Неразбирливи се правилата за влез во Европската Унија за вакцинираните лица, бидејќи секоја земја си тера по свое. Бројни барања за појаснување на правилата доаѓаат особено од земјите од Западен Балкан.
Реклама
Денеска (1 јули) и официјално е пуштен во употреба дигиталниот вакцинален сертификат на ЕУ, овој документ со кој треба да се олесни патувањето внатре во Унијата ќе може да го добијат само оние лица кои примиле некоја од четирите одобрени вакцини во ЕУ. Против ваквата одлука протестираат Индија и Африканската Унија, бидејќи во Индија најголем дел од населението е вакцинирано со индиската варијанта на АстраЗенека под името „Ковишилд“. Но, во ЕУ е одобрена само европската верзија на АстраЗенека под името „Ваксзериа“.
Африканската Унија предупредува од можна дискриминација на африканските патници. Индискиот производител на вакцините на АстраЗенека, Серум Институтот на Индија, ќе се заложи за брзо одобрување и на индиската верзија од Европската агенција за лекови, ЕМА. Но и двете земји ја промашуваат целта, бидејќи всушност за влез во ЕУ не ви се потребни ни пасошот ниту одобрување на вакцината „Ковишилд“.
Лото со вакцините
Секое лице надвор од ЕУ вакцинирано со вакцината „Ковишилд“ може да влезе на територијата на ЕУ бидејќи земјите членки може да ја признаат било која вакцина која е одобрена од Светската здравствена организација (СЗО), како услов за влез. Тоа го потврди и портпаролот на Европската комисија, Адалберт Јанц во Брисел: „Тоа може да се примени и на други вакцини кои се на листата на СЗО.“
А на листата на СЗО не се само четирите вакцини одобрени во Европа, туку и „Ковишилд“ како и верзијата на АстраЗенека произведена во Јужна Кореја – СК Био. Светската здравствена организација исто така ги признава и Синофарм и Синовак од Кина, како и сите варијанти на Бионтек/Фајзер, Модерна и Јансен (Џонсон и Џонсон). Овие вакцини смеат да се регистрираат во жолтиот вакцинален пасош на СЗО.
Вакцини- адути на човештвото против Ковид-19
Глобалната кампања за вакцинација против Ковид-19 зема сѐ поголем замав. Во различни земји, создадени се или на повидок се вакцини, кои сега се главно оружје на човештвото во справувањето со пандемијата.
Фотографија: Francis Dean/Dean Pictures/imago images
Бионтек/Фајзер: почеток на иРНК-револуцијата
Првата вакцина против Ковид-19, одобрена за употреба во САД и во ЕУ, беше вакцината на германските научници со турски корени Угур Шахин и неговата сопруга Озлем Туречи. Нивната фирма Бионтек од Мајнц влезе во сојуз со американскиот гигант Фајзер. Медиумите почнаа да зборуваат за „револуција“ во фармацевтската индустрија, откако е создадена првата иРНК вакцина.
Фотографија: Francis Dean/Dean Pictures/imago images
Модерна: родум од универзитетот Харвард
Американската компанија за биотехнологија Модерна е специјализирана и за РНК технологии, кои се сметаат за нов чекор во медицината. Нејзиното седиште се наоѓа во Кембриџ, Масачусетс, во близина на универзитетот Харвард, чии научници ја основаа компанијата во 2010 година. Вакцината на Модерна, создадена со финансиска поддршка од властите, беше втората корона-вакцина регистрирана во САД и во ЕУ.
Фотографија: Matthew Healey/AFP/Getty Images
АстраЗенека: „Оксфордската вакцина“
Научниците од Универзитетот Оксфорд во соработка со британско-шведската компанија АстраЗенека вршеа клинички испитувања и производство на нивната вакцина. Таа во голема мерка се користи во Велика Британија, ги исполнува условите во ЕУ и активно се користи во земјите во развој, бидејќи „вакцината од Оксфорд“ има многу ниска цена. Така, таа се произведува во Индија за локалниот пазар и за извоз.
Фотографија: Channi Anand/AP/picture alliance
Спутник V: првата одобрена вакцина во светот
Во август 2020, Русија објави дека прва во светот регистрирала вакцина против коронавирусот наречена Спутник V. Масовната вакцинација на руското население официјално започна во јануари 2021. Оваа векторска вакцина, изработена од научниците од Московскиот центар Гамалеја, се промовира на странските пазари од страна на Рускиот фонд за директни инвестиции.
Фотографија: Aizar Raldes/AFP/Getty Images
Џонсон и Џонсон: доволна е една доза
Американска корпорација Џонсон и Џонсон е еден од шесте производители на корона-вакцини со кои ЕУ склучи прелиминарни договори за снабдување. Од нејзината векторска вакцина потребна е само една доза, а не две како останатите и се чува во конвенционални фрижидери. За ЕУ оваа вакцина, која доби дозвола за употреба на 11.03. ќе ја произведува белгиската сестринска фирма на Џонсон и Џонсон - Јансен.
Фотографија: Johnson/AP/picture alliance
Синовак: тивкиот конкурент од Кина
Без многу врева и детални извештаи за клиничките испитувања, Кина разви најмалку три вакцини. Една од нив, создадена од деактивиран коронавирус, Синовак Биотек ја тестираше во неколку азиски земји, вклучувајќи ја и Индонезија, која потоа веднаш ја нарача. Да им даде пример на своите сонародници, претседателот на Индонезија, Џоко Видодо, прв се вакцинираше.
Фотографија: Laily Rachev/Biro Pers Sekretariat Presiden
Синофарм: Првата кинеска вакцина
Станува за вакцина со „деактивиран“ вирус која државната компанија ја разви во соработка со Институтот за вирологија од Вухан. Овој вид на вакцини се користи веќе со децении, со добри резултати во пракса. Вакцината која веќе се користи во Србија и во Унгарија, беше првата која доби одобрение за употреба од кинеските власти.
Американската фармацевтска компанија Новавакс објави дека нејзината вакцина е 96 процентно ефикасна против оригиналниот вирус и 86 проценти против британскиот сој. Тоа произлегува од студијата што Новавакс ја спроведуваше во Велика Британија. Вакцината може да биде одобрена за употреба во САД уште во мај, доколку властите утврдат дека податоците од Велика Британија се доволни, соопшти компанијата.
Фотографија: Justin Tallis/AFP/ Getty Images
КјурВак: Печатач за вакцини на Тесла
Втората германска иРНК вакцина, која се очекува да биде регистрирана до лето, ќе биде произведена и извезена на глобално ниво од компанијата КјурВак од Тибинген, во партнерство со концернот Баер. Но, ќе биде можно таа да се направи директно во клиниките ширум светот. Елон Маск (втор од лево) демонстрираше мобилен печатач на вакцини создаден од германската сестринска фирма Тесла Громан.
Фотографија: picture-alliance/dpa/T. Schwarz
Санофи: два неуспеха и помош за Европска унија
Француската компанија Санофи е еден од најголемите светски производители на вакцини. Но, овојпат тоа не и' успеа - двапати: ни заедничкиот развој со британската ГлаксоСмитКлајн, ниту обидот за создавање иРНК вакцина досега не дадоа резултати. За да помогне во обезбедувањето на вакцини за земјите од ЕУ, нејзината фабрика во Франкфурт на Мајна ќе произведе 125 милиони дози од вакцината на Фајзер.
Фотографија: C. Stoll/Sanofi
10 фотографии1 | 10
Може но и не мора?
„Постои можност луѓето од трети земји да добијат сертификат ако може да докажат дека се вакцинирани со некоја од вакцините наведени во прописите за сертификат на државата членка во која патуваат,“ вели Кристијан Виганд од Европската Комисија. Значи 27 земји членки од ЕУ можат индивидуално да прифатат вакцини од листата на СЗО и да издадат вакцинален пасош. Можат, но не мораат. Бидејќи ова правило на ЕУ е само препорака, а не и закон.
За патниците кои доаѓаат од Азија, Јужна Америка или Африка не е неопходен вакцинален пасош на ЕУ бидејќи секој поединец треба да докаже дека е вакциниран во матичната земја со вакцина која ја признава земјата во која патува. Тоа може да значи дека една Индијка која е вакцинирана со „Ковишилд“ може да патува на Кипар, но не и во Германија.
Збунувачки правила
И самата Европска комисија признава дека правилата се тешко разбирливи и дека мора да се подобрат во делот на граничните служби и администрацијата на државите членки. Три еврокомесари испратија писмо до 27-те влади во кое сугерираат да се користи наједноставна можна „препорака за влез“ и што помалку поединечни одлуки.
Светските лидери ги засукаа ракавите - која вакцина ја одбраа
Германската канцеларка Ангела Меркел се приклучи на растечката листа на светски лидери кои се вакцинираа против Ковид-19, таа прими АстраЗенека. Преглед на дел од државниците кои веќе се вакцинираа.
Фотографија: Frank Augstein/AP Photo/picture alliance
Џо Бајден
Американскиот претседател Џо Бајден во јануари ја прими втората доза вакцина од Бионтек/Фајзер. До средината на април, според податоците на Американските центри за контрола и превенција од заразни болести, во САД најмалку 120 милиони граѓани примиле прва доза вакцина, а преку 70 милиони се целосно имунизирани.
Фотографија: Tom Brenner/REUTERS
Бенјамин Нетанјаху
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху исто така прими вакцина од Бионтек/Фајзер. Израел има на располагање милиони вакцини преку договор со Фајзер, кој предвидува давање медицински податоци на фармацевтскиот концерн за возврат. До средината на април, 53% од 9 милиони жители на Израел се имунизирани со вакцината на Бионтек/Фајзер. Израел главно ги укина рестрикциите воведени поради пандемијата.
Фотографија: Amir Cohen/REUTERS
Нарендра Моди
Индискиот премиер Нарендра Моди на 1 март бил имунизиран со вакцината Коваксин, произведена во Индија. Во земјата први на ред за вакцинација се вработените во здравството, на првата линија во борба против Ковид-19 и хронично болните. Индија во моментов е втора во светот според бројот на случаи на заболени од Ковид-19, по најновиот пораст на нови инфекции.
Британскиот премиер Борис Џонсон ја прими првата доза од вакцината на АстраЗенека во март. Таа е развиена во соработка со Универзитетот Оксфорд и во моментов е во фокусот поради низа контроверзи. Неколку земји ја прекинаа нејзината употреба поради случаи на згрутчување на крвта кај вакцинирани со оваа вакцина.
Фотографија: Frank Augstein/AP Photo/picture alliance
Жан Кастекс
Францускиот премиер Жан Кастекс беше вакциниран со АстраЗенека во истиот ден со британскиот колега Борис Џонсон. Тој тоа го направи пред телевизиските камери, со цел да ја врати довербата во оваа вакцина кај граѓаните.
Фотографија: Thomas Coex/AP Photo/picture alliance
Скот Морисон
На австралискиот премиер Скот Морисон му беше инјектирана вакцината на Бионтек/Фајзер. Тој тврдеше овој месец дека Австралија во вакцинацијата ги надминала Германија, Нов Зеланд, Јужна Кореја и Јапонија. Но, сепак тој се откажа од својата цел – сите Австралијци да бидат целосно имунизирани до крајот на оваа година.
Фотографија: Mark Evans/Getty Images
Реџеп Таип Ердоган
Турскиот премиер Ердоган пред камерите се вакцинираше со кинеската вакцина Синовак во јануари. Целта на јавното вакцинирање беше да ги мотивира граѓаните да се имунизираат. Во Турција досега се дадени околу 19 милиони дози вакцини, главно Синовак, додека вакцинирањето со Бионтек/Фајзер почна на 2 април.
Фотографија: Murat Cetinmuhurdar/Presidential Press Office/REUTERS
Јок Видодо
Индонезискиот претседател Јоко Видодо ја прими вакцината Синовак. Втората доза му беше дадена на 27 јануари, настанот беше пренесуван во живо на телевизијата. Владата планира со вакцинација на 181 милион жители да заврши во следната година.
Конфузијата околу вакцините не се однесува само на препаратот на АстраЗенека од Индија кој преку Ковакс системот е распределен во над 100 земји, туку и серумот кој Бионтек/Фајзер го разви во Германија. Одредени жители на Канада се жалеа до медиумите, меѓу кои и до ДВ, дека без оглед на тоа што се вакцинирани со вакцината на Бионтек/Фајзер не можат да влезат во Германија. Според информациите на конзуларното одделение на германската амбасада во Канада, германските служби за издавање визи ја препознаваат само марката „Комирнарти“ која се користи во Европа за вакцината на Бионтек/Фајзер. Додека во Канада во вакциналниот пасош стои само ознаката „Фајзер – Бионтек“. Вистински бирократски ќорсокак.
Американските граѓани пак не се погодени од овој проблем. САД во меѓувреме е на „зелената листа“ на ЕУ. За влез во Европа неопходен е само негативен ПЦР тест. Доказ за вакцинација е пожелен, но не и неопходен. Но, ова не важи за патување во контра-насока. САД дозволуваат влез во земјата само на вакцинирани ЕУ граѓани и тоа во ретки случаи.
„Вакцината е единствено решение за излез од Ковид-кризата“
15:47
АстраЗенека од Европа (Вакзерија) се извезува во многу делови од светот, меѓу кои и Канада, Велика Британија, Мексико и Чиле. Оние кои ја примиле оваа вакцина исто така може да добијат електронски вакцинален пасош од ЕУ во земјата во која влегуваат.
Но прашање е како и дали тоа може тоа да се докаже ако во националните документи за вакцинација не е експлицитно наведено – „Вакзерија“.
Руската вакцина пак не ја признава ниту ЕУ, ниту Светската здравствена организација. Тоа значи дека не може да се користи како доказ за имунизација на оние кои доаѓаат од трети земји.
Какви правила важат за Балканот
Европската комисија најави дека во најбрз можен рок ќе одговори на сите прашања во врска со признавање на вакцините во патничкиот сообраќај. „Добиваме огромен број барања за признавање на вакцини од многу делови на светот. Мора да провериме за кои земји е тоа возможно,“ објаснува Кристијан Виганд од Европската комисија. Особено многу вакви барања доаѓаат од владите од земјите на Западниот Балкан, поради тоа што многу луѓе од овие краеви имаат блиски роднини во ЕУ. Треба да се разјасни дали по одморот во Србија или Босна и Херцеговина ќе можат без проблем да се вратат назад во ЕУ.
Сепак засега во најголемиот број земји во светот се уште не се дозволени туристички патувања во ЕУ.
Србија: Вакцина за доверба
01:57
This browser does not support the video element.
Унијата одлучи дека ваквите ограничувања би требало да се укинат што е можно побрзо, секако во согласност со развојот на епидемиолошката слика во тие земји. На пример Велика Британија која повеќе не е дел од ЕУ оди по друг пат. Оние кои влегуваат во оваа земја, иако се вакцинирани мора да приложат негативен тест и да одат во карантин – без оглед каква вакцина примиле.