѝ го расипе расположението.
Чешка и Словачка се отидени чекор понапред, таму уште на средината на март е воведена обврска за носење заштитни маски. Оној кој влегува во супермаркет или градски превоз, мора да носи маска. Словачката претседателка Зузана Чапутова и премиерот Игор Матович предничат со добар пример. И Австрија во меѓувреме воведе обврска за носење маски во супермаркет.
Фотографија: Reuters/M. Svitok
Будење на пролетта во Кина
Во Кина заштитните маски одамна се задолжителни за граѓаните. Оваа двојка, без оглед на кризата со коронавирус и ригидните контроли, не сака да се откаже од романтика. Двајцата занесено танцуваат на пролетното сонце и сигурно забораваат на сите останати околу себе.
Фотографија: AFP
Израел не дозволува исклучоци
И во Израел во сила се драстични ограничувања на движењето, кои ги воведе премиерот Бенјамин Нетанјаху, а се контролирани од полицијата и од војската. Кон нив мора да се придржуваат и ортодоксните Евреи. Во квартот Меа Шерим во Ерусалим, еден вооружен полицаец му наложува на својот ултраортодоксен сограѓанин да се прибере дома.
Фотографија: picture-lliance/dpa/I. Yefimovich
Уметност во Појасот Газа
Во густо населениот Појас Газа, уметниците се обидуваат да ги мотивираат граѓаните. Во квартот Шујаија, тие украсуваат заштитни маски со различни мотиви. Владата во Појасот Газа воведе ограничување за движењето на населението и забрана за одржување на сите манифестации. И т.н. „Марш на враќањето“, кој секоја година преку масовни протести се одржува на границата кон Израел, годинава е откажан.
Фотографија: Imago Images/ZUMA Wire/A. Hasaballah
Колумбиски „силници“
Во Колумбија на маските доминираат драстични и впечатливи мотиви. Вилиците на маските на двајцата полицајци се чини се инспирирани од колосот Хулк. Хулк е главната фигура во стрипот на Стен Ли и Џек Кирби, објавен во 1962 година. Приказната за неверојатниот Хулк е адаптирана во бројни филмови и серии.
Фотографија: AFP/L. Robayo
Макрон ќе се справува со недостигот од маски
Францускиот претседател посети фабрика за производство на заштитна облека и маски во Сент-Бартоломи д‘Анжу. Стотици лекари ја критикуваат владата што не набави доволни количини заштитна облека во време на епидемијата на коронавирус, но многумина од нив сепак работат, дури и без заштита. Емануел Макрон планира потребата од заштитна опрема да ја покрие со домашно производство до крајот на годинава.
Фотографија: Getty Images/AFP/L. Venance
9 фотографии1 | 9
Контрола на квалитетот во лабораторија и на машина
Тоа не е едноставно, вели Александер Клајн, кој работи во техничкиот центар како инженер за развој. „Поставките мора да ги извршите на таков начин за да има хомоген талог од флис без оштетувања, непрекинати нитки, неискинати, за на крајот да постои хомоген производ со фини нитки."
Поради тоа е многу важна контрола на производниот процес. „Користиме инспекциски системи кои пронаоѓаат оптички недостатоци во производите", вели Клајн. „Од друга страна, редовно земаме примероци од материјалот за тестирање во лабораторија: пропустливост на воздухот, брзина на одвојување на филтерот, за ги задоволиме соодветните спецификации. "
Покрај тоа, сензорите исто така автоматски ја мерат пропустливоста на воздухот кај готовиот филтерски материјал. „Благодарение на проверката, можеме да откриеме ако нешто се промени и укажува дека нешто во процесот не оди како треба", вели инженерот Клајн.
А тоа може лесно да се случи, зашто нитките, кога ги обвива врел воздух, уште се во течна состојба и прилично лепливи.
Елементите од кои се состои мрежата се тенки само половина микрон. Со еден единствен седум грама тежок конец може да се обвие на пример целата земја. Од друга страна, таквиот конец би бил доволен за отприлика две до четири заштитни маски за лице, зависно од квалитетот на маската.
Вирусите се уште многу, многу помали
Иако е веќе многу тенка, неткаената мрежа уште ни оддалеку не е доволна за да ги отстрани вирусите од воздухот, со оглед на нивната големина. Отворите во филтрирачкиот материјал се повеќекратно поголеми од вирусот со неговите 0,12 микрони. Инженерите затоа мора да користат низа трикови од физиката за да ги задржат вирусите на површината.
Меѓудругото, за најситните честички како вирусите да останат на површината, улога играат силите на триење и интермолекуларните сили. На инженерите им оди во прилог и тоа што најчесто вирусите имаат масни површини, а полипропиленот привлекува маснотија. Понатаму, се користи и електростатичката сила за селекција и привлекување на вирусите. Електростатичкото дејство ни е познато од праксата - на тој принцип на пример функционираат посебните брисачи за прашина во домаќинството кои едноставно ја привлекуваат прашината и ги задржуваат ситните честички на влакната од брисачите.
Како уметниците работат со корона-маските
Носењето заштитни маски во време на пандемија стана вообичаена слика на улиците ширум светот. Уметниците се обидуваат да внесат различност и нудат поинакви модели на ист производ. Еве неколку примери.
Фотографија: picture-alliance/Photoshot/H. Yan
Графити-маски
Меѓународната стритарт-сцена одамна ги откри белите заштитни маски како декоративен елемент. На фотографијата 16-годишниот стритарт-уметник С.Ф. со спреј работи на слика од голем формат на една тераса на покрив во Атина. Вакви мотиви се појавуваат во многу градови во Европа.
Фотографија: picture-alliance/ANE
Моден детал
И дизајнерите во меѓувреме посветено работат со новиот моден детал. Не сите нивни креации се во согласност со стандардите на СЗО. На неделата на модата во Њујорк, во февруари 2020 година, значи уште пред избивањето на епидемијата на корона во цел свет, оваа манекенка презентираше декоративна маска од нежен штоф, која во никој случај не претставува заштита од зараза.
Фотографија: Getty Images/NYFW - The Shows
Маски на модна писта
Дали овој модел од една американска модна куќа е соодветен за секојдневието? Во секој случај, додека се носеше на неделата на модата во Њујорк, таа делуваше повеќе како накит. Но, носење маска од штоф е се’ уште подобро од неносење никаква маска. Луѓето кои сакаат мода сега се обидуваат здодевните бели маски да ги направат индивидуални и декоративни.
Фотографија: Getty Images/NYFW - The Shows
Дизајнерски маски
Некои дизајнери ги открија маските како нов бизнис-модел за браншата која е падната на колена поради пандемијата. Млади, непознати, но и реномирани дизајнери во моментов создаваат и шијат маски полни со фантазија. Заштитните маски веројатно во музеј ќе завршат како Корона-мода од годината 2020-та.
Фотографија: Getty Images/S. Gallup
Да одговара на вратоврската
Мажите кои сакаат да се облечени стилски и далеку од актуелните модни трендови, и во корона-време настојуваат да прикажат едноставна елеганција. Една берлинска мануфактура за вратоврски нуди и маски кои одговараат на „пеперутката“. Некои од моделите се веќе распродадени.
Фотографија: picture-alliance/dpa/C. Koall
Традиционални маски
Секоја германска покраина имаше различни правила за носење маски, а од 27 април маските се задолжителни во цела земја. Локални здруженија, кои ја имаат традицијата во фокус, ги користат маските и за регионална порака: „Домот е таму, каде што сум јас.“ Бо Баварија, се разбира, маските се карирани и во сино-бела боја - со мотив од кралот Лудвиг за мажите и на принцезата Сиси за дамите.
Фотографија: picture-alliance/dpa/F. Hörhager
Еколошки маски
Кој смета дека модните детали се непотребна потрошувачка, може да посегне и по природни материјали. И, да направи маска сам. Важно е само да се покриени устата и носот. Еве како оваа девојка од Појасот Газа ја направила својата маска.
Фотографија: Getty Images/AFP/M. Abed
Уметност во доба на корона
Маските се одамна пристни и во делата на сликарите и скулпторите. Ги има насекаде - на слики, постери, скулптури... Полскиот скулптор Игор Миторај и’ стави заштитна маска на својата голема скулптура поставена на плоштад во Краков.