Некои Балканци можат да добијат помош во Германија, некои не
Наталија Милетиќ
7 април 2020
Корона-кризата остава многумина без работа, први на удар се оние со привремени договори. Државјаните на земјите од Балканот во Германија можат во тој случај да очекуваат помош само ако имаат дозвола за постојан престој.
Реклама
Германската влада започна со исплата на помошта на оние кои паднаа во тешкотии поради кризата предизвикана од ширењето на коронавирусот. Помошта е наменета на работници и работодавачи, а посебно внимание е обрнато кон малите претпријатија и самостојни претприемачи, уметници и слично.
Но, иако живеат и работат легално во Германија, многу луѓе од Балканот кои остануваат без работа, ќе останат и со покуси ракави. Имено, право на државна помош во текот на корона-кризата, доколку не се граѓани на ЕУ, ќе имаат само оние кои имаат дозвола за постојан престој.
Прекуноќ без работа
Ина Арнауталиќ е графичка дизајнерка од Сараево. Во Германија е веќе шест години, а од пред една година работи во фирма која изработува дизајн за голем моден бренд. Таа и нејзиниот шеф Штефан Херинг речиси прекуноќ останале без главниот клиент и извор на приходи. „Ние сме мала фирма од само двајца луѓе. Модната индустрија беше прва на удар и многумина од браншата ја загубија работата“, вели Ина.
„Сѐ се случи такаречи прекуноќ. Откажани се сите проекти кои ги планиравме“, објаснува Херинг за Дојче веле. Тој себеси и Ина веднаш се пријавил на скратено работно време, инструмент преку кој германската Агенција за труд им помага на оние кои поради непредвидливи околности имаат намален обем на работа и приходи. Во ваков случај, државата им исплаќа 60-67 проценти од заработувачката. Досега за овој вид помош се пријавиле околу еден милион фирми со преку еден и пол милион работници.
„Одлуката да ја пријавам Ина на скратено работно време лично ме погоди, зашто тоа значи помали примања за неа. За разлика од мене и многу други Германци, таа нема овде сигурносна мрежа и план Б. Таа мора да заработи пари и сигурно не може да очекува преголема помош од семејството. Нејзината работна и дозвола за престој зависи од тоа да е овде, да може да плати станарина и да работи“, нагласува Штефен.
Ако Ина добиеше отказ, не би имала право на државна помош. Имено, вработените и „слободњаците“ кои остануваат без работа, а не оствариле право на неограничена работна и дозвола за престој, немаат право на државните „корона-фондови“ во Германија.
Кои фирми профитираат од коронавирусот
Стравот од коронавирусот тешко ги погодува финансиски пазари. Кога компаниите мора да ги коригираат своите прогнози за добивка и промет надолу, тоа е отров за курсот на акциите. Но, сепак има и такви кои профитираат.
Кога во последната недела од февруари курсот на акциите ширум светот драматично падна, акциите на платформата за видео стриминг успешно се спротиставија на трендот. Аналитичарите сметаат дека т.н. „останете дома“ акции , како оние на „Нетфликс“ можат да им обезбедат богатство на инвеститорите за време на појавата на коронавирусот, бидејќи на сѐ повеќе луѓе им се вели да останат дома.
Фотографија: picture-alliance/AA/M.E. Yildirim
„Откачете“ го фитнес-клубот
Акциите на фитнес старт-апот Пелотон Интерактив, кој произведува велосипеди за вежбање и, исто така, нуди фитнес часови преку интернет, скокнаа бидејќи стравот од коронавирусот може да поттикне многу фитнес ентузијасти да не одат во своите теретани и клубови и да се одлучат за понудите на Пелотон.
Шефот на фармацевската компанија „Модерна“, Стефан Банкелза кусо време стана милијардер откако компанијата испорача експериментална вакцина против коронавирусот за клиничко тестирање кај луѓето, со што се зголеми цената на нејзините акциите. И Лим Ви Чаи од Малезија, мнозински акционер во фирмата за медицински ракавици „Топ Глав“, влезе во клубот на милијардери среде избувнувањето на вирусот.
Останете дома, останете поврзани
Акциите на телеконференцискиот старт-ап „Зум Видео“ пораснаа речиси за 50% од февруари, откако инвеститорите проценија дека сѐ повеќе луѓе поради стравот од коронавирусот ќе работат од дома. Компанијата веќе придодаде повеќе активни корисници годинава - 2,22 милиони - отколку во целата 2019 година.
Фотографија: zoom.us
Празни полици во супермаркетите
Во супермаркетите, како германскиот „Реве“ и францускиот „Карфур“, прехранбените производи „летаат“ од полиците додека купувачите во паника ги зголемуваат домашните залихи. Затоа инвеститорите засилено вложуваат во акциите на компаниите за пакувана храна. И онлајн трговците, како Амазон, исто така, имаат поголема побарувачка, бидејќи купувачите поради страв од вирусот ги избегнуваат продавниците.
Произведувачите на маски за лице, дезинфекциски средства за раце и дезинфекциски марамчиња се сведоци на огромен раст на побарувачката, бидејќи купувачите бараат начини да се заштитат од вирусот кој брзо се шири. Фирмата „3M“, која меѓу останатото произведува и маски за лице, е една оние со најголема добивка.
Фотографија: picture-alliance/NurPhoto/Yichuan Cao
„Во секое време, насекаде“
Германската софтверска компанија „ТимВјуер“ која им овозможува на корисниците да работат од далечина (од дома), е сведок на голема побарувачка на нејзините услуги, особено во Кина, епицентарот на коронавирусот. На Франкфуртската берза цената на акциите на оваа компанија забележа огромен раст во изминатите неколку дена.
Фотографија: picture-alliance/B. Kammerer
7 фотографии1 | 7
Тешки социјални случаи
Сојузното Министерство за труд и социјални прашања во пишаниот одговор за Дојче веле објаснува дека единствена опција за граѓаните со ваков статус е да се јават во Агенцијата за труд: „Доколку странските државјани немаат право на бенефициите предвидени со Законот за социјални давачки, како преодно решение, ако е потребно, можат да се пријават за помош за тешки социјални случаи“, пишува во одговорот од Министерството.
На тој вид помош наскоро би морал да биде принуден и Александар Дурутовиќ од Нови Сад. Во Берлин дошол во февруари минатата година, а последните неколку месеци разнесува весници.
„Во почетокот ништо не работевме, а сега шефот најде некоја работа. Ние сме шест работници, работиме шест дена неделно, па решивме секој да работи по еден ден“, вели Александар и додава: „Моето останување овде е прилично неизвесно. Нема пари, нема работа, а за живот и натаму треба да се плаќа.“
Работниците од Западен Балкан кои се во работен однос подолго од една година, а немаат дозвола за неограничен престој, имаат право за надоместок за невработени во траење од најмногу дванаесет месеци.
Кризата со коронавирусот ги погоди и студентите
Кризата со коронавирусот во Германија ги погоди не само работниците, туку и студентите. Многу традиционални студентски работи се засегнати со ограничувањата на владата во борба против пандемијата.
Ади Хрустемовиќ од Сараево само што ги завршил магистерските студии за глума на Театарската академија во Минхен. Една од првите мерки во Баварија беше забрана за собирање, што за многу театри значеше престанок со изведување претстави. Иако некои ангажмани му се откажани поради пандемијата, официјално уште е студент и нема право на државна помош: „Толку колку што се информирав, јас со својот статус не ги исполнувам условите да добијам таков вид помош, со оглед на тоа што не сум германски државјанин и немам дозвола за постојан престој“, објаснува тој за Дојче веле.
Студентите од земјите од Западен Балкан без постојана дозвола за престој се исклучени од државните пакети за помош. Надлежното Министерство за труд, во одговорот до Дојче веле, и нив ги упатува на социјална помош за тешки случаи, која ќе им го покрие барем здравственото и социјалното осигурување.
Ади пред почетокот на пандемијата имал потпишан договор со еден театар каде требало да почне да работи в лето. Дали се плаши дека договорот нема да се реализира?
„Не се плашам, зашто знам како може да се менува потпишан договор. Ни стигна и потврда од театарот дека нема причина за загриженост, дека работите ќе се одвиваат според планот. Но, секако се‘ може да се промени, иако се надевам дека нема да дојде до тоа.“
За луѓето од Балкан кои немаат дозвола за постојан престој во Германија, сеедно дали се работници, во слободни професии или студенти, не постојат посебни правила. Кој како ќе помине низ кризата, зависи исклучиво од статусот стекнат досега, од работодавачот и од тоа дали службениците од агенциите за вработување ќе го препознаат како тежок социјален случаи или не.
Од Азија кон Европа: Походот на заштитните маски против коронавирус
Прво важеа за неефикасни и збунувачки, но се‘ повеќе земји во меѓувреме воведуваат правило за носење заштитни маски против ширењето на коронавирусот. За победоносниот поход на маските, започнат во Азија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/U. Zucchi
Ракавици, мобилен телефон, заштитна маска
Дали и во Германија ќе се воведе обврска за носење заштитна маска? По консеквентната употреба во Азија, институтот Роберт Кох препорача нејзино носење и во Германија. Јена е првиот град кој ја водведе оваа мерка, од 6 април во супермаркетите и јавниот сообраќај таму таа е задолжителна. Како заштита се прифаќа и шал или марамче на устата.
Фотографија: Imago Images/Sven Simon/F. Hoermann
Подарок за пожарникарите
Со оглед на големиот недостиг на заштитни маски, луѓето и институциите се снаоѓаат и сами. На Јутјуб и на Твитер под хаштагот „maskeauf“ многумина демонстрираат колку е едноставно да се изработи маска. Меѓу нив е и професионалната шивачка од Државниот театар Котбус, Керстин Бохов. Маските кои ги изработува оваа костимографка се наменети за пожарникарската служба и за Црвениот крст во Германија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/P. Pleul
Плетени маски
Уметничката Манша Фридрих плете маски за заштита од коронавирус. Нејзините маски се украсени со мотиви на насмеани лица, животни, сонце. Внатрешната страна на маските може да се менува. Уметничката од Хановер не дозволува корона-кризата да ѝ го расипе расположението.
Чешка и Словачка се отидени чекор понапред, таму уште на средината на март е воведена обврска за носење заштитни маски. Оној кој влегува во супермаркет или градски превоз, мора да носи маска. Словачката претседателка Зузана Чапутова и премиерот Игор Матович предничат со добар пример. И Австрија во меѓувреме воведе обврска за носење маски во супермаркет.
Фотографија: Reuters/M. Svitok
Будење на пролетта во Кина
Во Кина заштитните маски одамна се задолжителни за граѓаните. Оваа двојка, без оглед на кризата со коронавирус и ригидните контроли, не сака да се откаже од романтика. Двајцата занесено танцуваат на пролетното сонце и сигурно забораваат на сите останати околу себе.
Фотографија: AFP
Израел не дозволува исклучоци
И во Израел во сила се драстични ограничувања на движењето, кои ги воведе премиерот Бенјамин Нетанјаху, а се контролирани од полицијата и од војската. Кон нив мора да се придржуваат и ортодоксните Евреи. Во квартот Меа Шерим во Ерусалим, еден вооружен полицаец му наложува на својот ултраортодоксен сограѓанин да се прибере дома.
Фотографија: picture-lliance/dpa/I. Yefimovich
Уметност во Појасот Газа
Во густо населениот Појас Газа, уметниците се обидуваат да ги мотивираат граѓаните. Во квартот Шујаија, тие украсуваат заштитни маски со различни мотиви. Владата во Појасот Газа воведе ограничување за движењето на населението и забрана за одржување на сите манифестации. И т.н. „Марш на враќањето“, кој секоја година преку масовни протести се одржува на границата кон Израел, годинава е откажан.
Фотографија: Imago Images/ZUMA Wire/A. Hasaballah
Колумбиски „силници“
Во Колумбија на маските доминираат драстични и впечатливи мотиви. Вилиците на маските на двајцата полицајци се чини се инспирирани од колосот Хулк. Хулк е главната фигура во стрипот на Стен Ли и Џек Кирби, објавен во 1962 година. Приказната за неверојатниот Хулк е адаптирана во бројни филмови и серии.
Фотографија: AFP/L. Robayo
Макрон ќе се справува со недостигот од маски
Францускиот претседател посети фабрика за производство на заштитна облека и маски во Сент-Бартоломи д‘Анжу. Стотици лекари ја критикуваат владата што не набави доволни количини заштитна облека во време на епидемијата на коронавирус, но многумина од нив сепак работат, дури и без заштита. Емануел Макрон планира потребата од заштитна опрема да ја покрие со домашно производство до крајот на годинава.