Најголем дел од животните - цицачи можат да го синтетизираат витаминот Ц, значи сами да го произведуваат. Но, не и луѓето. Ние мораме да го земаме преку храната. Витаминот Ц го има во киви, портокали и грејпфрут, но и во зеленчук како прокељ, брокула и пиперка. За жал, тој е чувствителен на температура, затоа, внимавајте при готвењето!

Витаминот Ц не е важен само за старите луѓе, болните и вегетаријанците. Неговите биохемиски функции во секое тело се исти и подеднакво важни. Витаминот Ц спаѓа во микронутриенти, кои на организмот не му даваат енергија, но сепак се есенцијални за неговите основни функции. Во нив се вбројуваат метаболизмот и нашиот одбранбен систем.

Како антиоксидант, витаминот Ц ги редуцира штетите кои ги предизвикуваат т.н. слободни радикали, штетни молекули кои ја нарушуваат структурата на здравите ткива во организмот. Овие радикали настануваат при нормалните процеси на метаболизам. Но штетни материи, како на пример цигарите, водат до оксидативен стрес и зголемено настанување на слободни радикали, па се зголемува и потребата од витамин Ц

Витаминот Ц од овие јагоди во човечкото тело не се користи само за заштита од слободни радикали, туку тој е важен т.н. кофактор при цела редица ензимски активности, како на пример синтеза на протеинот колаген. Колагенот е дел од тетивите, коските, рскавицата и кожата. Бавно и лошо заздравување на некоја рана од оваа причина може да е знак за недостиг на витамин Ц во организмот.

На телото му е потребен витамин Ц за да може да се одбрани од инфекции. Витаминот Ц не само што е задолжен за заштита на клетките, туку во случај на инфекција преминува и во напад. Тој стимулира преместување на имунолошките клетки, т.н. неутрофили на местото на инфекција, ја поттикнува фагоцитозата - разградување и отстранување на штетните материи и убивање на вирусите.

Поголем недостиг од витамин Ц може да доведе до скорбут. Забавено заздравување на рани, модрици, опаѓање на косата, крварење на непцата и губење на забите, како и болки во зглобовите се симптоми на оваа потенцијално смртна болест. За заштита се доволни веќе 10 милиграми витамин Ц дневно. Доволно витамин Ц во телото значи и помал ризик од висок крвен притисок, срцеви заболувања и мозочни удари.

Според Централата за заштита на потрошувачите, препорачана дневна доза на витамин Ц за мажите е околу 110 милиграми, за жените - 95. Научниците од Државниот универзитет Орегон пак на сите возрасни им препорачуваат 400 мг витамин Ц дневно. Тврдат, тој е безопасен и ако се „предозирате“, ќе се исфрли преку урината. Нема разлика дали го внесувате преку храната или таблети, велат експертите.

Акаи-бобинките растат во Јужна Америка. Малиот син плод многу полека стана популарен на целата планета, а се вели дека од него се станува виток. Освен тоа, содржи и антиоксиданти кои ги спречуваат процесите на стареење и создавање брчки. Спортистите овие бобинки ги јадат како извор на енергија.

Авокадото се вбројува во најмрсните плодови на светот, но од него не се станува дебел. Зашто, во прашање се незаситени масни киселини кои делуваат благотворно на нивото на холестерол во крвта и кардиоваскуларниот систем. Освен тоа, авокадото содржи и многу витамини добри за кожата и растот на косата, за имунолошкиот систем и - за нервите.

Ситните семки содржат висока концентрација на протеини, а богати се и со омега-3 и омега-6 масни киселини. Маите и Ацтеките ги ценеле овие семки уште пред 5000 години. Тие немаат посебен вкус, а љубителите ги ставаат врз пудинг, салата или кое било друго јадење.

Кога станува збор за супер храна се очекуваат само суперлативи. Така е и со гоџи-бобинките. Тие наводно се вбројуваат во најздравите плодови воопшто. Важат за благотворни за имунолошкиот систем и срцето, помагаат при зголемен крвен притисок, даваат енергија, а добри се и за кожата и видот.

Кељот е витаминска бомба. Доволни се 100 грама дневно за да се покрие дневната потреба од витамин Ц, а содржи и витамин А и минерали, како железо и калциум.

Сезоната на боровинката во Германија почнува во јули. Боровинките важат за витамински бомби кои добро сузбиваат воспаленија. Уште старите Грци и Римјани ги употребувале во лекување на цревни заболувања. За разлика од акаи-бобинките, боровинките имаат незначително количество калории и масти, а наводно имаат ист ефект на спречување на стареењето.

Ѓумбирот делува благотворно при заболување на цревниот тракт, затоа што има ефект на загревање. А, тоа го подобрува протокот на крв во цревата. Воспаленијата така минуваат полесно, а цревната слузокожа се обновува побрзо. Топлотното дејство е поголемо кога станува збор за сушен ѓумбир, додека кога е свеж до израз доаѓа лутината, а тоа е важно при зајакнување на одбранбениот систем на организмот.

Куркумата веќе илјадници години е еден од најважните индиски зачини. Ова растение потсетува на ѓумбирот, важи за свето и се служи со речиси сите јадења, затоа што го олеснува варењето. Но, важи и како растение кое го намалува нивото на холестерол, делува како антиоксидант и го забрзува лекувањето воспаленија.

Оној кој сака да стори нешто добро за своето здравје, би требало секој ден да изгрицка неколку бадеми. Тоа ги спречува нападите на глад, позитивно делува на срцето и дијабетесот од тип 2, а ги ублажува и последиците на Алцхајмеровата болест. Освен тоа, маста која ја содржи бадемот е многу здрава.

Киноата, која потекнува од Јужна Америка, се вика уште и зрно на Инките, андско просо или перуански ориз. Важи за еден од најголемите природни извори на протеини на светот. Малите зрна ги содржат најважните аминокиселини, антиоксиданти, не содржат глутен и богати се со витамини.

Лековитите растенија се познати со векови и се користат и денес. Побарувачката, меѓутоа, има последици - околу 4.000 од 70-те илјади видови растенија кои се користат, се загрозени, соопшти Светската унија за заштита на природата. Еколошките организации бараат заштита на ова природно богатство.

Алое Вера потекнува од Африка. Денес расте во Средоземјето, Азија, Северна Африка и Блиски Исток. Алое Вера е под заштита. Нејзините листови, преработени во гел, се користат за третман на кожни заболувања или изгореници.

Арниката расте во планините во Европа, Азија и Америка. Исушените цветови на арниката во вид на чај, маст или масло, се добри при повреди на мускулите, отоци, како и за поттикнување на циркулацијата и дишењето. Се вели дека Гете кога имал проблеми со срцето секогаш пиел чаша чај од арника.

Артичоките не се само вкусни, туку имаат и лековито дејство кое им било познато дури и на старите Египќани и Римјани. Тие помагаат при стомачни болки, а нивното дејство се должи на флавоноидот и горчливите состојки во листовите.

Татковината на болдото е Чиле, од каде што се увезува ова растение. Чајот од болдо е горчлив, но помага против грчеви во стомакот и проблеми со варењето.

Нема кој не ја знае копривата, која вирее речиси во цел свет. При допирот предизвикува болка, но ова растение има и тоа како добри особини. Неговите листови во вид на екстракт, чај или сок делуваат против болести на мочните патишта, реума и против камења во бубрезите. Освен тоа, екстракт од коренот на копривата е добар при проблеми со простатата и бешиката.

Коренот на гинсенг е познат во традиционалната кинеска медицина повеќе од 2000 години. Во Европа бумот на оваа лековита билка почна дури во 20. век. Гинсенгот денес е загрозен поради преголемо користење. Тој потекнува од источна Азија и се увезува главно од Кореја. Гинсенгот во вид на чај го зајакнува имунолошкиот систем и е средство против замор, стрес и настинки.

Вкусот на ѓумбирот е омилен во божиќните пецива и азиската кујна. Коренот од југоисточна Азија го стимулира варењето и делува антисептички. Ѓумбирот во античка Грција и Рим го донесле арапските трговци.

Камилицата е дома во цела Европа. Таа денес е позната ширум светот и ја има и на другите континенти. Цветовите и од нив добиеното етерично масло помагаат и внатрешно и надворешно, главно против болки во стомакот и воспаленија на кожата. Чај од камилица дејствува и смирувачки.

Глуварчето е раширено на целата северна земјина полутопка. Растението помага против болести на црниот дроб, проблеми со жолчката, тешкотии со варењето и проблеми со бубрезите.

Од маракујата се прави благокисел сок, кој е омилен. Листовите, меѓутоа, се медицински корисни. Тие дејствуваат против нервоза, благи депресии, проблеми со сонот како и против проблеми кои се јавуваат во време на климактериумот.

Жалфијата вирее во Средоземноморскиот регион, но денес може да се најде во градините во цел свет. Таа не е само зачин. Чајот од жалфија има антибактериско дејство и помага против воспаленија на непцата или грлото. Преработки од жалфија помагаат и при проблеми со варењето и прекумерно потење.

Добриот стар лук! За некои, поради вкусот и неговата силна и трајна миризба претставува ужас.Но, секундарните растителни материи одговорни за типичната арома се вистинска благодет за телото. Оној кој јаде лук, го намалува својот крвен притисок и превенира тромбоза. Антиоксидирачкото дејство на лукот ги штити и клетките на телото.

Постојат преку 200 различни видови на мајчина душица или матерка. Најупотребувана е „вистинската матерка“. Рузмариновата киселина, содржана во растението е одговорна за намалување на нивото на холестерин. Освен тоа, мајчината душица е традиционално средство против настинка, а помага и против кашлица и исфрлање шлајм.

На циметот му се припишува забрзувачко дејство врз метаболизмот. Но, постои и еден проблем: Кумарин. Касија-циметот ја содржи оваа природна состојка, која кај чувствителни луѓе може да предизвика оштетувања на црниот дроб, во поголеми количини отколку Цејлонскиот цимет. Но, не е уште доволно научно докажано дали циметот го намалува нивото на шеќерот кај заболените од дијабетес 2.

Оној кој може скапите конци да ги додаде кон својата збирка мирудии, се здобива и со дополнителни здравствени поволности. Студиите го докажаа позитивното дејство на шафранот врз психата и помошта при депресии. Самата миризба на зачинот придонесува за ублажување на предменструалните симптоми. Освен тоа, шафранот влијае и како афродизијак, барем кај машките глувци.

Иако анасонот и ѕвездовидниот анасон (на фотографијата) ботанички не се сродни, содржат етерично масло со сличен состав, одговорно за типичниот мирис на нишадор и морач. Анасонот е познат првенствено по своето дејство против грчеви кај проблемите со органите за варење. На двете сорти анасон им се припишува дејство против воспаленија.

Мислењата во однос на вкусот на ѓумбирот се поделени, но ретко кој може да го побие позитивниот ефект што тој го има кај настинка во почетна фаза. Во кинеската и ајурведа медицината ѓумбирот одамна се користи како средство против воспаленија, на пример кај реума или артроза. Кртолата освен тоа содржи етерични масла кои ги намалуваат болките и антиоксиданси.

Куркумата меѓу другото е составен дел на кари-прашокот. Нему му се припишуваат пет карактеристики поволни за здравјето: го намалува нивото на холестерол, делува антиоксидативно и е добар против воспаленија. Освен тоа, ги кочи заболувањата од рак, а може да ги забави и промените во мозокот предизвикани од старост, како и да го намали ризикот од заболување од Алцхајмер.