Коронавирус во Шведска: Си заминуваат разочарани странци
Хеба Хабиб
4 јуни 2020
Шведска остави нејзините граѓани да си решат како ќе се однесуваат во однос на пандемијата со Ковид- 19. Тоа налути дел од странските државјани поради што решија што поскоро да си заминат од земјата.
Реклама
Ева Панарезе израснала во Италија, но со мајка Швеѓанка, поради што од секогаш сонувала да ја напушти Италија и да се пресели во Шведска. Пред две години успеа да го направи овој потег. Панарезе, нејзиниот сопруг и децата среќно го започнаа својот нов „шведски“ живот. Но, како и на многу други, нивните животи се испревртеа откако корона-пандемијата се прошири и во Европа.
По враќањето во Шведска од службен пат во февруари во Италија, нејзиниот син и сопругот се разболеле. „Бев шокирана од начинот како се однесуваа во болницата - не носеа ниту маски ниту ништо друго и покрај опасноста дека можеби сме им донеле коронавирус во болницата,“ вели таа. За среќа, во случајов, констатирана им е пневмонија. Синот ѝ се опоравил брзо, но сопругот не. За да го заштити од можна зараза од Ковид- 19 од нејзините деца, таа решила да ги задржи дома. Но училиштето се спротивставило. Панарезе секојдневно добивала заканувачки повици и писма од нив.
„Едноставно не ги интересира дали имате болен човек дома. Ако децата ви се здрави, тогаш мора да одат на училиште,“ вели таа. Во Шведска е нелегално да не испратите здраво дете на училиште, но директорот има дискреционо право да одлучи дали некое дете може да остане дома. Во медиумите има редица написи за училишта и локални општински совети кои на родителоте кои не ги пуштаат децата на училиште им се заканувале со парични казни, извршување на социјална работи или намалени оценки за децата.
Сето ова ја натера Панарезе да се исели од нејзината земја од соништата. „Ќе си ја задржам работата во Шведска и ќе се преселам во Данска која е на 30 минути возење одовде и земја која има разбирање за семејствата кои се во ризик.“
Додека поголемиот број земји се решија за рестриктивни карантински мерки за да се заштитат од ширењето на коронавирусот, Шведска одбра поинаков пат - со лабави упатства за држење растојание, отворени училишта, ресторани и барови и со апел до граѓаните да се однесуваат одговорно. Реакциите за оваа шведска стратегија и дома и во странство беа поделени – од пофалби до критики.
Силни чуства
Како Панарезе, луѓето кои сметаа дека се негативно погодени од шведската политика или оние кои би сакале порадо земјата да преземеше поинакви мерки, започнаа со планови за иселување кога ќе заврши пандемијата.
„Како последица од пандемијата ќе видиме одлив на странските таленти,“ предвидува Емануел Флокер, проектен менаџер во шведскиот тинк тенк Работа за промени, кој се фокусира на културната разновидност во бизнисот. „Многу ги загубија и работните места и ќе бидат уште подолу на листата приоритети. И тоа многу зад Швеѓаните“ вели таа. Флокет забележа две тенденции анализирајќи ги Фејсбук групите на иселеници: луѓе кои силно ја поддржуваат шведската стратегија и луѓе кои сакаат да си заминат. Во неформална анкета спроведена во приватна Фејсбук група, 350 студенти странци навеле дека сакаат да си заминат или веќе се во процес на заминување, вели Флокет.
Од Азија кон Европа: Походот на заштитните маски против коронавирус
Прво важеа за неефикасни и збунувачки, но се‘ повеќе земји во меѓувреме воведуваат правило за носење заштитни маски против ширењето на коронавирусот. За победоносниот поход на маските, започнат во Азија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/U. Zucchi
Ракавици, мобилен телефон, заштитна маска
Дали и во Германија ќе се воведе обврска за носење заштитна маска? По консеквентната употреба во Азија, институтот Роберт Кох препорача нејзино носење и во Германија. Јена е првиот град кој ја водведе оваа мерка, од 6 април во супермаркетите и јавниот сообраќај таму таа е задолжителна. Како заштита се прифаќа и шал или марамче на устата.
Фотографија: Imago Images/Sven Simon/F. Hoermann
Подарок за пожарникарите
Со оглед на големиот недостиг на заштитни маски, луѓето и институциите се снаоѓаат и сами. На Јутјуб и на Твитер под хаштагот „maskeauf“ многумина демонстрираат колку е едноставно да се изработи маска. Меѓу нив е и професионалната шивачка од Државниот театар Котбус, Керстин Бохов. Маските кои ги изработува оваа костимографка се наменети за пожарникарската служба и за Црвениот крст во Германија.
Фотографија: picture-alliance/dpa/P. Pleul
Плетени маски
Уметничката Манша Фридрих плете маски за заштита од коронавирус. Нејзините маски се украсени со мотиви на насмеани лица, животни, сонце. Внатрешната страна на маските може да се менува. Уметничката од Хановер не дозволува корона-кризата да ѝ го расипе расположението.
Чешка и Словачка се отидени чекор понапред, таму уште на средината на март е воведена обврска за носење заштитни маски. Оној кој влегува во супермаркет или градски превоз, мора да носи маска. Словачката претседателка Зузана Чапутова и премиерот Игор Матович предничат со добар пример. И Австрија во меѓувреме воведе обврска за носење маски во супермаркет.
Фотографија: Reuters/M. Svitok
Будење на пролетта во Кина
Во Кина заштитните маски одамна се задолжителни за граѓаните. Оваа двојка, без оглед на кризата со коронавирус и ригидните контроли, не сака да се откаже од романтика. Двајцата занесено танцуваат на пролетното сонце и сигурно забораваат на сите останати околу себе.
Фотографија: AFP
Израел не дозволува исклучоци
И во Израел во сила се драстични ограничувања на движењето, кои ги воведе премиерот Бенјамин Нетанјаху, а се контролирани од полицијата и од војската. Кон нив мора да се придржуваат и ортодоксните Евреи. Во квартот Меа Шерим во Ерусалим, еден вооружен полицаец му наложува на својот ултраортодоксен сограѓанин да се прибере дома.
Фотографија: picture-lliance/dpa/I. Yefimovich
Уметност во Појасот Газа
Во густо населениот Појас Газа, уметниците се обидуваат да ги мотивираат граѓаните. Во квартот Шујаија, тие украсуваат заштитни маски со различни мотиви. Владата во Појасот Газа воведе ограничување за движењето на населението и забрана за одржување на сите манифестации. И т.н. „Марш на враќањето“, кој секоја година преку масовни протести се одржува на границата кон Израел, годинава е откажан.
Фотографија: Imago Images/ZUMA Wire/A. Hasaballah
Колумбиски „силници“
Во Колумбија на маските доминираат драстични и впечатливи мотиви. Вилиците на маските на двајцата полицајци се чини се инспирирани од колосот Хулк. Хулк е главната фигура во стрипот на Стен Ли и Џек Кирби, објавен во 1962 година. Приказната за неверојатниот Хулк е адаптирана во бројни филмови и серии.
Фотографија: AFP/L. Robayo
Макрон ќе се справува со недостигот од маски
Францускиот претседател посети фабрика за производство на заштитна облека и маски во Сент-Бартоломи д‘Анжу. Стотици лекари ја критикуваат владата што не набави доволни количини заштитна облека во време на епидемијата на коронавирус, но многумина од нив сепак работат, дури и без заштита. Емануел Макрон планира потребата од заштитна опрема да ја покрие со домашно производство до крајот на годинава.
Фотографија: Getty Images/AFP/L. Venance
9 фотографии1 | 9
Депортирање на квалификувани работници
Владата очекува годинава стапката на невработеност да се искачи на 9% што е највисока во последниве 20 години. Тоа ќе значи дека половина милион од 6,4 милиони работоспособно население во Шведска ќе остане без работа до крајот на 2020 година. Според шведскиот закон пак, странци кои имаат дозвола за работа, доколу ја загубат работата, мора да најдат нова во рок од три месеци.
Но и пронаоѓањето работа во овој рок не е секогаш гаранција дека странецот ќе може да остане во земјата. ИТ- специјалист од Нигерија, која сакаше да остане анонимна поради страв од реперкусии, изјави за ДВ дека и покрај тоа што нашла работа во рок, веќе добила налог за депортација. Причината наведена од имиграциските власти е дека работната позиција не била објавена од шведската Агенција за вработување туку преку платформата Линкдин каде што ја нашла. Таа е несигурна како и дали ќе може да си замине, бидејќи аеродромите во Нигерија се затворени.
Директорот на шведската Агенција за миграција во април изјави дека странските работници и барателите на азил кои ги загубиле работните места, може да ги загубат и дозволите за работа доколку нема промена на законот. Останатите ЕУ земји, како на пример Франција автоматски ги продолжија овие дозволи за уште шест месеци.
„Не знам дали талентираните странци ќе си заминат од Шведска поради начинот на кој земјата се справи со коронавирусот. Но знаеме дека властите јасно им кажаа на сите што ќе се случи без промена на законите“, вели Мат Критерман, експерт за миграција во Диверзити фондацијата – шведска организација која работи за заштита на странски работнички права.
Каде сѐ демне коронавирусот?
Коронавирус насекаде! Можеби дури и на пиперките, билетот за возење, сопственото домашно милениче. Што воопшто смеам да допирам? Ова вознемирувачко прашање си го поставуваат многумина. Еве неколку смирувачки одговори:
Досега познатите коронавируси остануваат опасни на површини како кваките околу четири-пет денови. Како и другите инфекции преку капки и SARS-CoV-2 се пренесува преку рацете и површините кои се допираат често во текот на денот. Иако вирусот е нов и затоа е прилично непознат, експертите сметаат дека и за него важат многу резултати од истражувања на други, веќе познати коронавируси.
Затоа, треба да се биде претпазлив и кога се руча во кантината на работното место - доколку таа одамна не е веќе затворена. Коронавирусите во основа можат преку кивање или кашлање на инфицирано лице да завршат на приборот за јадење или чиниите. Германскиот институт за проценка на ризици (БфР) меѓутоа пишува дека „досега не се познати инфекции со SARS-CoV-2 кои се појавиле со ваков начин на пренос“
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Kalaene
Страв од увозна стока?
Дали родителите мора да се плашат од инфекција преку играчки од увоз? Не, велат од БфР. Досега нема случаи на инфицирани лица за кои е докажано дека се заразиле преку увезени играчки или друга стока. Експертите сметаат дека вирусите немаат голема стабилност при промена на животната средина. Предизвикувачот на болеста е опасен повеќе денови пред сѐ во услови на студ и голема влажност на воздухот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Gollnow
Пакети полни вируси
Коронавирусите кои го напаѓаат човекот не се особено стабилни на суви површини. Со оглед на тоа што стабилноста на вирусите надвор од човечкиот организам зависи од могу фактори, како темпертурата и влажноста на воздухот, БфР ја смета инфекцијата по пошта за „главно неверојатна“. Сепак, институтот признава дека сѐ уште не располага со точни податоци за SARS-CoV-2.
Фотографија: picture-alliance/dpa/M. Becker
Вирусен пинг-понг со домашното милениче?
Дали моето куче може да ме зарази мене или јас да го заразам него? Ризикот домашните миленичиња да се заразат од коронавирус е оценет како низок од страна на експертите. Но, тој не може сосема да се исклучи. Самите животни не покажуваат симптоми, значи не заболуваат. Но, доколку се инфицирани тие може преку својот здив, плунка, повраќање, урина да го пренесуваат вирусот.
Фотографија: picture-alliance/dpa/AP/A. Tarantino
Опасен зеленчук?
Пренесување на SARS-CoV-2 преку контаминирани прехранбени продукти, според БфР, не е веројатно. Досега нема докажани случаи на инфицирање на ваков начин. Темелно миење на рацете пред подготовка на оброкот, и во времиња пред и по коронавирусот, е нешто што се подразбира. Со оглед на тоа што вирусите се чувствителни на топлина, загревањето на намирниците натамошно го намалува ризикот од инфекција.
Досега познатите САРС и МЕРС коронавируси не сакаат топлина, но се прилично отпорни на студ. Тие може да останат опасни дури две години на температури од минус 20 степени Целзиусови. БфР меѓутоа смирува: досега нема укажувања за ланец на инфекции со SARS-CoV-2 преку конзумирање храна, вклучително и замрзнати продукти.
Избувнувањето на КОВИД-19 има и едно добро: Кина забрани храна од диви животни. Сѐ укажува на тоа дека новиот коронавирус врз човекот е пренесен од лилјаци. Лилјаците за тоа не се виновни, зашто веројатно завршиле во супа против своја волја. Но, борбата против SARS-CoV-2 ќе трае многу подолго и ќе биде потешка од ослободувањето од храна од диви животни.
Фотографија: picture-alliance/Photoshot/H. Huan
8 фотографии1 | 8
Висока цена за критика
Предоцна е за белгискиот епидемиолог д-р. Неле Бруселаерс која планира да си замине од Шведска по осум години. Бруселаерс која работи на престижниот Каролинска институт, е една од најгласните противници на шведската стратегија, но се соочи со висока цена за нејзиниот критички глас. „Ме тролаат и навредуваат зашто се грижам за безбедноста на моите студенти, пријатели, колеги и нивните семејства,“ ни напиша. Таа верува дека довербата која многу странци што живеат таму ја имаа во Шведска е длабоко оштетена, веројатно без можност да се поправи.
„Сите училишта во светот се грижат за безбедноста на нивните професори и ученици, освен во Шведска. Секоја болница или здравствен дом се грижат за здравјетото и безбедноста на нивните здравствени работници, пациенти или згрижени лица, освен во Шведска. Никој не презема одговорност ниту презема вина. Се чини никому не му е гајле.“